Transcript Rola podmiotów ekonomii społecznej w zadaniach publicznych

Rola podmiotów ekonomii społecznej w zadaniach
publicznych zlecanych przez jednostki samorządu
terytorialnego
14 października 2014 Zielona Góra
Posiedzenie Rady Programowej Partnerstwa na rzecz ekonomii społecznej
Co to są podmioty ekonomii społecznej?
Kryteria ekonomiczne:
- prowadzenie w sposób względnie ciągły, regularny działalności
w oparciu o instrumenty ekonomiczne;
- niezależność, suwerenność instytucji w stosunku do instytucji
publicznych;
- ponoszenie ryzyka ekonomicznego;
- istnienie choćby nielicznego płatnego personelu.
Kryteria społeczne:
- wyraźna orientacja na społecznie użyteczny cel
przedsięwzięcia;
- oddolny, obywatelski charakter inicjatywy;
- specyficzny, możliwie demokratyczny system zarządzania;
- możliwie wspólnotowy charakter działania;
- ograniczona dystrybucja zysków.
Zasady współpracy JST i podmiotów ES
Zasada pomocniczości
 Zasada suwerenności
 Zasada partnerstwa
 Zasada efektywności
 Zasada uczciwej konkurencji
 Zasada jawności
 Zasada równości szans

Zasada pomocniczości
Zasada pomocniczości (subsydiarności) oznacza, że lokalne
problemy powinny być rozwiązywane u samego źródła. Jeśli
sami obywatele (rodzina, sąsiedztwo, wspólnota lokalna) mają
potencjał do poradzenia sobie z nimi, to lokalna władza
powinna pozostawić im pole do działania.
Zasada pomocniczości zakłada, że problemy publiczne są
rozwiązywane na tym szczeblu, na którym powstają. Tworzy
to najlepsze warunki do efektywnego działania.
Zasada suwerenności
Zasada suwerenności mówi o tym, że partnerzy współpracy
zachowują niezależność we wzajemnych relacjach.
Zasada suwerenności zapewnia obu partnerom prawo do:
• wzajemnej konstruktywnej wymiany opinii, w tym opinii
krytycznych. Nie powinno to ograniczać ich wzajemnej
współpracy;
• własnej reprezentacji (co oznacza, że strony występują w
ramach uzyskanych kompetencji i w imieniu osób, które
reprezentują);
• wzmacniania swoich struktur organizacyjnych dla
wzbogacania potencjału do efektywnego działania.
Zasada partnerstwa
Zasada partnerstwa zakłada współdziałanie suwerennych
partnerów na rzecz celów, które są kluczowe dla rozwoju
lokalnej społeczności i dobrostanu obywateli.
Zasada partnerstwa
wspólnym identyfikowaniu
lokalnych problemów i
projektowaniu adekwatnych
do sytuacji polityk
publicznych;
respektowaniu zasady
głoszącej, iż współpraca opiera
się na dzieleniu się zasobami,
odpowiedzialnością, kosztami i
korzyściami, a w jej wyniku
uzyskuje się wartość
dodaną/tworzy się synergia.
Partnerstwo w relacjach
pomiędzy władzami
samorządowymi a
organizacjami pozarządowymi
wyraża się we:
wspólnym określaniu
standardów zadań
publicznych
respektowaniu zasady
głoszącej, iż współpraca
opiera się na dobrowolności,
równorzędności partnerów i
wspólnie ustalonych regułach
działania;
Zasada efektywności
Zasada efektywności wymaga od partnerów współpracy
stałego podnoszenia potencjału do sprawnego realizowania
zadań publicznych.
Zadania powinny być one wykonywane w oparciu o reguły
gospodarności (oszczędnie), tworzenia maksymalnej wartości
za określone nakłady (value for money) i szanowania
publicznych zasobów.
Zasada efektywności
dobrą jakość i
użyteczność
proponowanych
rozwiązań na rzecz
realizacji określonego
celu;
gospodarność, umiejętność
planowania (rachunek
ekonomiczny)
odmienność w
mierzeniu efektywności
działań standardowych i
innowacyjnych
wykorzystanie
wskaźników pomiaru
efektywności lub
ustalonych standardów
świadczenia usług;
pomiar efektów
ekonomicznych i
społecznych, krótko- i
długookresowych
Zasada uczciwej konkurencji
Zasada uczciwej konkurencji zakłada, że wszystkie
odpowiednio przygotowane podmioty mają szansę
rywalizować o możliwość wykonywania zadań publicznych.
W oparciu o zasady uczciwej konkurencji można znaleźć
najbardziej efektywnego realizatora zadań publicznych.
Zasada uczciwej konkurencji
Samorząd powinien:
a) traktować podmioty ES, jak i
jednostki sobie podległe, jako
podmioty podlegającej ocenie
zgodnie z zasadą efektywności;
b) przeciwdziałać tendencjom
monopolistycznym;
c)
przeciwdziałać
konfliktowi
interesów związanych z łączeniem
funkcji publicznych i społecznych.
Podmioty ES powinny:
a) potrafić łączyć interesy swoje i
swoich podopiecznych z interesem
wspólnoty;
b) wspólnie uczestniczyć w ustaleniu
zasad uczciwej konkurencji (wspólnie
wypracować
kryteria
niedyskryminujące, jawne, dotyczące
każdego uczestnika współpracy i
wszystkich sektorów).
Zasada jawności
Zasada jawności zakłada, że partnerzy współpracy
wzajemnie udostępniają sobie pełną i prawdziwą informację na
temat obszarów swojego działania, które są istotne z punktu
widzenia budowana wysokiej jakości partnerstwa. Wynika to z
potrzeby budowania wzajemnego zaufania.
Informacja powinna być udostępniana w adekwatnych
formach (możliwość dostępu, odpowiednie formaty), powinna
być adekwatna pod względem treści (ważne elementy
potrzebne dla odbiorcy, wysoki poziom klarowności przekazu).
Zasada równości szans
Zasada równości szans wychodzi z uznania, że nierówności
społeczne i dyskryminacja są faktem, których wynikiem jest
utrudnienie lub uniemożliwienie korzystania na równi z innymi
z zasobów, praw i wolności w życiu politycznym,
gospodarczym, społecznym, kulturalnym, obywatelskim i
innym.
Zasada równości szans
Dyskryminacja oznacza nierówne, a zarazem
nieuzasadnione i niesprawiedliwe traktowanie (zróżnicowanie,
wykluczenie lub ograniczenie) ze względu na przynależność
do określonej grupy lub grup społecznych.
Dyskryminacja może dotyczyć poszczególnych jednostek,
jak i całych grup, opierając się na cechach takich jak m.in.:
płeć, wiek, stopień sprawności, pochodzenie etniczne/rasa,
pochodzenie narodowe, religia/wyznanie, orientacja
seksualną, status społeczno-ekonomiczny.
Ustawa o działalności pożytku
publicznego i wolontariacie
Art. 5, ust. 1: Organy administracji publicznej prowadzą
działalność w sferze zadań publicznych, o której mowa w art.
4, we współpracy z organizacjami pozarządowymi oraz
podmiotami wymienionymi w art. 3 ust. 3, prowadzącymi,
odpowiednio do terytorialnego zakresu działania organów
administracji publicznej, działalność pożytku publicznego w
zakresie odpowiadającym zadaniom tych organów.
Ustawa o działalności pożytku
publicznego i wolontariacie
Określa formy i zasady współpracy
 Nakłada na administrację określone obowiązki związane ze
współpracą z NGO (np. programy współpracy)
 Tworzy ramy dla kształtowania współpracy samorządów z
organizacjami (pomiotami ES)

