Transcript bab 3 keanjalan permintaan dan penawaran

BAB 3
KEANJALAN PERMINTAAN
DAN
PENAWARAN
Objektif Pengajaran
Di akhir pengajaran ini, pelajar diharapkan
dapat
• Mentakrifkan keanjalan permintaan
harga, keanjalan permintaan silang dan
keanjalan permintaan pendapatan
• Mentakrif keanjalan penawaran
3.1
Keanjalan Permintaan
3.1.1 Keanjalan Permintaan Harga
3.1.2 Keanjalan Permintaan Silang
3.1.3 Keanjalan Permintaan
Pendapatan
3.2
Keanjalan Penawaran
Definisi keanjalan
Suatu konsep yang mengukur darjah
tindakbalas dalam kuantiti permintaan
dan penawaran kesan daripada
perubahan sesuatu pembolehubah
tertentu.
Keanjalan Permintaan
• Satu
perubahan kuantiti diminta sesuatu barang kesan
perubahan dalam tingkat harga barang tersebut atau
harga barang lain atau tingkat pendapatan pengguna.
Terdapat tiga jenis keanjalan permintaan, iaitu:
1.
Keanjalan permintaan harga (
)
2.
Keanjalan pemintaan silang (
)
3.
keanjalan permintaan pendapatan (
)
Keanjalan Permintaan Harga
• ukuran kadar atau darjah tindakbalas
perubahan kuantiti yang diminta sesuatu
barang kesan daripada perubahan tingkat
harga barang tersebut.
Rumus Keanjalan Permintaan Harga
Ed =
=
Ed = Keanjalan permintaan harga
Qd = Perubahan kuantiti diminta barang
P = Perubahan harga
Po = Harga asal
Qdo = Kuantiti diminta barang x asal
Contoh: Apabila harga barang A naik dari RM 2 ke RM 4,
kuantiti yang diminta terhadap barang A menurun dari 5 unit ke 4
unit maka
Ed
= %
%
Qd
Px
=
=
=
-Ed bernilai negatif menunjukkan hubungan
___________ antara harga dan kuantiti diminta.
-nilai -0.2 bermakna apabila harga barang X naik
1%, kuantiti barang A yang diminta akan menurun
sebanyak 0.2%
Keanjalan Lengkuk
keanjalan lengkuk mengukur keanjalan di___________
atau_______ pada keluk permintaan yang____ atau
apabila berlaku perubahan harga yang sangat besar di
atas satu keluk permintaan yang sama.
Ed
=
Qd1 – Qd0
1/2 (Qd0 + Qd1)
X
1/2 (P0 + P1)
P1 – P0
Ed = keanjalan permintaan harga
Q1 = kuantiti diminta baru
Q0 = kuantiti diminta asal
P1 = harga baru
P0 = harga asal
• Contoh: Rajah yang berikut menunjukkan keluk DD
untuk barang B. Hitung nilai keanjalan permintaan
harga jika:
a) harga barang X naik dari RM 2 ke RM 4
b) harga barang X turun dari RM 4 ke RM 2
Harga (RM)
D
4
B
A
2
D
0
8
10
Kuantiti
(unit)
a) Jika harga barang X naik dari
Rm 2 ke RM 4
Ed
=
= %
%
Qd
Px
Qd x Pxo
Px
Qdo
b) Jika harga barang X turun
dari RM 4 ke RM 2
Ed
=
=
=
=
=
= %
%
Qd
Px
Qd x Pxo
Px
Qdo
Daripada contoh di atas, dapat disimpulkan
bahawa pekali keanjalan permintaan harga
adalah berbeza walaupun harga berubah
dalam julat yang sama
-untuk mengatasi masalah ini, rumus titik tengah digunakan:
Ed =
Qd1 – Qdo
X
½ ( Qdo + Qd1 )
½ ( Po + P1)
( P1- Po)
a) Jika harga barang X naik
dari Rm 2 ke RM 4
b) Jika harga barang X turun
dari RM 4 ke RM 2
Ed =
Ed =
-berdasarkan contoh pengiraan dengan menggunakan
keanjalan lengkuk nilai keanjalan yang diperolehi
adalah sama iaitu -0.33 walaupun harga naik dari RM 2
ke RM 4 atau harga jatuh dari RM 4 ke RM2
Keanjalan Titik
• mengukur
darjah
tindakbalas
kuantiti
permintaan
sesuatu
barang
apabila
berlaku______________________________
ke atas barang tersebut sehinggakan tidak
menampakkan kewujudan dua titik di atas
lengkuk permintaan yang sama.
