Transcript Presentatie Marian van der Klein - vrijwillige inzet voor en door

Professionals en vrijwilligers
werken samen rond jeugd en gezin
Marian van der Klein, 10 oktober 2013,
Rotterdam
Verwey-Jonker Instituut
professionele kracht- vrijwillige kracht - eigen kracht
Burgerkracht: Vrijwilligerswerk in Nederland
4 tot 5 miljoen waarvan 1 a 2 miljoen actief
rond jeugd en gezin
Gemiddeld 4 uur per week
Verschillende doelen: samen hobby,
hulp/dienstenverleners, wereldverbeteraars
nieuwe vrijwilligers:
- Maatjes, coaches, adviseurs – vaak 1 op 1;
- Meer ad hoc vrijwilligers, incidenteel actief
nieuwe namen: Actief burgerschap – actieve burgers; Burgerbetrokkenheid –
betrokken burgers; Vrijwillige inzet- wederkerigheid; Maatschappelijke of
informele participatie; Civil society
Wat is er al bekend over samenwerking
Professionals en vrijwilligers(organisaties) rond jeugd en gezin
Samenwerken in de pedagogische civil society
1. Literatuurstudie
Meer informatie over dit onderzoek of contact met de onderzoekers? Zie
www.verwey-jonker.nl of mail naar [email protected]
BOR - Humanitas
• Conclusie: Denken over de pedagogische
civil society doe je vanuit de basis van de
piramide: de vierde laag. In alle lagen zijn
burgers vrijwillig actief!
• Samenwerking professionals - vrijwilligers
- informeel, hybride
- bottom-up
- top-down
- formeel opvoedingsondersteunend
• Methode: Literatuur- en websiteanalyse.
Veel aandacht voor bestaande praktijken in
het kader van theorieën over betrokkenheid
van burgers bij jeugdzorg en jeugdwelzijn.
2. Enquête
• Conclusie: De band tussen CJG’s en
vrijwilligers(organisaties) is nog niet zo
sterk. Er valt nog een wereld te winnen in
de samenwerking tussen professionele
jeugdzorg en de pedagogische civil society!
• Methode: Digitale enquête onder
Consultatiebureaus, Kindertelefoon, CJG’s,
Zelforganisaties van migranten,
Vrijwilligersorganisaties, sportverenigingen,
ZonMw praktijkprojecten.
30 van de 180 CJG’s reageerden; slechts 1
daarvan werkt vaak samen met
vrijwilligers(organisaties).
Vrijwilligers helpen pas
gescheiden ouders bij
omgangsregeling voor kinderen.
3. Casusonderzoek
Ouder-kind detentieproject Exodus
Vrijwilligers vervoeren en
begeleiden jeugdigen bij bezoek
aan een ouder in de gevangenis.
Interventiepiramide rond
gezin, jeugd, ouder/opvoeder
Voorbeelden actoren/instituties
Foto: website EenVandaag
Foto: Flickr
Juridische en Klinische
interventies
Sportzorgtraject –
Voetbalvereniging HWD
CJG Den Bosch
Strafrecht
JJI, Residentiële
Jeugdinrichting
Jeugdreclassering,
Vrijwillige inzet
Sportvereniging (trainers en
leden) neemt jongere onder de
hoede die onder behandeling is
bij jeugdzorg.
Bezoekers van het CJG kunnen
meedoen aan debatten,
cursussen en opvoedparty’s.
Het CJG heeft ook contact met
Go4it: mensen uit het
bedrijfsleven coachen jongeren
met problemen
Aanpak van Problemen
AMK,
Jeugdbescherming, GGZ,
Geïndiceerde zorg, GGD,
Bureau Jeugdzorg, CJG,
Vrijwillige Inzet
Preventie
Moeders informeren Moeders
- Careyn
Ouders in Actie - Stichting
De Meeuw
(Migranten)ouders organiseren
kleinschalige bijeenkomsten over
opvoedthema’s voor ouders in
het eigen netwerk. De Meeuw
stelt materiaal beschikbaar.
Schoolmaatschappelijk werk,
Algemeen Maatschappelijk werk,
Leerplicht, Welzijnswerk, Politie, Jeugdgezondheidszorg,
Voor- en Vroegschoolse Educatie, CJG, BJZ, GGD,
Opvoedondersteuning, Brede Scholen, Religieuze instellingen,
Zelfhulporganisaties, Vrijwillige inzet
Vrijwilligsters (ervaren
moeders) gaan op bezoek bij
moeders
die onzeker
zijn over de
opvoeding
van hun
(eerste) kind.
Zorg voor een positief opvoed- en opgroeiklimaat
Foto: Microsoft office
Gezinsleven, Familie, Buurtleven, Vriendenkring, Onderwijsinstellingen, Kinderopvang,
Wettelijke regelingen (o.a. kinderbijslag, ouderschapsverlof, etc.), Sportverenigingen,
CJG, Sociaal culturele instellingen, Zelforganisaties, Religieuze instellingen,
kind/gezinsvriendelijkheid openbare ruimte, Vrijwillige inzet
Sport op school –
Stichting Move
Studentensportvereniging maakt
met schoolkinderen de wijk mooi
en laat kinderen kennis maken
met nieuwe sporten.
