Transcript zuurstoftherapie

Chronische zuurstoftherapie
(LTOT)
C=O intoxicatie
1. Hoe zuurstof meten?
2. Wanneer (indicaties) en waarom ?
3. Oorzaken hypoxemie
4. Evidentie van zuurstoftherapie: algemeen en in COPD
5. Zuurstofconventie en de overheid : nieuwe wetgeving
sinds juli 2012
6. Practisch : hoe en wie moet aanvragen? Welke
modaliteiten bij wie?
Hypoxemie : zuurstof meten


Bloedgas : arterieel bloedstaal
Transcutane saturatiemeter : apparaat dat %
gesatureerd hemoglobine meet door middel van 2
verschillende golflengten infrarood licht op oorlel of
vinger
Elke sensor bestaat uit 2 onderdelen: een lichtbron die
infrarood licht uitstraalt en aan de andere zijde een
fotosensor. Het verschil in lichthoeveelheid, gemeten door de
fotosensor, wordt veroorzaakt door de lichtabsorptie van
Hb dat is gebonden met zuurstof en Hb dat geen zuurstof
aan zich heeft gebonden. De pulse oximeter berekent door
dit lichtverschil de zuurstofsaturatie
 Gezond = saturatie ≥ 95 %

Transcutane saturatiemeter : TIPS








Goede plaatsing van de meter op uw vinger.
Warme handen.
Schone handen.
Geen nagellak
Gebruik bij voorkeur de wijsvinger om te meten.
Geen felle lichtbron in de buurt van het apparaat.
Houd de hand, vinger stil bij het meten van de saturatie.
Houd de puls oximeter niet te dicht bij elektronische apparaten
Transcutane saturatiemeter

Situatie waar de saturatiemeter niet goed werkt of
geen betrouwbare resultaat geeft








Ernstige lage bloeddruk.
Te laag gehalte aan hemoglobine (Hb).
Acuut ernstig bloedverlies.
Vaatvernauwing.
Onderkoeling.
Optische storingen. - geen fel licht in de buurt van de pulse oximeter. Invloed
van omgevingslicht.
Bewegingsartefacten.
Dyshemoglobine - wanneer er koolmonoxide gebonden is aan het Hb i.p.v.
zuurstof.
C=O intoxicatie


Koolmonoxide CO = giftig kleurloos en geurloos
gas dat 250 keer hogere affiniteit voor Hb heeft
dan O2, absorptie en eliminatie via de longen
tgv onvolledige verbranding van steenkool,
stookolie, olie, benzine, hout, gas (aardgas, butaangas,
propaangas)

Rokers hebben verhoogd CO gehalte in arterieel
bloed (4 pakjes in afgesloten kamer 25 %!)
Gezond persoon
HbCO 1-4% (afbraak van Hb)
Matig roker
HbCO 5-6%
Verstokt roker
HbCO 7-9%
C=O intoxicatie : epidemiologie





2012 : 511 ongevallen, 1240 slachtoffers, 23 doden
Meeste ongevallen in badkamer en woonkamer door
verbrandingstoestel op aardgas (dan kolen, hout, stookolie)
Meeste accidenteel 93 %, dan
beroepsintoxicatie/ongekende (3 %), dan suicide (1 %)
Vanaf oktober stijging, met vorig jaar piek in januari en
februari
48 % jonger dan 30 j, man ~ vrouw
Gegevens uit website antigifcentrum ; jaarrapport
C=O intoxicatie



Thuissituatie : verwarmingstoestellen,
warmwatertoestellen, oven, fornuis : slechte
installatie, fout gebruik, slecht onderhoud,
onvoldoende verluchting
Inhalatie van methyleenchloride (afbijtproducten),
via metabolisatie in lever wordt CO gevormd
Ernst intoxicatie =
F
(duur blootstelling)
 F (concentratie waaraan blootgesteld)
 F (activiteitsgraad patient en algemene cardiopulmonale
toestand patient)
C=O intoxicatie : symptomen