Rumus keanjalan titik boleh dibina dan dinyatakan
berdasarkan rajah di bawah. Titik X merupakan titik
yang ingin dikira nilai keanjalannya dan ianya
merupakan titik tengah bagi keluk permintaan .
Keanjalan permintaan bagi titik X pada rajah 3.1
dapat dikira berdasarkan rumus berikut:
a. Ed = Q1 – Q2
0 - Q2
b. Ed = 0 – P
P1 –P
c. Ed = Q1 – X
P1 - X
Rajah 3.1 : keanjalan titik
Harga (RM)
P1
P
0
X
Q2
Q1
kuantiti
Nilai keanjalan bagi titik-titik di sepanjang
keluk permintaan adalah berbeza-beza
1.
2.
3.
Pada tingkat harga melebihi 0P, nilai keanjalan (Ed)
akan melebihi satu dan menuju infiniti
Pada tingkat harga 0P, nilai keanjalan (Ed) adalah
sama dengan satu
Pada tingkat harga yang kurang daripada harga 0P,
nilai keanjalan (Ed) adalah kurang daripada satu dan
menuju ke nilai kosong
3.1.1.c. Darjah-darjah keanjalan permintaan
harga
Keanjalan permintaan harga dapat dibezakan kepada
lima darjah keanjalan yang berlainan.
Rajah : Darjah Keanjalan permintaan harga di
sepanjang keluk
P
P1
P
0
Q2
Q1
Q
Darjah Keanjalan
1.
Peratus perubahan kuantiti
diminta lebih besar daripada
peratus perubahan harga
P
Nilai keanjalan : 1< Ed < 
D
Q
2.
P
peratus perubahan kuantiti
diminta lebih kecil daripada peratus
perubahan harga
D
Nilai keanjalan : 0 < Ed < 1
Q
Contoh:
1. Permintaan terhadap sesuatu barang dikatakan tak anjal apabila
A perubahan harga lebih kecil daripada perubahan kuantiti diminta
B perbuhana harga lebih besar daripada perubahan kuantiti diminta
C peratusan perubahan harga lebih kecil daripada peratusan
perubahan kuantiti diminta
D peratusan perubahan harga lebih besar daripada peratusan
perubahan kuantiti diminta
[STPM 2009]
3.
P
Peratus perubahan kuantiti
diminta sama dengan peratus
perubahan harga
D
Nilai keanjalan : Ed = 1
Q
4.
P
Tiada perubahan harga dan kuantiti
diminta tidak terhingga
Nilai keanjalan : Ed = 
D
Q
5.
P
sebarang perubahan dalam harga
tidak akan menyebabkan perubahan
dalam kuantiti diminta.
D
Nilai keanjalan : Ed = 0
Q
Contoh soalan:
Jelaskan mengapa garam mempunyai nilai keanjalan sifar berbanding dengan
minuman the yang dianggap mempunyai keanjalan lebih dari 1. (6 M)
[STPM 2006]
3.1.1 d. Penentu keanjalan permintaan harga
1.
- Semakin banyak pengganti semakin anjal
2.
- Semakin banyak kegunaan semakin anjal
3.
- Semakin tinggi % perbelanjaan, semakin anjal
4.
- Semakin penting barang itu semakin tak
anjal
Contoh soalan:
Jelaskan tiga faktor yang mempengaruhi keanjalan permintaan harga (6M)
[STPM 2007]
3.1.1.e. Hubungan darjah keanjalan
permintaan harga dengan
jumlah hasil /jumlah perbelanjaan
Hubungan keanjalan Permintaan Harga dengan
jumlah hasil
Harga
Keanjalan = ∞
A
Anjal ( keanjalan > 1)
Anjal satu ( Keanjalan = 1)
P
Kurang anjal ( Keanjalan < 1)
Keanjalan = 0
0
Q
D
Kuantiti
Jumlah Hasil
TR
kuantiti
Jumlah hasil / Jumlah perbelanjaan diperoleh
dengan mendarabkan harga barang tersebut
dengan kuantitinya.
