Transcript Międzynarodowe i krajowe standardy i zalecenia dla bibliotek

Międzynarodowe i krajowe standardy
i zalecenia dla bibliotek publicznych
Wanda Klenczon
Biblioteka Narodowa
X Ogólnopolska Konferencja z cyklu „Automatyzacja Bibliotek Publicznych”, Warszawa 7-8.11. 2012
Standard – problemy z definicją

wspólnie ustalone kryterium, które określa powszechne, zwykle
najbardziej pożądane cechy produktu, usługi, zachowania

poziom czegoś ustalany według określonych norm; także:
przeciętny typ czegoś, norma

typowy, przeciętny model, wzorzec; gatunek jakiegoś wyrobu
odpowiadający określonym wymogom, normom; wzorzec,
norma
.
Norma

dokument opisujący standard/-y w sposób sformalizowany i
ustanawiany zgodnie ze stosownymi procedurami
–
podaje do powszechnego i stałego użytku sposoby
postępowania lub cechy charakterystyczne wyrobów,
procesów lub usług
–
może mieć charakter
 dokumentu technicznego (stosowanie jest fakultatywne)
albo
 prawno-technicznego (stosowanie jest obligatoryjne)
Standardy
Akty prawne
Wytyczne
Raporty
Instrukcje
Normy
Formaty
Zalecenia
Dobre praktyki
IFLA Public Libraries Section
Chair
Suzanne Payette (Kanada)
Secretary
Rebekka Pilppula (Finlandia)
Treasurer
Libuse Nivnická (Czechy)
Information Co-ordinator
Marian Morgan Bindon
( Australia)
16 członków:
Australia,
Bułgaria,
Chiny,
Francja (2),
Hiszpania (2),
Niemcy,
Norwegia,
Rosja,
Słowenia,
Stany Zjednoczone (2),
Szwecja (2),
Wielka Brytania.
IFLA Public Libraries Section
IFLA Public Library Service Guidelines
ed. by Christie Koontz and Barbara
Gubbin. - Berlin/Munich: De Gruyter
Saur, 2010
2nd edition of
The Public Library Service
IFLA/UNESCO Guidelines for
Development.
Działalność bibliotek publicznych.
Standardy międzynarodowe IFLA-UNESCO






rola i cel biblioteki
podstawy prawne i
finansowe
użytkownicy
gromadzenie zbiorów
zarządzanie
personelem
zarządzanie i marketing
Działalność bibliotek publicznych.
Standardy międzynarodowe IFLA-UNESCO

zarówno ogólne zalecenia, jak i standardy
ilościowe, np.:
–
–
–

wskaźniki uzupełniania i selekcji zbiorów,
normy zatrudnienia,
wskaźniki funkcjonowania
przykłady realizacji z kilkudziesięciu krajów
IFLA Standards Committee

powołany w 2012 r.

koordynuje współpracę z innymi ciałami standaryzacyjnymi ( np.
ISO, AFNOR, DIN),

inicjuje tworzenie, weryfikację standardów oraz dba o spójność
kolejnych wersji,

zarządza publikowaniem standardów w ramach polityki open
access,

promuje i aktywnie zachęca podmioty zrzeszone w IFLA do
współtworzenia i adaptacji standardów
IFLA Standards Committee








Chair: Patrice Landry, Swiss National Library
Division I: Tay Ai Cheng, National Library Board of Singapore
Division II: Françoise Pellé, ISSN International Center
Division III: Anders Cato, Gothenburg University Library
Division IV: Marian Koren, Netherlands Public Library
Association
Division V: Chih-Feng P. Lin, Shih Hsin University, Taiwan
Permanent UNIMARC Committee Chair: Alan Hopkinson,
Middlesex University, United Kingdom
CDNL representative: Anita Goldberga, National Library of
Latvia
List of IFLA Standards
http://www.ifla.org/files/assets/standards/documents/iflastandards-version-20-june-2012-2.pdf
blisko 100 aktualnych standardów różnego rodzaju
(zalecenia, raporty, formaty)
tłumaczenia/adaptacje polskie <10%
Acquisition and Collection
Development Section

2012. Key Issues for e-Resource Collection
Development: A Guide for Libraries

2008. Gifts for the Collections: Guidelines for
Libraries

2001. Guidelines for a Collection Development
Policy Using the Conspectus Model
Bibliography Section

2009. National Bibliographies in the Digital Age :
Guidance and New Directions

2005. Sharing of Bibliographic information and
resources: IFLA Bibliographic Standards and
Interoperability
Cataloging Section

