Transcript zenuwst
ZENUWSTELSEL Ruggenmerg en perifeer zenuwstelsel Menu Zenuwstelsel Bouw van het zenuwstelsel Functie van het zenuwstelsel Via deze button kun je telkens terug naar dit menu Menu Bouw van het zenuwstelsel zenuwstelsel deel 1 Menu Zenuwstelsel Bestaat uit: Centraal zenuwstelsel: • Hersenen en • Ruggenmerg Uit beide ontspringen zenuwen: Perifeer zenuwstelsel: • Hersenzenuwen en • Ruggenmergzenuwen of nervi spinales (nervus spinalis) Menu ZENUWWEEFSEL bestaat uit: • neuron (= zenuwcel) met de onderdelen: – cellichaam altijd 1 – axon of neuriet (lange uitloper) altijd 1, geleiding van cellichaam af – dendron of dendriet (korte uitloper) meestal meerdere • myeline schede (myeline mantel) isolatie er zijn o.a. • Motorische neuronen • Sensibele neuronen • Schakelneuronen Menu NEURONEN motorisch neuron (motoneuron) • • • • korte dendrieten lang axon (neuriet) cellichaam in voorhoorn van ruggenmerg geleiding van centraal naar perifeer (efferent) neuriet sensibel (sensorisch) neuron • • • • lange dendriet(en) meestal (relatief) korte neuriet cellichaam in radix ventralis (d.i.buiten ruggenmerg) geleiding van perifeer naar centraal (afferent) neuriet dendriet Menu Neuron cellichaam (soma) knoop van Ranvier dendrieten myeline axon telodendron eindplaatje (synaps) Menu neuronale synaps neuron 1 axon neuron 2 synapsspleet Menu Een perifere zenuw bestaat uit: • een bundel axonen (neurieten), wel of niet (of meer of minder) gemyeliniseerd – De meeste zenuwen zijn gemengd (bevatten zowel sensorische als motorische neuronen) – er zijn uitsluitend sensorische en ook uitsluitend motorische zenuwen • voorbeeld sensorisch: nervus opticus (zien) • voorbeeld motorisch: nervus oculo-motorius(oog bewegingen) Menu RUGGENMERG SEGMENT • Ruggenmerg met Hvorm • • • • • radix dorsalis radix ventralis sensibel ganglion ramus dorsalis n. spinalis • grensstreng met ganglion (ortho)sympatisch Menu RUGGENMERG SEGMENT Processus spinosus Processus transversus Benoem de per muisklik aangegeven delen : Processus articularis superior radix dorsalis radix ventralis sensibel ganglion ramus dorsalis (= ramus ventralis van) Corpus vertebrae n. spinalis ganglion sympatische zenuwstelsel grensstreng terug naar: benoem zelf delen ruggenmerg Menu Transversale doorsnede door thoracale wervel radix ventralis ruggenmerg met H-figuur radix dorsalis met sensibel ganglion n. spinalis ramus dorsalis Doordat de radix ventralis en radix dorsalis binnen het wervelkanaal afdalen alvorens op segmentaal niveau uit te treden, zijn de eerste delen hiervan op deze doorsnede nog niet te zien Menu RUGGENMERG • arachnoidea • bloedvat in arachnoidea • dura mater • fila radicularia: • radix ventralis • radix dorsalis Menu Overgang ruggenmerg - cauda equina • einde ruggenmerg (gemiddeld) nivo: T 12 (man) L 1 (vrouw) Menu CAUDA EQUINA (PAARDESTAART) • op lager niveau uittredende zenuwbanen (gelegen in cauda equina) • filum terminale Menu RUGGENMERG Benoem zelf de aangegeven delen, de namen worden hier NIET gegeven! 