Acuut versus chronische intoxicatie
ATYPISCHE SYMPTOMEN: ERAAN DENKEN!
 Malaise, hoofdpijn, braken, zwakte, verwardheid, thoracale
pijn, visusdaling
Niet- cardiogeen longoedeem, myocardischemie, rhabdomyolyse,
epilepsie, hersenoedeem, metabole lactaatacidose bij hogere
concentraties/langere blootstelling
Apnoe, bewustzijnsverlies bij acuut hoge concentraties of zeer
langdurige blootstelling
CAVE ZWANGEREN: CO in foetaal bloed kan 10-15 % hoger
zijn dan bij de moeder : hoge mortaliteit foetus
C=O intoxicatie: therapie
1. Zwangeren
-
Als CO > 15 % = hyperbare zuurstof = doorverwijzing UZA
Als CO < 15 % : zuurstof geven 5 x langer dan nodig om
maternele CO < 10 % te krijgen (om foetale CO concentratie
ook voldoende te doen dalen)
2. Niet zwangeren
- Als CO > 40 %, coma, persisterende neurologische
uitval, cardiaal instabiel, persisterende acidose =
hyperbare zuurstof = doorverwijzing UZA
- Als CO < 40 % en geen tekenen zoals hierboven : 100
% zuurstof geven totdat CO < 10 %, zo langer dan 2 h
dan ook hyperbare zuurstof
Zuurstofoverdruktherapie
- Overdrukatmosfeer creëren vergelijkbaar met duikdiepte 14 m of soms tot 18 m
- Medisch zuivere zuurstof inademen afgewisseld met korte episodes van normale lucht en
zo extra hoge concentraties zuurstof in bloed creëren
- meestal 1,5 à 2 h, doch afhankelijk van indicatie (radiotherapie, duikgerelateerde
pathologie, infecties huid/bot, gasembolie,,)
- CAVE pneumothorax, trommelvliesperforatie
CO-detectoren voor professioneel gebruik:
- kosten tussen de 250 en de 500 Euro
- moeten om de 2 à 3 jaar vervangen worden = f(
type)
- Voor bepaalde toestellen voorziet de fabrikant
een regelmatige ijking, meestal 2 keer per jaar.
1. Aanwezigheid van stof (wasplaats), vet (keuken), vocht
(badkamer), intense hitte (bij voorbeeld vlak bij een
kolenkachel) of grote temperatuurschommelingen zoals
in de kelder of op zolder kan goede functionering van
CO detectoren NIET garanderen ookal beantwoorden
ze aan de Europese normen.
2. Een CO-detector zou niet alleen een geluidssignaal
moeten geven wanneer de batterij plat is, maar ook bij
kortsluiting, vervuiling van de cel of wanneer het toestel
opnieuw geijkt of vervangen moet worden.
- 30-80 euro
- In elke ruimte waar
verbrandingstoestel staat of
schoorsteen doorgaat
3. Wanneer men naast CO-detectoren ook
rookdetectoren plaatst, moet er een duidelijk onderscheid
te horen zijn tussen de geluidssignalen van beide
toestellen! De maatregelen die men moet nemen zijn totaal
verschillend: bij een CO-alarm moet men de vensters
openen en zoveel mogelijk ventileren, bij een rookalarm
daarentegen moet men ventilatie vermijden om de
vlammen niet aan te wakkeren.
VALS VEILIGHEIDSGEVOEL
Wanneer en Waarom ?

Definitie Respiratoir falen
 1.
hypoxemisch respiratoir falen : PO2 <
60 mmHg (= falen van de gasuitwisseling)
hypercapnisch respiratoir falen : PCO2 ≥
50 mmHg en/of PH ≤ 7.30 ( = pompfalen
van de long)
 2.
Oorzaken van hypoxemie






Alveolaire hypoventilatie
Meer dan 5 % shuntering van hartdebiet
V/Q mismatch (belangrijkste oorzaak bij COPD/emfyseem)
Verlaagde diffusie DLco
Gedaalde gemengd veneuze saturatie SvO2 (nl 6570 %)/cardiaal probleem
Verlaagde inspiratoire zuurstofspanning (hypobare
hypoxemie)
Oorzaken hypoxemie : HYPOVENTILATIE

Neurologisch probleem
 Neuromusculair
bv MS, MG, Guillain Barré, ALS
 Centraal neurologisch bv CVA, medicatie, intracraniële
bloeding

Thoraxwandpathologie/pleurapathologie bv
ribfracturen, ascites, obesitas, brandwonden,
scoliose
Medulla oblongata = verlengde merg
- Meest basale regulatie ademhaling
- Krijgen input van chemoreceptoren thv
carotis/aorta en rek/baroreceptoren in
de bronchi
- nl : inspiratie 2 sec en expiratie 3 sec,
dus 12 x ademcyclus van 5 sec per
minuut
- 2 delen : dorsaal deel = altijd actief,
ventrale deel enkel bij doorgedreven
fysieke activiteiten
Pneumotactische centrum pons : limiteren van ademhalingsbeweging (cyclusduur
verkort) dus patient sneller laten ademen
Oorzaken hypoxemie : SHUNT

