Transcript tutaj - Wystap.pl

DOMINICANTES I COMMUNICANTES
w badaniach
Instytutu Statystyki Kościoła Katolickiego
w Polsce
Warszawa, maj 2010
Czym jest dominicantes i
communicantes
• DOMINICANTES oznacza udział wiernych w niedzielnej mszy św. (jest
to stosunek zobowiązanych [82% katolików w parafii] do obecnych na
mszy).
•
COMMUNICANTES oznacza stosunek przystępujących do komunii
w stosunku do zobowiązanych do uczestniczenia w mszy.
• Dla ustalenia tych wskaźników ISKK prowadzi od roku 1980 coroczne
zliczanie wiernych przybywających na mszę we wszystkich parafiach w
Polsce. Liczenie wiernych przeprowadzane jest w jedną typową niedzielę
roku w październiku lub i listopadzie.
• Dominicantes i communicantes to tylko dwa z kilkunastu wskaźnikow
religijności, ich szczególna wartość polega jednak natym, iż sa to
wskaźniki obiektywne.
Najnowsze dane ISKK
Wskaźnik
dominicantes
2006
2007
2008
2009
45,2% 44,2% 40,4% 41,5%
communicantes 16,3% 17,6% 15,3% 16,7%
W ubiegłym roku spadek wskaźnika dominicantes wywołał pewien
niepokój i pytania o kryzys wiary. Spodziewano się dalszego szybkiego
spadku tego wskaźnika. Te pesymistyczne przewidywania nie
potwierdziły się jednak. Dane za rok 2009 nie wskazują bowiem na
spadek, lecz na niewielki wzrost wskaźnika: z 40,4 do 41,5%.
W nieco dłuższej
perspektywie czasowej
widoczna jest skłonność
do zmniejszania się tego
wskaźnika. Jest to jednak
proces bardzo
zróżnicowany w
wymiarze kościołów
lokalnych ( w diecezjach).
Bezwzględny
poziom spadku
wskaźnika
występuje w
diecezjach o
wysokim poziomie
urbanizacji:
warszawskiej i
katowickiej
Zróżnicowanie zmian wskaźnika dominicantes w
diecezjach
Polska
2006 - 45,8
2009 - 41,5
Czynnik urbanizacji nie wyjaśnia jednak w pełni procesu zmian, ponieważ
minimalne zmiany mają miejsce w takich diecezjach jak: gliwicka,
opolska czy łomżyńska.
Diecezja
1999 2009
tarnowska
74,5
70,9
rzeszowska
przemyska
krakowska
opolska
bielska
pelplińska
drohiczyńska
siedlecka
kaliska
łomżyńska
zamojska
sandomierska
białostocka
poznańska
gliwicka
katowicka
kielecka
gnieźnieńska
radomska
gdańska
lubelska
częstochowska
toruńska
wrocławska
włocławska
ełcka
warmińska
warszawskpraska
płocka
łowicka
zielonogórsko
legnicka
warszawska
elbląska
łódzka
sosnowiecka
koszalińsko
szczecińska
70,9
67,5
54,4
57,1
54,1
53,4
49,7
54,4
.
46,7
50,5
51,3
52,3
48,6
49,8
50,3
48
47,9
46,2
45,7
42,3
42,6
41,5
43,4
38,4
39,3
40,3
65,3
60,6
51,8
50,7
50,2
49,8
47,7
47,6
47,2
46,1
45,3
45,1
44,3
44,1
44,0
43,9
43,8
41,8
41,4
39,7
38,6
38,2
38,2
36,7
35,6
35,5
34
38,6
33,9
.
.
