Transcript Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê

Môn: Ngữ văn
Lớp 7B
1
KIỂM TRA BÀI CŨ
Quan sát bức tranh sau và trả lời các câu hỏi:
1/ Bức tranh trên gợi cho em nhớ tới bài thơ Đường luật nào đã học?
2/ Đọc thuộc lòng bài thơ Tĩnh dạ tứ (Phần dịch thơ) của Lý Bạch
3/ Nêu giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ?
2
KIỂM TRA BÀI CŨ
TĨNH DẠ TỨ
Đầu giường ánh trăng rọi,
Ngỡ mặt đất phủ sương.
Ngẩng đầu nhìn trăng sáng,
Cúi đầu nhớ cố hương
1/ Nghệ thuật:
- Từ ngữ giản dị mà tinh luyện
- Lời ít mà ý nhiều (Ý tại ngôn ngoại) ->Phổ biến trong thơ Đường
2/ Nội dung:
Bài thơ thể hiện một cách nhẹ nhàng mà thấm thía tình yêu quê
hương của một người sống xa nhà trong đêm trăng thanh tĩnh.
3
Tiết 38. Văn bản: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
( Hồi hương ngẫu thư)
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả:
- Hạ Tri Chương (659-744), quê ở
Vĩnh Hưng, Việt Châu (nay thuộc
huyện Tiêu Sơn, tỉnh Chiết Giang,
Trung Quốc)
- Đỗ tiến sĩ năm 695 và làm quan
ở kinh đô Trường An trên 50 năm,
sau đó cáo quan về quê.
2.Tác phẩm
- Hồi hương ngẫu thư là bài thơ
nổi tiếng nhất của ông.
Hạ Tri Chương
Hạ Tri Chương
(659-744)
4
3. Đọc-tìm hiểu chú thích
Phiên âm
Thiếu tiểu li gia, lão đại hồi,
Hương âm vô cải, mấn mao tồi.
Nhi đồng tương kiến, bất tương thức
Tiếu vấn: Khách tòng hà xứ lai?
Dịch nghĩa
Rời nhà từ lúc còn trẻ, già mới quay về,
Giọng quê không đổi,
nhưng tóc mai đã rụng.
Trẻ con gặp mặt, không quen biết,
Cười hỏi: Khách ở nơi nào đến?
Dịch thơ
Khi đi trẻ, lúc về già
Giọng quê vẫn thế, tóc đà khác bao.
Trẻ con nhìn lạ không chào
Hỏi rằng: Khách ở chốn nào lại chơi?
(Phạm Sĩ Vĩ dịch )
►
Dịch không sát nghĩa cụm từ bất tương thức
Bỏ sót từ tiếu không dịch
Trẻ đi, già trở lại nhà,
Giọng quê không đổi, sương pha mái đầu.
Gặp nhau mà chẳng biết nhau
Trẻ cười hỏi: Khách từ đâu đến làng?
(Trần Trọng San dịch)
Dịch không sát nghĩa cụm từ mấn mao tồi
5
II. Đọc-hiểu văn bản
1. Cấu trúc của văn bản.
- Thể thơ:
+ Phần phiên âm: thể thất ngôn tứ tuyệt.
+ Phần dịch thơ: thể lục bát
- Phương thức biểu đạt: biểu cảm thông
qua miêu tả và tự sự.
- Bố cục: 2phần
+ Phần 1: hai câu đầu
+ Phần 2: hai câu cuối.
Hãy xác định thể thơ của
bài thơ ở phần phiên âm
và dịch thơ?
Theo em phương thức
biểu đạt chính của văn
bản là gì?
Ngoài biểu cảm, văn bản
còn sử dụng phương thức
biểu đạt nào khác ?
Có thể chia văn bản làm
mấy phần?
6
2. Tình cảm quê hương thể hiện qua
nhan đề bài thơ.
? Từ giã triều đình trở về quê
hương, tác giả có ý định viết về
- Ngẫu thư (ngẫu nhiên viết) ->không quê hương không? Điều nào
chủ định làm thơ về quê hương.
chứng minh cho việc đó?
? Vì sao tác giả không có chủ
- Bị coi là khách -> là một cú sốc
định viết về quê hương nhưng lại
cũng là duyên cớ ngẫu nhiên -> tác
viết?
giả phải viết về quê hương.