Anatomische rechts => links shunt
 Thv
het hart


 Thv
ASD, VSD
Open foramen ovale, open ductus Botalli
de longen


Haemangiomen in de long
AV-malformaties
1. Gedurende 20 min 100 % inademen : 0,05 (700-PaO2) : zo meer dan 5 = pathologisch
2. Transthoracale echocardiografie met micro luchtbelletjes = contrast TTE :
geschud
fysiologisch serum wordt gebruikt als contrastproduct en ingespoten in de rechter armvene en
na 4 tot 6 hartslagen in de linker hartkamers waargenomen
CONTRAST ECHOCARDIOGRAFIE
Luchtbelletjes enkel rechts = normaal
Luchtbelletjes rechts EN links = bewijs van
shunt
Oorzaken hypoxemie : V/Q


Normaal V/Q = 1
V/Q < 1 = relatief te veel bloed voor het aangeboden
gasmengsel => intrapulmonaire functionele shunt (zo
meer dan 10 % is pathologisch)


Bv Astma, COPD, ALO, ARDS, pneumonie
V/Q > 1 = relatief te veel gasmengsel voor het
capillaire bloed => dode ruimte ventilatie (zo meer dan
30 % is pathologisch)

Bv longembolie, PHT, hartfalen
PAH is a proliferative vasculopathy, characterized by
vasoconstriction, cell proliferation, fibrosis, and thrombosis. Pathologic
findings include intimal hyperplasia and fibrosis, medial hypertrophy,
and in situ thrombi of the small pulmonary arteries and arterioles
Oorzaken hypoxemie : DLco


= alveolocapillaire belemmering van gastransport
Alveolocapillaire membraan = 1m²/kg = meerlagige barrière
Emfyseem (omdat aantal functionnerende capillairen vermindert
en/of oppervlak van alveolocapillair membraan is afgenomen)
ILL/ARDS
Acuut
longoedeem
Oorzaken hypoxemie : SvO2




Normaal gemengd veneuze saturatie : 65-70 %
= geeft een idee over relatie tussen zuurstofdelivery en
zuurstofextractie/verbuik in de weefsels
Zuurstofdelivery = DO2 = SV x hartfreq x Hb x
saturatie x 1,34 x 10
Zuurstofextractie kan verbeterd worden door
Microcirculatie te optmaliseren (goede infectiebestrijding om
DIC te vermijden, excessieve sedatie vermijden, oedeem
vermijden)
 Zuurstofbehoefte te reduceren (koorts vermijden, tijdig
intuberen, goede pijncontrole)
 affiniteit van O2 voor Hb : O2 dissociatiecurve

Oorzaken hypoxemie : verlaagde
inspiratoire zuurstofspanning



tot 100 m boven zeeniveau : zuurstoffractie = 21% (stikstof 78 %,
andere gassen 1 %), atmosferische druk = 760 mmHg, daarna daalt
de atmosferische druk met 12,5 mmHg of mmbar per 100 m tgv
afname zwaartekracht (minder compressie van de lucht)
Bv in vliegtuig (dat meestal op 10 à 12 000 m hoogte vliegt) zal de
cabinedruk vergelijkbaar zijn met de atmosferische druk op 1500
à 2500 m : dus de atmosferische druk kan in een vliegtuig tot 450
mmHg dalen
Gevolg : waterdampspanning in alveolen zal stijgen waardoor
PaO2 en PaO2 bij gelijkblijvende alveolaire ventilatie dalen tot 72
mmHg bij normale longen = hypobare hypoxie
De druk in de cabine wordt echter niet opgedreven tot zeeniveau,
wel tot een druk vergelijkbaar met de atmosferische druk op een hoogte tussen
1.529m (5.000 ft) en 2.438 m (8.000 ft).
In werkelijkheid kan dit echter in belangrijke mate wisselen.
Deze variatie hangt af van het type vliegtuig, het vluchttraject, de
weersomstandigheden, de turbulentie en het vliegverkeer.
In het internationaal vliegreglement wordt 2.438m (de zogenaamde
cabinehoogte) als maximale hoogte vastgelegd voor de cabinedruk, hoewel in
noodsituaties tijdelijk hoger kan gegaan worden.
Nieuwere vliegtuigen hebben de tendens op grotere kruishoogten te vliegen met
als gevolg een groter risico van blootstelling aan hypobare hypoxie.
De partiële zuurstofspanning in de cabine op 2.438 m komt overeen met een
zuurstofconcentratie op zeeniveau van 15,1% . Bij een cabinehoogte van meer
dan 3.048 m is zuurstoftoediening voor iedereen noodzakelijk.
TIPS/weetjes om te bepalen of patient al dan niet zuurstof tijdens vliegtuigreis nodig
heeft:
1. PO2 van minstens 70 mmHg op zeeniveau zal meestal goede oxygenatie garanderen bij
cabinedruk tussen 1525 m en 2438 m
2. vliegomstandigheden simuleren dmv
• Patient blootstellen aan hypobare kamer en PO2 meten
• Patient gedurende 20 min blootstellen aan gasmengsel dat geen 21 % zuurstof maar
15,1 % zuurstof bevat, wat dus overeenkomt met vliegen op 2438 m hoogte (HAST
test = high altitude simulation test) : saturatie onder 85 % en/of PO2 onder 50
mmHg gaat : zuurstoftoediening aanbevolen tijdens de vlucht.
• Gewone saturatie meten en 50 m wandeltest doen :
Saturatie boven 95 % : OK
Saturatie tussen 92-95 % en geen risicofactoren : grensgeval : HAST aangewezen
Saturatie tussen 92-95 % en wel risicofactoren : extra O2 tijdens vlucht
Saturatie onder 92 % : extra O2 tijdens vlucht
risicofactoren/ FEV1 onder 50 %, hypercapnie, restrictief longlijden, cardiovasculair lijden, reis valt binnen
6 weken na acute opstoot van long- en/of hartprobleem
3. Up to date : oxygen calculator
Wanneer en waarom ?