38,6
40,2
37,1
36,4
28,9
32,5
37,5
32,5
33,5
33,4
32,9
32,1
31,8
30,4
28,7
28,7
28,3
27,5
Dominicantes w roku 1999 2009
Dominicantes w
dziesięcioletniej
perspektywie
czasowej
1999 i 2009
ukazuje że
proces zmian jest
powolny ale trwały
tarnowska
rzeszowska
przemyska
krakowska
opolska
bielska
pelplińska
drohiczyńska
siedlecka
kaliska
łomżyńska
zamojska
sandomierska
białostocka
poznańska
gliwicka
katowicka
kielecka
gnieźnieńska
radomska
gdańska
lubelska
toruńska
częstochowska
wrocławska
włocławska
ełcka
warmińska
warszawsk-praska
płocka
łowicka
zielonogórsko
legnicka
warszawska
elbląska
sosnowiecka
łódzka
koszalińsko
szczecińska
2009
1999
Polska
1999: 46,9
2009: 41,5
0
10
20
30
40
50
60
70
80
Niemcy – dominicantes 1960 - 2006
Tendencje spadkowe dominicantes nie są wyłącznie cechą religijności w Polsce. Występują one
w wielu krajach Europy, chociaż nie wszędzie mogą być tak precyzyjne udokumentowane jak np.
w Niemczech.
1990 - 41,7 % katolików
2006 – 14% katolików
Przestrzenny rozkład
dominicantes może
wskazywać na dość
charakterystyczny i stały
podział diecezji ze
względu na aktywność
rytualną polskiej
religijności.
Diecezja
rzeszowska
tarnowska
przemyska
opolska
pelplińska
koszalińska
wrocławska
bielska
sandomierska
Zróżnicowanie zmian
communicantes w latach
1998 i 2008 w stosunku
do roku 2009
poznańska
gnieźnieńska
siedlecka
krakowska
zielonogórska
warmińska
gliwicka
elbląska
gdańska
szczecińska
legnicka
ełcka
warszawska
lubelska
toruńska
zamojska
katowicka
radomska
sosnowiecka
płocka
drohiczyńska
łódzka
łomżyńska
kielecka
warszawsko-praska
kaliska
częstochowska
łowicka
włocławska
białostocka
POLSKA
1998
25,5
30,6
21,8
25,6
22,8
13,3
17
19,8
18,4
20,4
18,7
19
19,1
14,5
15,2
18,3
13,5
18
12,1
13,9
17,7
14,7
19
16,6
19,7
20,1
16,1
10,7
11,6
17,8
11,4
18,2
16,9
13,6
18,8
13,8
13,6
11,6
16,9
17,6
2008
15,7
21
14
21,3
18,5
10,7
15,1
16,9
16,2
18,6
15,7
16
16,2
12,7
14,2
17,1
12,1
16,8
10,8
13
17,1
13,3
17,4
15,5
17,1
19,5
13,1
9,8
10,2
17,1
10,9
17,3
15,5
14,3
18,1
14,4
13,8
11,2
17,9
15,3
2009
18,4
25
17,1
22,1
19,6
11
15,3
18,3
17,1
19,2
17,5
17,9
18
13,4
14,2
17,4
12,6
17,1
11,3
13,3
17,1
14,2
18,6
16,3
19,5
20
16
11,1
12,1
18,4
12,1
19,2
18
14,9
20,1
15,5
15,4
13,8
19,4
16,7
2009-2008
2,7
4
3,1
0,8
1,1
0,3
0,2
1,4
0,9
0,6
1,8
1,9
1,8
0,7
0
0,3
0,5
0,3
0,5
0,3
0
0,9
1,2
0,8
2,4
0,5
2,9
1,3
1,9
1,3
1,2
1,9
2,5
0,6
2
1,1
1,6
2,6
1,5
1,4
2009-1998
-7,1
-5,6
-4,7
-3,5
-3,2
-2,3
-1,7
-1,5
-1,3
-1,2
-1,2
-1,1
-1,1
-1,1
-1
-0,9
-0,9
-0,9
-0,8
-0,6
-0,6
-0,5
-0,4
-0,3
-0,2
-0,1
-0,1
0,4
0,5
0,6
0,7
1
1,1
1,3
1,3
1,7
1,8
2,2
2,5
-0,9
Zróżnicowanie zmian
communicantes
w latach 1998 i 2008
w stosunku do roku
2009
bezwzględny
wzrost w 12
diecezjach
• bezwzględny wzrost
communicantes w 12
diecezjach
wzrost i spadek w
krótkiej i długiej
perspektywie
czasowej
• wzrost i spadek
communicantes w krótkiej
i długiej perspektywie
czasowej
-8
-7
-6
-5
-4
białostocka
włocławska
łowicka
częstochowska
kaliska
warszawsko-praska
kielecka
łomżyńska
łódzka
drohiczyńska
płocka
sosnowiecka