2011. ISBD: International Standard Bibliographic
Description - Consolidated Edition

2009. IFLA Cataloguing Principles: Statement of
International Cataloguing Principles (ICP) and its
Glossary

2005. Guidelines for Online Public Access
Catalogue (OPAC) Displays
Library Buildings and Equipment Section

2009. Key Issues in Building Design: How to get
started in planning a project

2007. IFLA Library Building Guidelines:
Developments & Reflections
Library Services to People with
Special Needs Section

2010. Guidelines for easy-to-read materials

2007. Guidelines for Library Services to Persons with Dementia

2001. Guidelines for Library Services to Persons with Dyslexia

2000. Guidelines for Libraries Serving Hospital Patients and the
Elderly and Disabled in Long-Term Care Facilities

2000. Guidelines for Library Services to Deaf People
Literacy and Reading Section

2011. Using research to promote literacy and reading in
libraries: Guidelines for librarians

2003. Guidelines for Library-based literacy programs
Document Delivery and
Resource Sharing Section

2009. International Resource Sharing and
Document Delivery: Principles and Guidelines for
Procedure

2006. Guidelines on Information Literacy for
Lifelong Learning: Final Draft

2003 Guidelines for Best Practice in Interlibrary
Loan and Document Delivery
Libraries for Children and Young Adult
Section
2008. Guidelines for Library Services For Young Adults
Supplement: 2008. Web 2.0 and Library Services for
Young Adults: An Introduction for librarians
2007. Guidelines for Library Services to Babies and
Toddlers
2003. Guidelines for Children’s libraries Services
Library Services to Multicultural
Populations Section

2011. Multicultural Communities:
Guidelines for Library Services: An
Overview
Statistics and Evaluation Section

Manifest IFLA o statystyce bibliotecznej

Library Statistics for the 21st Century World, ed. by Michael
Heaney IFLA Publications Series 138 München: K.G. Saur, 2009

Współpraca z ISO/TC 46 SC 8 w zakresie:
–
ISO 2789 International Library Statistics
–
ISO 11620 Library performance indicators
–
ISO 16439 Methods and procedures for assessing the impact
of libraries
International Organization for
Standardization (ISO)

zrzesza organizacje normalizacyjne ze 157 państw

jest organizacją pozarządową

każdy kraj reprezentuje, z zasady, tylko jedna
organizacja.
–
wśród członków-założycieli ISO jest Polski Komitet
Normalizacyjny (PKN).
PKN Komitet Techniczny 242
ds. Informacji i Dokumentacji

działa w ramach Zespołu Zagadnień
Ogólnych, Ochrony Zdrowia i Środowiska
PKN

jest komitetem wiodącym w zakresie
współpracy z:
–
CEN/SS A07; CEN/SS F07; CEN/SS F17;
CEN/TC 353; ISO/TC 232; ISO/TC 46;
ISO/TC 46
Information and Documentation







SC 4 Technical interoperability
SC 8 Quality - Statistics and performance
evaluation
SC 9 Identification and description
SC 11 Archives/records management
WG 2 Coding of country names and related entities
WG 3 Conversion of written languages
WG 4 Terminology of information and documentation
Normy ISO





RFID in libraries
Dublin Core metadata element set
Format for information exchange
Transliteracja, transkrypcja..
ISBN, ISSN, ISMN, ISIL, ISRC, ISAN, ISWC,
ISTC, ISNI, ISCI…
Normy ISO/TC 46 SC 8







International library statistics
Library performance indicators
Statistics and quality issues for web archiving
Determination of price indexes for print and electronic media
purchased by libraries
Statistics on the production and distribution of books,
newspapers, periodicals and electronic publications
Qualitative conditions and basic statistics for
library buildings -- Space, function and design
Methods and procedures for assessing the
impact of libraries
Polskie Normy własne


opis bibliograficzny
działalność wydawnicza

są stopniowo wycofywane (bez zastąpienia) ze zbioru
Polskich Norm
Standardy międzynarodowe

warto analizować, w wyborze tłumaczyć i
popularyzować
–
–

mimo że nie są obligatoryjne i
nie zawierają prostych, jednoznacznych
wskazówek
ważne jako materiał do dyskusji, punkt
odniesienia, źródło informacji i inspiracji
Standardy krajowe



Zalecenia, instrukcje, opisy dobrych praktyk
Popularyzacja standardów międzynarodowych –
adaptacja z dostosowaniem do lokalnych
warunków
Normy – w szczególnych przypadkach
–
–
Statystyka, wskaźniki działania
Technologie informacyjne
Dziękuję za uwagę
Wanda Klenczon
[email protected]