Fysiologische gevolgen van hypoxemie (verhoogde
zuurstofvraag in de weefsels)
Ventilatoire drive ↑ (waardoor PO2 ↑ en PCO2↓)
 Polycythemie/erythrocytosis door Epo ↑ thv de nier
 Vasculair bed naar hypoxisch weefsel zal dilateren (perifere
vaatweerstand daalt) met compensatoire tachycardie en stijging
slagvolume, wat op zijn beurt cardiac output ↑ (en tenslotte

zuurstofdelivery)


Constrictie van pulmonale vaten waardoor V/Q mismatch
vermindert
Evolutie naar pulmonaal hypertensie met

re corfalen/verhoogde ademarbeid/malnutritie/overlijden
LTOT en C=O intoxicatie
1.
Hoe zuurstof meten?
2.
Wanneer (indicaties) en waarom ?
3.
Oorzaken hypoxemie
4.
5.
6.
Evidentie van zuurstoftherapie: algemeen en in
COPD
Zuurstofconventie en de overheid : nieuwe
wetgeving sinds juli 2012
Practisch : hoe en wie moet aanvragen? Welke
modaliteiten bij wie?
Effecten van chronische zuurstoftherapie : algemeen






Verbetering van overleving
Verbetering van pulmonaire hemodynamiek
Verbetering van inspanningscapaciteit
Verbetering op neuropsychologisch vlak
Verbetering van slaapkwaliteit
Vermindering van ademarbeid
LET OP : studies betreffen meestal alleen COPD
patienten
Effecten van chronische zuurstoftherapie op OVERLEVING

Enkel positieve evidentie op mortaliteit voor
COPD
 Annals
of Internal Medecine 1980; 93 : 391-398
(NOTT)
 Lancet 1981;1: 681-686


Geen evidentie in mucoviscidose, interstitieel
longlijden (chronisch hartfalen) op mortaliteit
Hoe? Niet duidelijk, via verbetering
hemodynamiek??
Evidentie in COPD
TWEE STUDIES die de basis gevormd hebben van criteria voor LTOT
1.Nocturnal Oxygen Therapy Trial (NOTT) (NIH), Ann In Med 1980
2.Medical Research Council (MRC) study, Lancet 1981
Güell Rous R, Int J Chron Obstruct Pulmon Dis 2008
Evidentie in COPD
 Ann
of internal Medecine 1980 = NOTT trial




 MRC




Zes centra
203 COPD patienten gedurende 26 maanden
Gerandomiseerd in twee groepen : ofwel enkel nachtelijke O2, ofwel
continu
Significante daling mortaliteit na 24 maanden als continu O2
Lancet 1981
3 centra
87 ernstige COPD patienten gedurende 5 jaar
Gerandomiseerd : wel (minstens 15 h) of geen zuurstof
Significante verbetering in overleving na 5 jaar als 15 h O2
Effecten van chronische zuurstoftherapie :
HEMODYNAMIEK in de long

Am Rev Respir Dis 1985; 131 : 493-498




NOTT (26 maanden, 203 pat)


16 patienten ondergingen rechter hartscathé met meting pulmonaal druk (PAPm) 41
maanden voor O2 therapie, net voor O2 start en 31 maanden na O2 therapie
Voor O2 therapie : jaarlijks gemiddelde toename PAPm met 1,47 tot 2,3 mmHg
Na O2 therapie bij 12/16 patienten : jaarlijks gemiddelde daling PAPm met 2,15
tot 4,4 mmHg
PAPm, SVR en SV verbetering na 6 maanden O2 therapie
MAAR
 tot op heden geen duidelijk aangetoonde relatie tussen verbetering
hemodynamiek en overleving
 verbetering niet bij alle patienten te documenteren, weinig invasieve testen om
responders van non-responders te onderscheiden blijken teleurstellend
 DUS baat het niet, het schaadt ook niet, immers weinig andere
therapeutische opties
Effecten chronische zuurstoftherapie :
INSPANNINGSCAPACITEIT EN ADEMARBEID