Jumlah Hasil/ jumlah perbelanjaan = Harga X Kuantiti
Harga
Jumlah
Hasil
Baru
(TR)
Rumusan
Harga
meningkat
dari P0 ke
P1
0P1AQ1
TR berkurangan
sebab
pertambahan TR
(P0P1AC) <
Pengurangan
jumlah TR
(Q1CBQ0)
Harga jatuh
dari P1 ke
P0
0P0BQ0
TR meningkat
sebab
pengurangan TR
(P0P1AC) <
Pertambahan
jumlah TR
(Q1CBQ0)
Anjal
P
D
A
P1
P0
B
C
0
Q
Q1
Q0
Contoh soalan:
1. Pengeluar akan menurunkan harga untuk meningkatkan jumlah hasil
keluaranya. Ini menunjukkan bahawa pemintaan terhadap keluaran
tersebut adalah
A. Anjal
B. Anjal 1
C. Tak anjal
D. Tak anjal sempurna
2. Kenaikan harga barang yang anjal permintaanya akan menyebabkan
A. Kuantiti barang itu berkurang dan jumlah perbelanjaan juga berkurang
B. Kuantiti barang itu berkurang dan jumlah perbelanjaan meningkat
sedikit
C. Kuantiti barang itu berkurang dan jumlah perbelanjaan meningkat
dengan banyak
D. Kuantiti barang itu berkurang dan jumlah perbelanjaan juga berkurang
pada kadar yang sama dengan pengurangan kuantiti
Tidak Anjal
P
D
A
P1
P0
B
C
Q
0
Q1 Q0
Harga
Jumlah
Hasil
Baru
(TR)
Rumusan
Harga
meningkat
dari P0 ke
P1
0P1AQ1
TR meningkat
sebab pertambahan
TR (P0P1AC) >
Pengurangan TR
(Q1CBQ0)
Harga jatuh
dari P1 ke
P0
0P0BQ0
TR menurun sebab
pengurangan TR
(P0P1AC) >
Pertambahan TR
(Q1CBQ0)
Contoh soalan:
Dengan menggunakan gambar rajah, terangkan kesan terhadap jumlah
hasil apabila harga meningkat sekiranya:
a) Keanjalan permintaan harga anjal
(3 M)
b) Keanjalan permintaan harga tak anjal
(3 M)
[STPM 2009}
Harga
Jumlah Hasil
Baru
(TR)
Rumusan
Harga
meningka
t dari P0
ke P1
0P1AQ1
TR tetap
sebab
pertambahan
TR (P0P1AC) =
Pengurangan
TR (Q1CBQ0)
Harga
jatuh dari
P1 ke P0
0P0BQ0
TR tetap sebab
pengurangan
TR (P0P1AC) =
Pertambahan
TR (Q1CBQ0)
Anjal Satu
P
D
P1
P0
0
A
B
C
Q1 Q0
Q
3.1.2.Keanjalan Permintaan Silang (Exy)
 Satu
konsep keanjalan permintaan yang mengukur
darjah tindakbalas______________________________
bagi sesuatu barang (barang X) akibat daripada
___________________________________ (barang Y).
Rumus keanjalan silang
Ec
=
=
QX
Py
Qxo
Py0
= Perubahan Kuantiti diminta barang x
= Perubahan harga barang y
= Harga asal
= Harga baru
Hubungan barang X dan barang Y
• Perhubungan antara dua jenis barang dapat diketahui
sekiranya nilai keanjalan permintaan silang diperolehi
dengan menggunakan rumus keanjalan silang
Nilai Keanjalan
Silang (Exy)
Negatif ( - )
Positif ( + )
Sifar ( 0 )
Hubungan
Contoh pengiraan :
Harga
Kuantiti diminta
Barang X Barang S
Barang T
Barang U
2
6
12
9
3
4
13
9
Berdasarkan jadual di atas, cari nilai keanjalan
permintaan silang bagi barang S, T dan U apabila
harga barang X mengalami kenaikan dari RM2
kepada RM3. Tentukan perhubungan antara
barang X dengan barang S, T dan U.