? Việc viết bài thơ này là hết sức
- Đằng sau yếu tố ngẫu nhiên là điều ngẫu nhiên, nhưng chỉ vì duyên cớ
ngẫu nhiên ấy mà viết thì có thể
khiện có tính tất yếu đó là tình yêu
quê hương sâu nặng, thường trực và có được một bày thơ hay và xúc
đọng như thế không? Qua đó em
có thể bộc lộ bất cứ lúc nào.
hiểu thêm điều gì về tác giả?
=> Từ ngẫu nâng lên gấp bội ý nghĩa ? Như vậy từ ngẫu ở nhan đề
bài thơ có tác dụng gì?
của bài thơ
7
3. Hai câu đầu:
-Nghệ thuật:
+ Đối chỉnh cả ý lẫn lời
+ Giọng thơ bình thản, khách
quan nhưng phảng phất buồn
Thiếu tiểu li gia, lão đại hồi,
Hương
vô cải, mấn
DTâmĐT
DTmao
ĐTtồi.
CN VN
CN VN
Hương âm vô cải, mấn mao tồi.
DT
ĐT
DT ĐT
- Tác dụng:
+ Câu 1: khái quát ngắn gọn quảng
đời xa quê làm quan, bước đầu hé lộ
tình yêu quê hương.
+ Câu 2: thể hiện sự gắn bó với quê
hương.
=> Tình cảm gắn bó sâu nặng với
quê hương
CN
VN
Thay đổi
-Vóc dáng
-Tuổi tác
CN VN
Không thay
đổi
><
- Giọng quê
-Mái tóc
Khách quan
8
Chủ quan
4. Hai câu cuối:
-Nghệ thuật:
+ Hình ảnh, âm thanh tươi vui.
+ Giọng điệu bi hài thấp thoáng
sau những lời tường thuật khách
quan, hóm hỉnh
- Nội dung: diễn tả tình cảm xót
xa, ngậm ngùi của tác giả
Nhi đồng tương kiến, bất tương thức
Tiếu vấn:
vấn Khách tòng hà xứ lai?
Trẻ
Tác giả
- Hồn nhiên
- Lúc đầu ngạc
nhiên, bất ngờ
- Vui vẻ
><
- Sau đó buồn
tủi, ngậm ngùi,
xót xa cùng ập
đến
9
III. Tổng kết:
Bài thơ thể hiện một cách chân thực mà sâu
sắc, hóm hỉnh mà ngậm ngùi tình yêu quê hương
thắm thiết của một người sống xa quê lâu ngày,
trong khoảnh khắc mới đặt chân trở về quê cũ.
10
IV. Luyện tập:
Bài tập 1: Bài thơ Hồi hương ngẫu thư được tác giả viết trong
hoàn cảnh nào?
A. Mới rời quê ra đi.
B. xa quê lâu ngày nay mới trở lại.
C. sống ở quê
Bài tập 2: Tâm Trạng của tác giả trong bài thơ Hồi hương ngẫu thư
là gì?
A. Vui mừng, háo hức.
B. Lo âu, tiếc nuối.
C. Buồn, ngậm ngùi, xót xa.
11
Bài tập 3
So sánh điểm giống và khác nhau về chủ đè và
phơưng thức biểu đạt của hai bài thơ Tĩnh dạ tứ và
Hồi hương ngẫu thư?
•Giống nhau:
- Chủ đề: Tình yêu quê hương sâu nặng
- Phương thức biểu đạt: Biểu cảm.
* Khác nhau:
Cách thưc thể hiện chủ
đề
Cách thức biểu đạt:
Tĩnh dạ tứ
Sống xa quê và nhớ về
qiê hương
Biểu cảm trực tiếp
Hồi hương ngẫu
thư
Về quê mới viết về quê
hương
Biểu cảm gián tiếp qua
tự sự và miêu tả
Pd so sánh
Văn bản
12
* Hương dẫn về nhà
- Học thuộc bài thơ (phiên âm, dịch nghĩa,
dịch thơ)
- Nắm các giá trị nội dung và nghệ thuật
của bài thơ.
- Soạn bài: Bài ca nhà tranh bị gió thu phá
13
14