Zelfde inspanning kan langer volgehouden worden :
minuut ventilatie en ademfrequentie verminderen met
zuurstoftherapie (zo hypoxemie)
Vermoeidheid van respiratoire spieren (thoraxwand en
diafragma) wordt uitgesteld
Dyspnoegevoel vermindert omdat ademarbeid
vermindert en minuut ventilatie vermindert bij COPD
met (milde) hypoxemie
ECHTER : desaturatie bij inspanning alleen is tot op
heden geen reden voor terugbetaling van zuurstof
binnen de conventie!
Effecten chronische zuurstoftherapie :
SLAAP en
NEUROPSYchologische verbetering


Hypoxemie compromitteert oordeelvermogen,
leercapaciteit en korte termijn geheugen
Slaap : cfr collega Lins
Evidentie in COPD : BESLUIT

Cochrane Database Syst Review 2005
 LTOT
gedurende minstens 15-18 h/dag (hoe langer hoe beter)
verbetert de overleving bij ernstige COPD patienten
met ernstige hypoxemie (PO2 ≤ 55 mmHg) !

LTOT verbetert de overleving niet bij mild tot matige
hypoxemie (56 < x < 65 mmHg) of bij enkel nachtelijke
desaturatie?
 LTOT
bij inspanningsgerelateerde hypoxemie?
Onvoldoende evidentie op dit moment!
Evidentie in COPD : te verwachten
studies 2014
Nachtelijke desaturatie bij COPD patient : INOX
trial:
630 patienten met COPD
nachtelijke desaturatie (< 90% gedurende minstens 30 % van de nacht), criteria voor
LTOT niet voldaan
zuurstof versus placebo (kamerlucht dmv defecte concentrator) tijdens de nacht, dubbel
blind, gerandomiseerd
3 jaar follow-up
primary endpoints 3/2014: mortaliteit, nood aan LTOT
Matige hypoxemie of inspanningsgerelateerde hypoxemie bij
COPD : LOTT
trial
1134 COPD patienten
saturatie in rust 89 % > X < 93%, desaturatie tijdens inspanning (< 90 % gedurende
minstens 10 sec tijdens wandelen), criteria voor LTOT niet voldaan
Oxygen open label, randomized
4 jaar follow-up
primary endpoints 7/2014: mortaliteit, hospitalisatie
LTOT en C=O intoxicatie
1.
Hoe zuurstof meten?
2.
Wanneer (indicaties) en waarom ?
3.
Oorzaken hypoxemie
4.
Evidentie van zuurstoftherapie: algemeen en in COPD
1.
2.
Zuurstofconventie en de overheid : nieuwe wetgeving
sinds juli 2012 en tweede aanpassing augustus 2013
Practisch : hoe en wie moet aanvragen? Welke
modaliteiten bij wie?
Doelstellingen zuurstofconventie:



Herevaluatie van de indicatiestelling op
wetenschappelijke gronden
Introductie van nieuwe technologie
Terugschroeven van het gebruik van vloeibare
zuurstof – acute zuurstoftherapie
Rapport KCE 2011
Totale kost chronische zuurstoftherapie
Totale kost van zuurstoftherapie in euro/jaar voor conventie
+ 16% / 5 jaar
Federaal kenniscentrum voor de gezondheidszorg
Rapport 2011
Totale kost acute zuurstoftherapie
Totale kost in acute overeenkomst apothekers euro/jaar
+ 62%/5jaar
Rapport KCE 2009
Scherpe indicaties voor O2 thuis binnen conventie

Nachtelijke hypoxemie met of zonder OSAS

Chronische hypoxemie

Mucoviscidose

Thuisbeademing

Speciale casus, niet passend bij andere indicaties
Scherpe indicaties

LTOT BINNEN ZUURSTOFCONVENTIE






Nachtelijke hypoxemie met of zonder OSAS
Chronische hypoxemie
mucoviscidose
Thuisbeademing
Speciale gevallen
Zuurstoftherapie BUITEN conventie



Acute hypoxemie
Palliatief statuut
Cluster headache
Nachtelijke hypoxemie met of zonder OSAS

Vaste concentrator
* minimaal 30% nacht (minstens 8 h registratie) saturatie < 90%
en pulmonale hypertensie (op TTE hoger dan 45 mmHg of invasief
groter of gelijk 25 MmHg) of polycytemie (Hct groter dan 55 %)
* in geval van OSAS moeten zelfde criteria voldaan zijn ondanks
CPAP behandeling

Vaste concentrator met vulcompressor
* zelfde cfr supra en 6 min wandeltest die saturatie < 88 % en 30 min
per dag buitenshuis komen