Wymiary współdziałania NGO
z administracją publiczną wynikające z ustawy:



Merytoryczny
Finansowy
Niefinansowy
Merytoryczna współpraca
podmiotów ES z administracją
Współpraca merytoryczna:
Diagnozowanie lokalnych problemów i wyzwań
 Wzajemne informowanie
 Współtworzenie polityk społecznych
 Konsultowanie
 Wspólna realizacja
 Ewaluacja

Diagnozowanie
Sformułowanie wiarogodnej diagnozy stanu lokalnej
społeczności w najważniejszych dziedzinach jest kluczowym
zadaniem do wykonania. To podstawa efektywnego budowania
lokalnych polityk publicznych.
Diagnoza pokazuje, jakie problemy dotykają poszczególne
grupy społeczne. Wskazuje na trudności i bariery na drodze do
osiągnięcia ich wszechstronnego rozwoju. Wskazuje natężenie
określonych problemów oraz zagrożenia związane z
możliwością ich kumulowania się. Przynosi obraz lokalnej
społeczności, jej aktywa i pasywa, silne i słabe strony, ale
wskazuje także na szanse rozwojowe społeczności i dziedziny
ich realizacji.
Informowanie
Informowanie polega na wzajemnym przekazywaniu
informacji o planowanych kierunkach działalności przez organy
administracji publicznej i organizacje pozarządowe.
Najpopularniejsze sposoby
informowania:
Internet
 Komórki organizacyjne w urzędach
 Tablice ogłoszeniowe
 Rady Działalności Pożytku Publicznego
 Lokalna prasa