Thuis Op Straat
Amsterdam
Professionals
en buurtbewoners
werken samen aan een prettig
sociaal klimaat op straat. Ook
toezicht bij spel en activiteiten.
Kindertelefoon
Rotterdampraten en chatten
Vrijwilligers
met Kinderen die daar behoefte
aan hebben. Er kan worden
doorverbonden met jeugdzorg.
Vice Versa
Ghanese vrouwen in Amsterdam
Zuid-Oost wijzen Ghanese ouders
desgewenst de weg naar
opvoedingsondersteuning van
Spirit en Altra (professionele
jeugdzorg).
5. Eindproduct
Handreiking: Pedagogische civil society voor beginners
• Conclusie: Er zijn wel acht soorten actieve
burgers/vrijwilligers en vier werkgebieden
van professionals rond jeugd en gezin:
jeugdzorg, welzijn, onderwijs en
vrijwilligerscoördinatoren.
-Waardering en vertrouwen zijn altijd
belangrijk voor vrijwilligers. Coaching en
deskundigheidsbevordering niet altijd.
• Methode: 10 cases beschreven: zie foto’s.
Per case een groepsinterview met
professionals en een groepsinterview met
vrijwilligers + gebruik van relevante
documenten.
4. Expertmeetings
• Conclusie: Professionele organisaties en
vrijwilligersorganisaties zoeken elkaar te
weinig op. Vrijwilligersorganisaties hebben
ervaring met het enthousiasmeren,
coördineren en begeleiden van vrijwilligers.
Professionele organisaties hebben
pedagogische know-how.
• Methode: 6 groepsgesprekken met 6-10
professionals van vergelijkbare organisaties,
onder andere twee CJG meetings, een
meeting georganiseerd vrijwilligerswerk en
een meeting ZonMw praktijkprojecten.
Gefinancierd door:
Professionals aan zet
In jeugdzorg: CJG’s, GGD’s consultatiebureaus, Bureau
Jeugdzorg,
In pleegzorg, AMK’s, jeugdbescherming, jeugdinrichting
of jeugdreclassering
In Jeugd-GGZ
In VGN-gehandicaptenzorg
In Welzijnswerk en jongerenwerk
Beroepskrachten, u kunt burgerbetrokkenheid stimuleren
Betrek georganiseerde en ongeorganiseerde vrijwilligers
bij uw werk
Intern en in de keten
Do’s en don’ts
Bij interne samenwerking
Tip 1 Waardeer vrijwilligers in woord en daad
Tip 2 Denk van tevoren na over match en selectie
Vrijwilligers en actieve burgers in soorten en maten
Tip 3 Onderschat vrijwilligers, ouders en buurtbewoners
niet
Tip 4 Zet alleen deskundigheidsbevordering in als dat echt
nodig is
Do’s en don’ts
Bij ketensamenwerking:
Tip 1 Zorg voor zicht op de informele partners in uw werkgebied
Tip 2 Bepaal een gezamenlijk doel en voorkom concurrentie
Tip 3 Betoon culturele sensitiviteit in de samenwerking met
andere organisaties
Tip 4 Houd korte lijnen en duidelijke contactpersonen
Tip 5 Maak duidelijke afspraken over de omgang met vrijwilligers
(van andere organisaties).
Tip 6 Maak als professional terugkoppeling naar vrijwilligers en
buurtbewoners
Tips voor jeugdzorg
Tip 1 Heb aandacht voor informele initiatieven rond opgroeien
en opvoeden, van ouders maar ook van buurtbewoners,
studenten, vrijwilligers, sportverenigingen en dergelijke
Tip 2 Maak meer contact met vrijwilligersorganisaties
Tip 3 Bespreek met de gemeente de concrete invulling van uw
opdracht om de pedagogische civil society te versterken
Tip 4 Maak werk van preventie en dus van contact met gewone
ouders en kinderen
Tip 5 Stimuleer eigen kracht en eigen netwerk van cliënten
Tip 6 Maak gebruik van know how vrijwilligerscoördinatoren en
welzijnswerkers
Tips voor welzijnswerk
Tip 1 Hebben de buurtbewoners, vrijwilligers last van
pedagogische dilemma’s?
Tip 2 Hebben de vrijwilligers behoefte aan pedagogische
ondersteuning?
Tip 3 Werk samen met professionals in jeugdzorg wanneer nodig
Tip 4 Stel grenzen aan vrijwilligerswerk: VOGs?
Multiprobleemgezinnen?
Tip 5 Houd aandacht en tijd voor coördinatie en coaching van
actieve burgers en vrijwilligers
Knelpunten … laat ze niet bepalen
De theoretische val
•
•
Wat is dat eigenlijk: een pedagogische civil society?
een positief opgroei-opvoedklimaat?
Onzekerheid door transitie jeugdzorg
•
•
Niet laten kisten door bezuinigingen; een goede band met de vierde laag
versterkt uw positie in de transitie
Samen werken aan resultaat en lokale dynamiek
Overschatting/onderschatting vrijwilligers en actieve burgers
•
•
•
Dat kunnen we wel aan vrijwilligers overlaten? Is dat zo?
flirten met de individuele ouder/burger, niet benutten vrijwilligersorganisaties
Vrijwilligers/ouders /buurtbewoners pakken het anders aan dan u zou doen. Is
dat erg?
Tot slot