Vaste en draagbare concentrator
* zelfde cfr supra en 6 min wandeltest en ≥ 3 h per dag buitenshuis
komen
Chronische hypoxemie

Vaste concentrator
* PO2 ≤ 55 mmHg, 2 metingen met 15 d of 3 maanden en niet meer dan
6
maanden tussenin
* 55mmHg < PO2< 60 mmHg en
Hct ≥ 55% of PHT op echocor ≥ 45 mmHg
* rookstop en proeftherapie toont significante stijging van PO2 en geen toename
van hypercapnie

Vaste concentrator met vulcompressor
* idem vaste en 30 min per dag buitenshuis

Vaste en draagbare concentrator
* idem vaste en ≥ 3 h per dag buitenshuis

Vloeibare zuurstof
* idem vaste maar zuurstofnood ≥ 4 L/min
Mucoviscidose

Vaste en draagbare concentrator
* PO2 ≤ 65 mmHg en/of 6 min wandeltest die saturatie < 88 %
toont

Vloeibare zuurstof
* idem concentrator maar zuurstofnood ≥ 4 L /min
Thuisbeademing

Vaste concentrator
* saturatie is gedurende ≥ 2 h onder 90 %

Vaste concentrator met vulcompressor
* idem vaste en 30 min buitenshuis

Vaste en draagbare concentrator
* idem vaste en ≥ 3 h buitenshuis

Vloeibare zuurstof
* idem vaste maar ≥ 4 LO2/min nodig
Speciale gevallen : enkel draagbare concentrator

Fibrose of emfyseem gedocumenteerd op CT of MRI

ESW < 30 % en/of Dlco < 40 %



EN
EN
6 min wandeltest toont saturatie < 88 % bij 2 metingen met minstens
14 d of 3 maanden tussen (documenteren!!!) EN
Minstens 30 min buitenshuis
EN
Minder desatureren bij inspanning door O2 :
documenteren/bewijzen!!!!
Verlenging na 6 min wandeltest en documenteren
Enkel recht op draagbare concentrator
Scherpe indicaties


LTOT BINNEN ZUURSTOFCONVENTIE
 Nachtelijke hypoxemie met of zonder OSAS
 Chronische hypoxemie
 mucoviscidose
 Thuisbeademing
 Speciale gevallen
Zuurstoftherapie BUITEN conventie
Acute hypoxemie
Palliatief statuut
Cluster headache
Zuurstof bij acute hypoxemie

Brief aan adviserend geneesheer (geen vast template) , doch in
principe geen weigering bij eerste aanvraag











Diagnose
Saturatie
symptomen
Geen bloedgassen vereist
Kan door longarts, huisarts, specialist
Maximum 3 maanden per jaar, hoeft niet aaneensluitend te zijn
huisapotheek verifieert of aanvraag is verstuurd – laat leveren –
rekent aan zodra terugbetaling aanvaard is.
Concentrator of zuurstoffles
belangrijke besparing door limitatie in tijd
‘a priori’ controle = kennisgeving van start therapie
Overname (zo mogelijk) in chronische conventie
Aan Adviserend Geneesheer
Mechelen,
Geachte Collega,
Graag goedkeuring korte termijn zuurstoftherapie voor :
Vanaf :
Diagnose :
Symptomen :
Saturatiemetingen :
Indicatie : acute hypoxemie
Toepassing : oxyconcentrator aan ……. liter/min, gedurende …… uren/dag
Met vriendelijke groeten,
Andere indicaties die terugbetaald zijn
buiten zuurstofconventie
Reglementaire basis
KB medische hulpmiddelen
MB vergunde geneesmiddelen (Hoofdstuk IV)
Vergoedingsvoorwaarden: Hoofdstuk IV
Statuut palliatieve patiënt
geen beperking tijdsduur zodra palliatief statuut
huisarts attesteert derde betalers regel van toepassing
Cluster headache
geen beperking tijdsduur
eerste aanvraag altijd door neuroloog, neurochirurg,
voorafgaande machtiging van adviseur noodzakelijk
altijd gasvormige zuurstof
neuropsychiater
Zuurstof in palliatieve context

Abernethy et al. Lancet 2010
 240
patienten
 Dubbel blind gerandomiseerde studie
 Refractaire dyspnoe bij levensbedreigende ziekten
 PO2 meer dan 55mmHg
 Gedurende 7 dagen 2 L lucht of zuurstof via neusbril
dmv concentrator, minstens 15 h per dag
 2 x per dag dyspnoe evalueren
 Neveneffecten vergelijkbaar (duizeligheid, neusirritatie,
neusbloedingen)
Levenskwaliteit
dyspnee
Zuurstof in palliatieve context
240 palliative patients (paO2> 55 mHg)
2 liters of oxygen – 2 liter of room air (nasal flow)
Geen significant verschil tussen frisse lucht en zuurstof
Abernethy et al. Lancet 2010
LTOT en C=O intoxicatie
1.
Hoe zuurstof meten?
2.
Wanneer (indicaties) en waarom ?
3.
Oorzaken hypoxemie
4.
Evidentie van zuurstoftherapie: algemeen en in COPD
5.
Zuurstofconventie en de overheid : nieuwe wetgeving sinds juli 2012
6.
Practisch : verschillende technologieën
aandachtspunten
LTOT en reizen
Nieuwe technologie