Penyelesaian : Barang S
Ec
= %
%
QS
Px
(kenaikan harga barang X 1%
menyebabkan kuantiti diminta
barang S berkurang 0.67%)
Oleh itu barang X dan barang
S adalah barang penggenap
kerana nilai keanjalanya
adalah negatif
BARANG PENGGENAP
• Kereta dan petrol ialah barang penggenap
• Bila harga kereta mahal, permintaan
kereta akan berkurang
• Kesannya permintaan terhadap petrol
berkurang
Barang penggenap
Penyelesaian : Barang T
Ec
= %
%
QT
Y
(kenaikan harga barang T
1% menyebabkan kuantiti
diminta barang S meningkat
0.17%)
Oleh itu barang X dan barang
S adalah barang penggenap
kerana nilai keanjalanya
adalah positif
BARANG PENGGANTI
• Mesin taip & komputer ialah barang pengganti
• Bila harga mesin taip meningkat,permintaan
terhadap mesin taip akan berkurang
• Kesannya permintaan terhadap komputer
akan meningkat
Contoh soalan:
Gambar rajah di bawah menunjukkan keluk permintaan terhadap teh dan kopi
dalam pasaran:
Harga teh (RM)
Harga kopi (RM)
Do
Do
D1
10
8
5
Do
0
20
50
Kuantiti kopi
(unit)
Do
0
15
35
D1
Kuantiti teh
(unit)
Berapakah keanjalan silang bagi the apabila harga kopi meningkat daripada
RM 8 ke RM 10?
A. 0.19
B. 2.29
C. 2.86
D. 5.33
Penyelesaian : Barang U
Ec
= %
%
QU
Px
(kenaikan harga barang X 1%
menyebabkan kuantiti diminta
barang U tidak berubah)
Oleh itu barang X dan barang S
adalah barang tidak berkait
kerana nilai keanjalanya adalah 0
BARANG TIDAK BERKAIT
• Kereta dan roti ialah barang tidak berkait
• Bila harga kereta naik atau turun,
tidak akan memberi apa-apa kesan
kepada permintaan roti.
3.1.3.a. Keanjalan Permintaan Pendapatan
• mengukur darjah tindak balas terhadap perubahan
kuantiti diminta sesuatu barang kesan daripada
perubahan tingkat pendapatan pengguna.
Rumus Keanjalan permintaan pendapatan
Ey
=
Ey = Keanjalan permintaan pendapatan
Qx = Perubahan kuantiti diminta barang x
Y = Perubahan pendapatan
Yo = Pendapatan asal
Qx = Kuantiti diminta barang x asal
Keanjalan pendapatan dan jenis barang
Keanjalan permintaan pendapatan dapat
mengenalpasti jenis-jenis barang.
Nilai Keanjalan
Pendapatan
1. Positif
i. 0 < Ey < 1
ii. Ey > 1
2. Negatif
Ey < 0
3. Sifar
Ey = 0
Jenis barang
Contoh pengiraan:
Pendapatan
Kuantiti diminta
(RM)
Barang Barang B Barang C
A
4
10
8
2,000
7,000
20
5
9
Berdasarkan jadual di atas, kirakan nilai keanjalan
pendapatan bagi barang A, B dan C apabila tingkat
pendapatan meningkat dari RM2,000 ke RM7,000.
Tentukan apakah jenis barang-barang tersebut.
Penyelesaian : Barang A
Ey
= %
%
Qx
Y
(kenaikan pendapatan 1% menyebabkan kuantiti diminta
barang A meningkat 1.6%)
Barang A adalah barang normal dalam kategori barang
Mewah kerana nilai keanjalan pendapatannya adalah
positif dan lebih besar dari 1
Penyelesaian : Barang B
Ey = %
QB
% Y
(kenaikan pendapatan 1% menyebabkan kuantiti
diminta barang B berkurang 0.2%)
Barang B adalah barang bawahan kerana nilai
keanjalan pendapatannya adalah negatif
Penyelesaian : Barang C
Ey = %
QC
% Y
kenaikan pendapatan 1% menyebabkan kuantiti diminta
barang C meningkat 0.05%)
Barang C adalah barang normal dalam kategori
barang keperluan kerana nilai keanjalan
pendapatannya adalah positif dan kurang daripada 1
KEANJALAN
PENAWARAN
•
•
•
•
DEFINISI KEANJALAN PENAWARAN
PENGIRAAN NILAI KEANJALAN PENAWARAN
DARJAH-DARJAH KEANJALAN PENAWARAN
PENENTU KEANJALAN PENAWARAN
DEFINISI KEANJALAN PENAWARAN
• mengukur
darjah
tindakbalas
perubahan dalam
akibat
perubahan
• Peratus perubahan kuantiti ditawar
• kesan daripada perubahan
• harga barang itu sendiri
FORMULA
Keanjalan penawaran = Peratus perubahan kuantiti ditawar
Harga ( Es)
Peratus perubahan harga
Ey
=
Ey = Keanjalan permintaan pendapatan
Qx = Perubahan kuantiti diminta barang x
Y = Perubahan pendapatan
Yo = Pendapatan asal
Qx = Kuantiti diminta barang x asal
Contoh Pengiraan
Apabila harga durian turun dari RM6 ke RM4
sebiji maka kuantiti yang ditawarkan turun
daripada 30 ke 16 biji. Apakah nilai keanjalan
penawaran harga?
