Transcript ppt

G emeente D en H aag
Gedragsonderzoek
in het veld
G emeente D en H aag
Programma
Start
Sociaal gedrag in het veld: park en boerderij
Praktische tips boerderijbezoek
Voorbeelden gedrag in het veld:
Filmfragment Kalmerende Signalen
Kippengedrag
Afsluiting
G emeente D en H aag
Milieueducatie Den Haag
Drempel voor veldonderzoek zo laag mogelijk maken
Projecten, materialen, ondersteuning en advies voor alle
Haagse docenten
63% van de Haagse VO scholen maakte afgelopen jaar
gebruik van ons aanbod en/of dienstverlening
Veldonderzoek naar gedrag komt uit ons aanbod: workshop
voor docenten en veldwerkopdrachten.
G emeente D en H aag
Gedragsonderzoek in het veld
Diersoorten: kippen, geiten, honden en vogels
Situatie:
‘gecontroleerd’: kippen en/of geiten op een
kinderboerderij
‘vrij’: honden en/of vogels in een park of vrije
natuur
Type opdrachten:
Observaties, opstellen protocol en ethogram:
kippen, geiten, honden
Uitgebreider kijken naar lichaamstaal: honden
Bepalen stressafstand (welke prikkel wint?):
vogels
G emeente D en H aag
Kippen
Gedrag:
De grotere, rustigere rassen lopen veelal los. Deze zijn goed
benaderbaar voor mensen, lopen niet weg. Ze klitten vaak bij
elkaar ook al lopen ze los, dus er is dan vaak ook (sociaal)
gedrag te zien.
Als je drie kippen bij elkaar zet, zie je al gedrag.
Ze zijn niet erg afgeleid door publiek, zodra duidelijk is dat er
geen eten te halen is bij mensen, gaan ze door met hun eigen
gedrag.
Er loopt eigenlijk altijd een haan bij. Eén haan op 20-30
hennen geeft meer rust.
Kippen ontdekken elke dag dezelfde dingen opnieuw.
G emeente D en H aag
Kippen
Waarneembaar gedrag:
Op zoek naar voer
Zandbad nemen / Broeden
Poetsen
Het leggen van een ei /of het willen leggen
van een ei (kip wordt onrustig)
Baltsen
Krabben
Kraaien
Achter elkaar aan zitten / pikken
Dit is vooral te zien aan poten, snavel en vleugels.
G emeente D en H aag
Geiten
Gedrag:
Zowel binnen in de stal als buiten is gedrag te zien, in de stal
worden ze meer met elkaar geconfronteerd.
Als er lammeren zijn of een bok bij is, dan is er nog meer
(ander) gedrag te zien. Bokken zijn tussen september-oktober
op de boerderij, maar niet bij alle en ze staan maar heel weinig
bij de vrouwtjes.
Bij geiten moet je langer de tijd nemen om te observeren om
echt wat te zien, of voor voertijd komen.
Herkenbaarheid: ze hebben allemaal een oor- en halsnummer.
Vooral het halsnummer is goed te zien.
G emeente D en H aag
Geiten
Waarneembaar gedrag:
Mekkeren/Bleren
Staart kwispelen
Flemen (zijn speels/willen gedekt worden)
Voedsel zoeken -> krabben, knabbelen
Liggen, rollen
Herkauwen
Rangorde gedrag, koppen tegen elkaar
(vaak alleen te zien bij voeren)
Naderen telkens op dezelfde manier een andere geit
en worden op dezelfde manier afgewezen: koppen
tegen elkaar, wegduwen (leren er dus niet veel van)
Bij mensen denken ze “eten”
G emeente D en H aag
Honden
Gedrag:
Honden zijn roedeldieren. Familie wordt gezien als roedel, met
leider en rangorde. Als de plek van de hond in de roedel
(onbewust) onduidelijk is, kan die voor problemen zorgen.
Honden interpreteren lichaamstaal van de mens op dezelfde
manier als lichaamstaal andere honden
Vb: Mensen die bang zijn voor honden, zullen hun soms
strak in de ogen kijken. Strak aankijken is voor een hond
een bedreiging, dus zal de hond juist kunnen aanvallen.
Honden maken een hele serie subtielere bewegingen die goed
herkenbaar zijn als je ze weet: kalmerende signalen. Deze
gebruiken ze om conflicten te voorkomen.
G emeente D en H aag
Honden
Waarneembaar gedrag:
Hond die vrij rondloopt zal vooral snuffelen, op
zoek naar eten en ruiken wie er nog meer
geweest zijn
Als hij een andere hond tegenkomt: sociaal
gedrag door lichaamstaal. Stand van oren,
staart, ogen en evt. ontbloten tanden geven
agressie/dominantie, interesse en
angst/onderdanigheid aan.
Deze lichaamstaal voor alle rassen/soorten
gelijk.
G emeente D en H aag
Tips Boerderijbezoek
Algemeen, organisatorisch:
Overzicht kinderboerderijen in de buurt is te vinden via:
www.kinderboerderijenactief.nl,
Spreek op tijd verantwoordelijke beheerders aan om afspraken
te maken,
Zorg voor voldoende begeleiders vanuit school, zodat
beheerders in principe geen extra werk hebben door jouw
bezoek,
Realiseer je dat sommige beheerders negatieve ervaringen
hebben, bijv. door MaS (tijd, drukte). Stel dan voor om eerst
met een klein groepje te komen,
Denk mee over voordelen voor de beheerders: bijv. extra
promo van de kibo via sociale media door de leerlingen te
laten berichten over bezoek.
G emeente D en H aag
Tips Boerderijbezoek
Inhoudelijk, betrek de beheerders:
Neem het materiaal mee zodat beheerders weten wat de
leerlingen gaan doen en zien dat er over nagedacht is.
Vraag om inbreng van de beheerders: suggesties bij de
opdrachten, korte welkomstwoord, info over zaken waarmee
jongeren kunnen helpen
Vraag naar de voertijden: kippen vertonen meer gedrag na het
voeren, geiten juist voor voertijd.
G emeente D en H aag
Praktijkvoorbeeld: honden
Kalmerende signalen: Subtiele bewegingen om mogelijke
confrontaties af te wenden of ongemak aan te geven.
Veel gebaseerd op onderzoek van Turid Rugaas.
DVD: “Calming signals: What your dog tells you”
Voorbeelden
In een boog benaderen
Lippen likken
Wegkijken
Zie ook de artikelen achterin de opdrachten-map.
G emeente D en H aag
Praktijkvoorbeeld: kippen
“Als hij in mijn hand pikt,
doet dat dan zeer,
mevrouw?”
“Nee, jij mag niet eten, dikke
kip, ik wil die witte voeren,
die is klein.”
G emeente D en H aag
Vragen?
Lesopdrachten digitaal te vinden via:
http://www.milieueducatiedenhaag.nl/site/Korte+opdrachte
n+VO
DVD Calming Signals te bestellen via:
www.dogswise.com
Consulenten Milieueducatie Den Haag
[email protected]
[email protected]