5 1 6 2 3 4 ga bij twijfel terug naar scherm 10 (en 11) via button: NAAR: RUGGENMERG SEGMENT Menu Relatie zenuwwortel met Wervelgewricht en discus zenuwwortel discus wervelgewricht = facetgewricht ramus dorsalis Menu Lumbale hernia (nucleus pulposus) discus De protrusie (uitpuiling) van de nucleus pulposus drukt op de zenuwwortel die 1 niveau lager uitreed Wervel- lichaam discus Menu Ruggenmerg en Perifere zenuwen Een aantal uit het ruggenmerg ontspringende nn. spinales, vormen tesamen een vlechtwerk: “plexus” voorbeelden: plexus brachialis plexus lumbalis plexus sacralis plexus lumbosacralis Menu Ruggenmerg en Perifere zenuwen • plexus brachialis • nervi intercostales de pijl wijst naar de VIIIe • plexus lumbosacralis Menu Plexus brachialis Een aantal uit het ruggenmerg ontspringende nn. spinales, vormen samen een vlechtwerk: “plexus” In het halsgebied is de n. spinalis benoemd naar de eronder liggende wervel, in de andere wk delen naar de erboven liggende wervel. Zo ligt de n. spinalis C5 dus boven wervel C5 enz.; n. spinalis C8 onder wervel C7 en boven wervel T1; n.spinalis T1 onder wervel T1 Opbouw plexus brachialis : (verloopt automatisch) ventraal aanzicht rechter arm nn. spinales trunci (truncus) C5 superior n. axillaris fasciculi (fasciculus) lateralis perifere zenuwen n. musculocutaneus C6 C7 medius posterior inferior medialis C8 T1 n. radialis n. medianus n. ulnaris Menu fasciculus lateralis fasciculus medialis a. axillaris fasciculus posterior m. pectoralis major naar lateraal omgeklapt romp, thorax m. coracobrachialis & m. biceps brachii caput breve n. ulnaris n. medianus Plexus brachialis ventraal aanzicht arm distaal Menu Plexus lumbosacralis I Soms onderscheiden in : plexus lumbalis en plexus sacralis Opbouw plexus lumbalis (L1 t/m L5): (verloopt automatisch) nn. spinales T12 n. subcostalis L1 n. ilioinguinalis n. iliohypogastricus L2 n. genitofemoralis L3 n. cutaneus femoris lateralis L4 L5 n. femoralis n. obturatorius truncus lumbosacralis naar volgende scherm Menu Plexus lumbosacralis II Opbouw plexus sacralis: (verloopt automatisch) nn. spinales tak van plexus lumbalis L4 truncus lumbosacralis L5 n. gluteus superior S1 S2 n. gluteus inferior S3 n. ischiadicus S4 S5 C0 n. cutaneus femoris posterior n. pudendus n. peroneus communis n. tibialis naar volgende scherm Menu Functie van het zenuwstelsel zenuwstelsel deel 2 Menu REFLEXEN voorbeelden: • myotatische reflex of spierrek reflex • pees reflex • huid reflex • antagonisten reflex Menu Myotatische reflex voorbeelden: • bicepspees reflex • tricepspees reflex • kniepees reflex • achillespees reflex Menu Myotatische reflex directe verbinding monosynaptisch spierspoel spiervezels van één spiervezel met zenuwvezel motorunit Menu Myotatische reflex werking : • stimulus: rek van spierspoeltje in spierweefsel • antwoord: contractie van spier • doel: houdingsregulatie Menu Pees reflex inhiberend schakelneuron golgi pees sensor spiervezels van één spiervezel met zenuwvezel motorunit Menu Pees reflex werking : • stimulus: rek van golgi pees sensor in peesweefsel • antwoord: ontspanning van spier • doel: bescherming tegen te grote kracht Menu axon met motorisch eindplaatje • de pijl geeft het eindplaatje aan • vanuit het axon zijn vier vertakkingen te zien • elke vertakking gaat naar een eigen spiervezel Menu Myotatische reflex afferent efferent Bepaal en benoem eerst zelf de richting van het verloop van de prikkels, klik daarna met de muis voor controle Menu reflexen 1 deze reflex is een: 2 deze reflex is een: spierrek of myotatische reflex huid reflex Menu ontstaan van een beweging: motorische schors schakelneuron - - motoneuron - motoneuron + pees sensor spier peesreflex spierspoel myotatische reflex kracht & beweging bewuste activiteit Menu EINDE Zenuwstelsel