Jawapan :
Es
= %
Qx
% P
= Qx x Po
P
Qx
=
16 – 30 x 6
4-6
30
= 1.4
(penurunan harga 1% menyebabkan
kuantiti durian ditawar menurun 1.4%)
Contoh soalan:
Pada harga RM 2 per kg, kuantiti ikan yang ditawarkan ialah 50 000 kg
perminggu. Apabila harganya RM 2.40 per kg, kuantiti ikan yang ditawarkan
ialah 55 000 kg per minggu. Berapakah keanjalan penawaranya?
A. 0.40
B. 0.50
C. 1.00
D. 2.00
[STPM 2005]
DARJAH KEANJALAN PENAWARAN
Terdapat 5 jenis keanjalan penawaran :
i)
Anjal
ii) Tidak Anjal
iii) Anjal Satu
iv) Anjal Sempurna
v) Tidak Anjal Sempurna
• Peratusan perubahan kuantiti ditawar melebihi
peratusan perubahan harga barang
• Nilai keanjalannya melebihi 1, tetapi kurang
daripada infiniti ( ⍺> Es > 1)
• Rajah :
P
S
Q
• Peratusan perubahan kuantiti ditawar kurang
daripada peratusan perubahan harga barang
• Nilai keanjalannya melebihi 0, tetapi kurang
daripada satu ( 0< Es <1)
• Rajah :
P
S
Q
• Peratusan perubahan kuantiti ditawar sama
peratusan perubahan harga barang
• Nilai keanjalannya adalah satu ( Es = 1)
• Rajah :Keluk penawaran bermula dari asalan
P
S
0
Q
• Peratusan perubahan harga barang tersebut adalah
sifar dan kuantiti ditawar infiniti (tidak terhingga)
• Nilai keanjalannya adalah infiniti ( Es = ⍺)
• Rajah : Keluk penawaran yang lurus selari paksi
kuantiti
P
S
0
Q
• Peratusan perubahan kuantiti ditawarkan adalah sifar
walaupun harga barang berubah
• Nilai keanjalannya adalah 0 ( Es = 0)
• Rajah : Keluk penawaran menegak selari paksi harga
P
S
0
Q
Penentu Keanjalan Penawaran
Apabila tambahan kos adalah besar untuk
menghasilkan sesuatu barang maka penawaran
cenderung tidak anjal dan sebaliknya
-Dalam jangka masa pendek penawarannya tidak anjal
manakala dalam jangka masa panjang penawarannya
anjal.
-Semakin panjang jangka masa yang diperlukan untuk
menghasilkan sesuatu barang semakin tak anjal
penawaran sebaliknya semakin pendek masa
yang diperlukan untuk menghasilkan barang
semakin anjal penawarannya
Penentu Keanjalan penawaran
Mobiliti input yang tinggi dapat meningkatkan daya
pengeluaran maka penawaran barang menjadi lebih
anjal dan sebaliknya.
Semakin banyak input pengganti, ia semakin anjal kerana
semakin banyak barang yang boleh dikeluarkan dan
sebaliknya.
Semakin banyak firma yang menawarkan barangan
tertentu dalam satu pasaran, penawaran barangan
semakin anjal dan sebaliknya.
Penggunaan teknologi moden akan meningkatkan
daya penegeluaran firma dengan menjimatkan
kos dan masa. Maka semakin tinggi tingkat
teknologi, semakin banyak barang ditawarkan.