Współtworzenie polityk społecznych
Profesjonalne planowanie i realizacja lokalnych polityk wymaga
stworzenia klarownej strategii, która wskazuje na kluczowe
cele/rezultaty do osiągnięcia oraz priorytety w działaniu.
Programowanie strategiczne wymaga wykorzystania wiedzy,
umiejętności i doświadczeń lokalnych partnerów. Opiera się ono
na sporządzonej wcześniej diagnozie problemów i wyzwań, która
uwzględnia kontekst lokalny oraz obejmuje wspólne poszukiwanie
rozwiązań, źródeł finansowania, potencjalnych realizatorów.
Formułowanie strategii wymaga głębokiego przemyślenia tego,
co lokalna społeczność chce osiągnąć i w jaki sposób.
Poświęcony temu czas i wysiłek przynoszą wiele korzyści.
Wspólna realizacja
Realizacja polityk publicznych jest złożonym ciągiem działań
publicznych, których końcowym efektem są konkretne usługi
publiczne dla mieszkańców danej społeczności.
To kluczowy obszar współpracy dla samorządu i organizacji
pozarządowych (podmiotów ES). Te ostatnie rozwinęły bowiem
szereg kompetencji, które pozwalają im na tworzenie oferty
usług w zakresie np. integracji społecznej, edukacji, rekreacji i
sportu, przedsięwzięć kulturalnych ,wspierania grup
dyskryminowanych itp.
Wspólna realizacja
Organizacje pozarządowe (podmioty ES) uzupełniają
działania samorządów, zwłaszcza w tych dziedzinach, w
których niezbędny jest specyficzny model działania, odległy od
formuły działania urzędniczego.
Natomiast rola samorządu pozostaje kluczowa jako
instytucji, która jest odpowiedzialna za proces określania
najważniejszych parametrów usług publicznych, w tym
zapotrzebowania na ich różne kategorie, ich dopasowania do
potrzeb lokalnej społeczności, oraz odpowiada za ich
finansowanie.
Ewaluacja
Uczestnictwo organizacji pozarządowych (podmiotów ES) w
ocenie realizacji polityk i programów.
Efektywne realizowanie polityk/programów publicznych
wymaga, aby twórcy polityk (lokalni partnerzy) respektowali
wszystkie fazy w procesie kreowania polityk, a więc proces od
diagnozy lokalnych problemów i planowania poprzez
wdrażanie polityk, monitoring realizacji, aż po proces ich oceny
(ewaluacji).
Konieczne jest pozyskiwanie informacji zwrotnej o tym, jak
przebiegała realizacja polityk (monitoring) i jakie rezultaty
zostały osiągnięte (ewaluacja).
Ewaluacja
Monitoring polega na systematycznej analizie informacji na
temat stopnia wdrożenia danego programu (harmonogram,
wskaźniki realizacji, poniesione koszty itp.). Ma na celu
zapewnienie zgodności realizacji działań z założeniami, celami
i wskaźnikami zatwierdzonymi w dokumentach planistycznych.
Ewaluacja ma przynieść wiedzę o stopniu realizacji
zaplanowanych rezultatów w politykach, o tym, w jakim stopniu
dany program publiczny/działanie publiczne było trafne, czyli
jaki wpływ miał na rozwiązanie problemów społecznych czy
gospodarczych.
Tworzenie zespołów:
Rady Działalności Pożytku Publicznego
 Komisje konkursowe
 Inne zespoły

Współpraca finansowa
podmiotów ES z
administracją
Formy współpracy finansowej:
Powierzanie wykonywania zadań publicznych wraz z
udzielaniem dotacji na jego realizację
 Wspieranie wykonywania zadań publicznych wraz z
udzielaniem dotacji na częściowe dofinansowanie jego
realizacji
 Umowy partnerstwa – określone w ustawie o zasadach
prowadzenia polityki rozwoju
 Partnerstwo publiczno-prywatne (art. 11, ust. 5)
 Umowy międzynarodowe dotyczące niepodlegających
zwrotowi środków ze źródeł zagranicznych

Formy współpracy finansowej:
Powierzanie wykonywania zadań publicznych oznacza
udzielenie dotacji na finansowanie ich realizacji (bez wkładu
własnego)
 Wspieranie wykonywania zadań publicznych oznacza
udzielenie dotacji na dofinansowanie ich realizacji (z wkładem
własnym)

Inicjatywa lokalna
Oznacza złożenie przez grupę obywateli wniosku do organu
administracji publicznej, w sytuacji, gdy stwierdzą oni potrzebę
realizacji określonej inwestycji lub działania.
 Samorząd nie przekazuje wnioskującym osobom lub
podmiotom środków pieniężnych.

