Transcript deel 2 - Kennisakker.nl

Bodem & Bouwplan
De basis voor gezonde groei
1
Inhoud
• Duurzaam bodem en nutrientenbeheer
• Verruiming vruchtwisseling
Verruiming vruchtwisseling
Verruiming vruchtwisseling in relatie tot mineralenbenutting,
bodemkwaliteit en bedrijfseconomie op akkerbouwbedrijven
3
Onderzoek
• Verruiming vruchtwisseling in relatie tot mineralenbenutting,
bodemkwaliteit en bedrijfseconomie op akkerbouwbedrijven
• Wim van Dijk , Joanneke Spruijt ,Willemien Runia,
Willem van Geel
• Praktijkonderzoek Plant & Omgeving, onderdeel van
Wageningen UR
Business Unit AGV PPO nr. 527 December 2012
Probleemstelling bouwplan
• Specialisatie op één of enkele gewassen
• Hoog salderende gewassen
• Nauwere vruchtwisselingen
•
•
•
•
Lagere nutriënten efficiëntie
Hogere druk van ziekten en plagen
Verslechterende bodemkwaliteit
Opbrengst en kwaliteit hoog salderende gewassen
onder druk
Optimale vruchtwisseling
• Slimme rotaties :
Goede combinatie van economisch rendement,
behoud van bodemkwaliteit en minimale emissies.
• Ruimere vruchtwisseling of
bij nauwere vruchtwisseling kijken naar:
- goede gewascombinaties
- een slimme gewas volgorde
- groenbemesters in het bouwplan.
Huidige situatie
• Noordelijke en zuidwestelijk kleigebied en het
lössgebied 40-50% graan
• Zuidoostelijk zandgebied nauwelijks graan
• C.aardappelen 1:5/1:4, pootaardappelen 1:3
en zetmeel 1:2
• Eos aanvoer van 1100 tot 1800 kg per ha/jaar
• Stikstofoverschot 35-80 kg N, P 0-15 kg per ha
Bouwplan vergelijkingen
• Gegevens uit Kwin
• Regio’s:
- Noordelijk zeekleigebied
- Centraal zeekleigebied
- Zuidwestelijk zeekleigebied
- Noordoostelijk zand- en dalgebied
- Zuidoostelijk zandgebied
- Lössgebied
Verruiming met meer graan (1)
• Pootaardappelen 1:3 -> 1:4 / 1:5
= saldodaling 580 € / 1.250 € per ha.
• Ter compensatie opbrengstverhoging van 12%
en 28 % over alle bouwplangewassen
• Bij landhuur voor gelijkblijven pootgoedareaal
saldodaling van 365 € / 770 € per ha
• C. aardappelen 1:4->1:5 is daling van 320 €
Opbrengstverhoging van 7% nodig
Verruiming met meer graan (2)
• Bij zetmeelaardappelen 1:2 -> 1:3 ten gunste
van zomergerst is saldodaling van 100 €/ha
• Opbrengstverhoging van 5% ter compensatie
• Snijmais in bouwplan met 25% aandeel
vervangen door zomergerst is saldodaling van
€ 85
Stikstofoverschot
• Pootgoedbouwplannen door graan weinig
verschil, overschot tarwe vergelijkbaar met
pootaardappelen
• Bij zetmeel vervanging door gerst daling van
15 kg N/ha
Organische stof aanvoer
• Graan: verhoging organische stoftoevoer met
100-350 kg EOS ha.
• Meer eos stoppel en betere mogelijkheden
inzaai groenbemesters
–
–
–
–
–
–
–
Gewas:
Zaaiuien
Snijmaïs
Aardappelen
Zomergerst (excl. stro)
Suikerbieten
Wintertarwe (excl. stro)
Graszaad 1e jaar (excl. stro)
e.o.s
300
675
875
1310
1275
1640
1650
Verruiming met hoger renderende
gewassen
• Saldoverlies door inkrimping aardappelen
compenseren met vollegrondsgroente of
verhuur bloembolgewassen
• Bloembolgewassen stijging stikstof en fosfaat
overschot met 10-20 kg N en 10 kg P
• Verlaging EOS aanvoer 150-200 kg
• Tulp gunstiger dan lelie ivm inzaai groenbemester
Landruil met veehouder
• Rotatie verruimen met hoger aandeel hoog
renderende gewassen
• Bij meer ui en aardappelen ipv graan in dit
bouwplan stijging saldo akkerbouw € 1250/ha
• Extra aardappelen ipv verhuur lelies € 370/ha
(zuidoostelijk zandgebied)
Landruil en N&P overschot
• Afname stikstof overschot op
akkerbouwareaal door nalevering N graszode
• Toename fosfaatoverschot op klei door minder
tarwe
• Op zand daling fosfaatoverschot door meer
aardappelen ipv lelies
Landruil en organische stof
• Minder eos bij kunstweide ipv graan in
kleivoorbeeld
• Wintertarwe+groenbemester 2500 kg EOS, bij
kunstweide 1300 kg EOS per ha/jaar
• Kunstweide levert meer EOS dan snijmais in
situatie zuidoostelijk zandgebied
• Sterke verbetering EOS bij akkerbouw indien
gebruik rundveemest
Rustgewassen
• Noordoostelijk zandgebied 1/6
grasgroenbemester ipv aardappelen
• Zuidoostelijk zandgebied 1/8 groenbemester
ipv stamslaboon
• 250 en 50 kg extra EOS / ha
• Daling saldo 200 € en 100 € /ha
• Daling stikstofoverschot met 10 kg N/ha
Vroege oogst
• Vroegere rassen bij aardappelen en snijmais
bieden meer mogelijkheden voor N
vanggewas
• Extra organische stof aanvoer van 250 kg EOS
• Stikstofoverschot daalde met ca. 15 kg N /ha
• Fosfaatoverschot steeg met 5 kg
• Daling bouwplansaldo 20 € door lagere
opbrengst en kosten groenbemester
Lange termijn effecten EOS
• Bij stijging EOS aanvoer beperkte stijging na 20
jaar van 0,01 tot 0,04 %
• Verandering mestsoort groter dan
bouwplanverandering
• Bij vervanging varkensmest door rundveemest
stijging EOS aanvoer van 1250 kg/ha
• Na 20 jaar absolute stijging van circa 0,25%
Conclusie (1)
• Graan economisch ongunstig
Bodemkwaliteit verbeteren door:
• Vroege rassen
• Hakselen stro
• Organische mestkeuze
• Juiste gewasvolgorde ivm bodemgezondheid
belangrijker dan teeltfrequentie
Conclusie (2)
• Verruiming met bloembollen en
groentegewassen interressant
• Vroegruimende gewassen belangrijk voor
mineralenbenutting en bodemkwaliteit
• Landruil akkerbouw en melkvee biedt
perspectief
• Belangrijk afspraken over mest en aandeel
gras/mais ipv graan
Bodem & Bouwplan
De basis voor gezonde groei
Bedankt
voor uw aandacht
29