Vaste zuurstofconcentrator
- Betrouwbaar debiet tot maximaal 4 liter/min
- niet geruisloos
- Elektriciteitsverbruik (1 euro/dag van mutualiteit binnen
conventie)
- 24uurs service voor herstel
- bijlevering van zuurstofslang, neusbril, masker…
- bijlevering van fles als back-up (2kg, minstens 2000L
voorschrijven)
De zuurstofconcentrator is een moleculaire zeef:
verscheidene membranen staan achter elkaar opgesteld. De
zuurstofmolecule is kleiner dan de stikstofmolecule. Lucht
wordt aangezogen. Zuurstof kan door de membranen,
stikstof niet. Zo wordt van lucht, zuurstof “ gemaakt”.
Men krijgt een gas dat ongeveer 95 % zuurstof en 3 %
argon bevat.
Nieuwe technologie

Vaste zuurstofconcentrator + vulcompressor
- Patiënten die meer dan 30 min/dag buitenhuis actief zijn.
- Betrouwbaar debiet tot maximaal 3 liter/min
- Extra elektriciteitsverbruik
- Beperkte autonomie (200 bar – 2 liter ≈ 400 liter) : max 6 h als
2 L /min nodig, 2 kg
- continu of intermittent bij draagbare flesjes
Nieuwe technologie

Vaste concentrator + draagbare concentrator
- Patiënten die meer dan 3 uur/dag buitenhuis actief zijn
(professioneel, socio-cultureel of familiaal)
- Betrouwbaar debiet tot maximaal 3 liter/min
- Extra elektriciteitsverbruik
- Beperkte autonomie – afhankelijk van batterij, grootte toestel
(reserve batterij – oplaadbaar in wagen)
(2 - 5 uur)
Nieuwe technologie

Vloeibare zuurstof (vaste en draagbare unit)
- Patiënten die continu debiet ≥ 4 liter/min nodig hebben.
- Hogere debieten mogelijk
- Geen elektriciteitsverbruik
- 30L = 25.000 L gasvormig O2 = 1-2 weeks of O2
- 0.5-1.2 L = 450-1000 L gasvormig O2, 4-8 uren autonomie, 2
à 5 kg
-1 L vloeibare zuurstof weegt 1.1kg
Gasvormige zuurstof
Voordelen
Nadelen
bij elke apotheek beschikbaar
lage kostprijs voor overheid
geen geluidshinder
zuivere zuurstof
hoog debiet aan zuurstof
mogelijk
•fles weegt zwaar
•kleine capaciteit
•frequente leveringen
•moeilijk transport
•kostprijs, er is een gedeeltelijke
tegemoetkoming van het
RIZIV
Zuurstofconcentrator
Voordelen
Nadelen
comfortabel
er is een forfait van de overheid per dag
veilig
gebruiksvriendelijk
*alternatieve vorm van O2-toediening moet
aanwezig zijn omdat onderbreking ernstige
gevolgen kan hebben
*kostprijs patiënt: elektriciteitsgebruik, er is
een tegemoetkoming van het RIZIV
*onbetrouwbaar bij hoge debieten
*mobiliteitsproblemen
*lawaai
*maandelijks onderhoud
alleen onder strikte voorwaarden
Vloeibare zuurstof
Voordelen
Nadelen
licht gewicht
hoge capaciteit
voor ambulante personen
geen geluidshinder
zuivere zuurstof
betrouwbaar
•hoge kostprijs voor overheid
•frequente leveringen
•spontane verdamping
•risico op vrieswonden
•meer kans op irritatie van het
neusslijmvlies t.g.v. de lage temperatuur
van zuurstof
•alleen onder strikte voorwaarden
Aandachtspunten



Bij patiënten die roken wordt zuurstof onvoldoende opgenomen in het bloed. Bij hen
zijn een belangrijk deel van de rode bloedcellen die zuurstof transporteren in het
bloed reeds gebonden aan koolmonoxide. Zuurstoftherapie heeft geen nut indien
men niet stopt met roken.
Roken geeft bovendien een verhoogd risico op ongevallen tijdens
zuurstoftherapie.
Door zuurstoftoediening kunnen lippen, mond en neus uitdrogen. Onderstaand
recept voor neuszalf kan u laten bereiden door de apotheker.