Zlecanie zadań publicznych
w trybie otwartego konkursu
ofert (zasady, procedury, itp.)
Konkursy
Ogłaszane są na podstawie Programu Współpracy z
Organizacjami Pozarządowymi
 Program wskazuje na zakres zadań, formy wsparcia lub
powierzania, wysokość środków przeznaczonych na realizację
programu, informacje o komisjach konkursowych.

Terminy
Ogłoszenie otwartego konkursu ofert może nastąpić na
podstawie projektu uchwały budżetowej przekazanej organowi
stanowiącemu JST na zasadach określonych w przepisach
ustawy o finansach publicznych.
 Po przyjęciu przez radę/sejmik (do 30 listopada) programu
współpracy z organizacjami pozarządowymi na kolejny rok,
organ wykonawczy może od razu ogłaszać konkursy.

Ogłoszenie o konkursie
Umieszczanie na stronie Biuletynu Informacji Publicznej
(BIP), na tablicy ogłoszeń w siedzibie organu administracji
ogłaszającej konkurs oraz na stronie internetowej organu
administracji ogłaszającego konkurs
 Umieszczane jest na co najmniej 21 dni przed terminem
składania ofert

Ogłoszenie o konkursie
Rodzaj zadania
 Wysokość środków przeznaczonych na realizację zadania
 Zasadach przyznawania dotacji
 Terminy i warunki realizacji zadania
 Termin składania ofert
 Tryb i kryteria stosowane przy dokonywaniu wyboru oferty
oraz termin dokonywania wyboru ofert
 Informację o zrealizowanych przez organ administracji
publicznej w roku ogłoszenia otwartego konkursu ofert i w roku
poprzednim zadaniach tego samego rodzaju.

Pozakonkursowy tryb zlecania
zadań publicznych („małe granty”
– na podstawie art. 19a)
Warunki przyznania małego
grantu:
Podstawowe:
 Wysokość dofinansowania lub finansowania zadania
publicznego nie przekracza kwoty 10 tys. zł
 Zadanie publiczne ma być realizowane w okresie nie
dłuższym niż 90 dni
Ponadto:
 Jedna organizacja nie może otrzymać w jednym roku
kalendarzowym więcej niż 20 tys. zł
 Wysokość środków przyznanych przez organ wykonawczy
nie może przekroczyć 20% planowanych dotacji w roku
budżetowym.
Procedura udzielania małego grantu:
Złożenie oferty przez organizację pozarządową
 Umieszczenie oferty w BIP-ie, na tablicy ogłoszeń i stronie
internetowej (w ciągu 7 dni od jej wpłynięcia)
 Zebranie uwag do oferty (7 dni)
 Rozpatrzenie uwag
 Zawarcie umowy

Procedura udzielania małego grantu:
Oferta składana jest na formularzu obowiązującym na
podstawie rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej
 Procedura pozakonkursowa może być stosowana tylko
przez JST

Pozafinansowa współpraca
podmiotów ES
z administracją
Formy współpracy pozafinansowej:
Udostępnianie rzeczowych i kadrowych zasobów samorządów
 Udostępnianie infrastruktury promocyjnej samorządu
 Korzystanie z sieci kontaktów samorządu ( w mediach, we
własnych jednostkach organizacyjnych samorządu, w innych
samorządach)
 Obejmowanie patronatami realizacje zadań publicznych
 Udzielanie przez samorząd wsparcia merytorycznego
(informacja, doradztwo, szkolenia) realizatorom zadań i usług
publicznych
 Funkcjonowanie wspólnych zespołów koordynujących i
monitorujących realizację zadań publicznych w danej sferze
publicznej (np. komisje konkursowe, zespoły branżowe, komitety
sterujące)

Model współpracy
Model współpracy
„Model współpracy administracji publicznej i organizacji
pozarządowych”, został wypracowany w ramach partnerskiej
współpracy Sieci SPLOT z Departamentem Pożytku
Publicznego w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej,
Instytutem Spraw Publicznych, Forum Aktywizacji Obszarów
Wiejskich, Związkiem Miast Polskich i Collegium Civitas.
www.siecsplot.pl
Dziękuję za uwagę!