radomska
katowicka
zamojska
toruńska
lubelska
warszawska
ełcka
legnicka
szczecińska
gdańska
elbląska
gliwicka
warmińska
zielonogórska
krakowska
siedlecka
gnieźnieńska
poznańska
sandomierska
bielska
wrocławska
koszalińska
pelplińska
opolska
przemyska
tarnowska
rzeszowska
-3
-2
-1
2009-1998
2009-2008
0
1
2
3
4
5
Dominicantes i communicantes w latach 1980 - 2009
60
50
y = -3,507ln(x) + 56,353
R² = 0,6358
40
30
20
Dominicantes
Communicantes
Log. (Dominicantes)
Log. (Communicantes)
y = 3,5729ln(x) + 4,5417
R² = 0,7698
10
1980
1981
1982
1983
1984
1985
1986
1987
1988
1989
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
0
Struktura religijności w 12 diecezjach
14. Należący do wspólnot (aktywni i mało aktywni)
13. Związani z parafią
12. Uznający,że stosowanie środków antykoncepcyjnych jest
niedopuszczalne
11. Uznający,że zdrada małżeńska jest niedopuszczalna
10. Uznający, że wiążące jest przykazanie „nie cudzołóż”
9. Uznający,że wiążące jest przykazanie „abyś dzień św. święcił”
8. Wierzący w nagrodę i karę po śmierci
7. Wierzący w istnienie piekła
6. Znający nazwy 7sakramentów
5. Zamawiający intencję mszalne
4. Modlący się wspólnie
3. Modlący się codziennie
2. Spowiadajqcy się co miesiąc lub kilka razy w roku
1. Uczęszczający na Mszę św. w każdą niedzielę
Jeśli za podstawę ogólnej oceny sytuacji wiary w Polsce przyjąć wskaźnik głęboko wierzących, to ogólnopolskie
dane (dla roku 2002 - 19,8%) są prawie o połowę za niskie dla diecezji tarnowskiej (38%) i o połowę za wysokie
dla diecezji sandomierskiej (10,1%) czy włocławskiej (11%).
Tak więc opisując polską religijność en block można popełniać duże błędy jeśli nie uwzględni się diecezjalnego
zróżnicowania zjawisk i procesów religijnych.
Wnioski
Dokonany tu przegląd danych porównawczych dotyczących
tylko 2 wymiarów wiary religijnej w Polsce, wskazuje, że
proces jej przemian jest bardzozłożony i zróżnicowany
lokalnie. Oczywiste jest, że aby w pełni poznać jej obraz i
przyszłość nie wystarczy tych kilka wskaźników, które tu
zaprezentowano. Bez dalszych badań i dyskutowania ich
wyników nie będziemy w stanie przewidzieć jakie zmiany
i barwy wniosą do polskiej religijności bliższe i dalsze lata
Czy w kontekście ukazanych tu danych uzasadnione są często ogłaszane przez
media enigmatyczne stwierdzenia o kryzysie, który dotknął wiarę i Kościół w
Polsce. Wydaje się, ze każdy który taki pogląd zgłasza powinien dokładniej
sprecyzować :
o jaki kryzys chodzi ?
Wiary? Kościoła: hierarchicznego? wspólnoty?
Powinien tez rozpocząć o definicji kryzysu
Kryzys społeczny to sytuacja skumulowania napięć i konfliktów społecznych,
prowadząca do przełomu i poważnych zmian o charakterze
systemowym. Kryzysowi towarzyszą na ogół takie zjawiska, jak brak
stabilizacji, osłabienie więzi międzyludzkich, zachwianie ładu społecznego,
osłabienie instytucji kontroli społecznej itp. Kryzys aksjologiczny wiąże się z
zachwianiem społecznego systemu wartości i charakteryzuje się m.in.
podważeniem ocen oraz norm moralnych.
[Słownik Socjologiczny s.104]