Magistrale bereiding voor neuszalf bij zuurstofgebruik:
R/
Eucalyptol
150 mg
Borax
300 mg
Adrenaline 0.1 %
5 druppels
Efedrine
300 mg
Witte vaseline
20 g
Zoete amandelolie
10 g


Rhinovita® neuszalf is een commerciële bereiding.
Aandachtspunten

Verboden

Tijdens zuurstoftherapie gebruikt men geen elektrische toestellen (haardroger,
scheerapparaat), onstekingsbron (magnetron), minstens 3 m weg van open vuur.

Er wordt niet gerookt op de plaats waar men zuurstof gebruikt of manipuleert.

Zuurstof mag niet in een gesloten ruimte bewaard worden.

De zuurstofconcentrator of container mag niet bij een warmtebron geplaatst
worden ( kachel, radiator, open haard, brandende kaars) en minstens aan elke
kant 15 cm om de filters vrij te houden.

Delen van de installatie mogen niet ingevet worden, dit geeft risico op
ontploffing.

Men mag geen vetstof gebruiken op het lichaam zoals olie, maar wel de speciale
neuszalf.

Brandbare, vluchtige stoffen zoals alcohol of ether mogen niet in de omgeving van
zuurstof gebruikt worden.
Aandachtspunten

Verplicht



Men moet steeds zorgen voor een goede verluchting in de ruimte waar
zuurstof wordt gebruikt of opgeslagen, direct zonlicht vermijden
Er moet steeds het juiste daartoe voorziene materiaal gebruikt worden.
Aanbevolen



Verwittig de maatschappij waar uw brandverzekering is afgesloten ervan dat u
thuis zuurstof hebt.
Verwittig ook de maatschappij die uw auto verzekert als u zuurstof meeneemt in
de wagen.
Men kan een brandblusapparaat voorzien op de plaats waar zuurstof wordt
gebruikt
Zuurstoftherapie en reizen





Informeer bij je mutualiteit wat de mogelijkheden zijn en wat de kostprijs is
voor zuurstofgebruik op je reisbestemming. Het ziekenfonds neemt contact op
met de zuurstofleverancier om zuurstof te regelen op de luchthaven, tijdens
de vlucht en op uw vakantiebestemming.
Bus of trein : toegestaan, zelf ‘fixeren’
Aan de luchtvaartmaatschappij moet je ruim vooraf melden dat je zuurstof
nodig hebt tijdens de vlucht. Soms is een mondelinge verklaring voldoende
maar meestal wordt er een schriftelijke verklaring gevraagd van de
behandelende arts met daarin je conditie, toestemming om te vliegen en de
nodige hoeveelheid zuurstof tijdens de vlucht.
Bezorg het toestemmingsformulier van de longarts zo snel mogelijk na de
reservatie aan de vliegtuigmaatschappij, ten laatste drie dagen voor het
vertrek van de vlucht.
Bel de luchtvaartmaatschappij tenminste 48 uur voor vertrek op om na
te gaan of de nodige regelingen getroffen zijn.
Zuurstoftherapie en reizen

geen standaardprocedure voor zuurstofgebruik tijdens een vlucht. Het is belangrijk om
vooraf goed te informeren over mogelijkheden en prijzen bij verschillende
luchtvaartmaatschappijen.

Wat je vooraf moet vragen:

Kan de maatschappij zuurstof voorzien?

Welke formulieren moeten er ingevuld worden?

Hoeveel kost het om zuurstof te voorzien?

Mag je zelf lege zuurstofcontainers meenemen?

Moet je zelf zuurstofbril of masker voorzien?

De meest maatschappijen kunnen zuurstof voorzien maar vaak moet je er extra voor betalen.

Zelf zuurstof meenemen in het vliegtuig is niet toegestaan.

Aan de grond wordt er geen zuurstof voorzien door de luchtvaartmaatschappij. Je eigen
zuurstofleverancier kan bij vertrek, tijdens een overstap of bij aankomst op je bestemming
zuurstof voorzien. Voorzie voldoende tijd om deze voorzieningen te regelen via de
mutualiteit
TAKE HOME MESSAGE







Enkel positieve evidentie op mortaliteit voor COPD
Geen evidentie in mucoviscidose, interstitieel longlijden
(chronisch hartfalen) op mortaliteit
Wel mogelijks verbetering van levenskwaliteit en
inspanningscapaciteit in verschillende aandoeningen
Discutabel in pallatieve context (geen verschil met lucht)
Veiligheidsvoorschriften respecteren
Zuurstof en reizen = mogelijk, tijdig alles regelen met
mutualiteit, longarts, vliegtuigmaatschappij
www.bvpv-sbip.be