Transcript Interaktywny samouczek prawny Cz. II Prawo Konsumenckie

INTERAKTYWNY SAMOUCZEK
CZ. IV
PRAWNY
PRAWO WYZNANIOWE
I KANONICZNE
Martyna Seroka
Wydział Prawa i Administracji
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Projekt „BRing. Nauki społeczne dla gospodarki’’ jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego na podstawie
dofinansowania nr UDA-POKL.04.02.00-00-126/11-00.
art. 53 Konstytucji RP
1. Każdemu zapewnia się wolność sumienia i religii.
2. Wolność religii obejmuje wolność wyznawania lub przyjmowania religii według własnego
wyboru oraz uzewnętrzniania indywidualnie lub z innymi, publicznie lub prywatnie, swojej
religii przez uprawianie kultu, modlitwę, uczestniczenie w obrzędach, praktykowanie
i nauczanie. Wolność religii obejmuje także posiadanie świątyń i innych miejsc kultu
w zależności od potrzeb ludzi wierzących oraz prawo osób do korzystania z pomocy religijnej
tam, gdzie się znajdują.
3. Rodzice mają prawo do zapewnienia dzieciom wychowania i nauczania moralnego i religijnego
zgodnie ze swoimi przekonaniami. Przepis art. 48 ust. 1 stosuje się odpowiednio.
4. Religia kościoła lub innego związku wyznaniowego o uregulowanej sytuacji prawnej może być
przedmiotem nauczania w szkole, przy czym nie może być naruszona wolność sumienia
i religii innych osób.
Projekt „BRing. Nauki społeczne dla gospodarki’’ jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego na podstawie
dofinansowania nr UDA-POKL.04.02.00-00-126/11-00.
5. Wolność uzewnętrzniania religii może być ograniczona jedynie w drodze ustawy i tylko wtedy,
gdy jest to konieczne do ochrony bezpieczeństwa państwa, porządku publicznego, zdrowia,
moralności lub wolności i praw innych osób.
6. Nikt nie może być zmuszany do uczestniczenia ani do nieuczestniczenia w praktykach
religijnych.
7. Nikt nie może być obowiązany przez organy władzy publicznej do ujawnienia swojego
światopoglądu, przekonań religijnych lub wyznania.
Projekt „BRing. Nauki społeczne dla gospodarki’’ jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego na podstawie
dofinansowania nr UDA-POKL.04.02.00-00-126/11-00.
W
rozdziale XXIV Kodeksu karnego ustawodawca
„Przestępstwa przeciwko wolności sumienia i wyznania”.
polski
ujął
Przestępstwa, które zostały określone w tym rozdziale mają charakter
występków, czyli czynów za które jest przewidziana dość łagodna sankcja
karna.
Przepis art. 7 kodeksu karnego głosi, że występkiem jest czyn zabroniony
zagrożony grzywną powyżej 30 stawek dziennych, karą ograniczenia
wolności albo karą pozbawienia wolności przekraczającą miesiąc.
Projekt „BRing. Nauki społeczne dla gospodarki’’ jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego na podstawie
dofinansowania nr UDA-POKL.04.02.00-00-126/11-00.
Wszystkie te przestępstwa są ścigane z oskarżenia publicznego (tzn. są
ścigane z urzędu) i mogą być popełnione wyłącznie umyślnie (art. 9 § 1
k.k. czyn zabroniony popełniony jest umyślnie, jeżeli sprawca ma zamiar
jego popełnienia, to jest chce go popełnić albo przewidując możliwość jego
popełnienia, na to się godzi).
Ponadto te przestępstwa są przestępstwami powszechnymi, co oznacza, że
może je popełnić każdy.
Projekt „BRing. Nauki społeczne dla gospodarki’’ jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego na podstawie
dofinansowania nr UDA-POKL.04.02.00-00-126/11-00.
Katalog przestępstw przeciwko wolności sumienia i wyznania:
1) Dyskryminacja religijna
2) Złośliwe przeszkadzanie w wykonaniu aktu religijnego
3) Złośliwe przeszkadzanie pogrzebowi, uroczystościom lub obrzędom
żałobnym
4) Obraza uczuć religijnych
Projekt „BRing. Nauki społeczne dla gospodarki’’ jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego na podstawie
dofinansowania nr UDA-POKL.04.02.00-00-126/11-00.
Dyskryminacja religijna
Art. 194 k. k. Kto ogranicza człowieka w przysługujących mu prawach ze
względu na jego przynależność wyznaniową albo bezwyznaniowość,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia
wolności do lat 2.
Dotyczy to wszelkich formy ograniczania, czyli umniejszania, uszczuplania,
a także pozbawiania (czyli całkowitego odebrania) przysługujących tej
osobie uprawnień, ze względu na przynależność wyznaniową lub
bezwyznaniowość.
Projekt „BRing. Nauki społeczne dla gospodarki’’ jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego na podstawie
dofinansowania nr UDA-POKL.04.02.00-00-126/11-00.
Motywacją sprawcy tego przestępstwa jest przynależność wyznaniowa
albo bezwyznaniowość określonej osoby.
Przynależnością wyznaniową jest utożsamianie się z daną wspólnotą
religijną, przyjmowanie jej zasad wiary, obrzędowości itp.
Bezwyznaniowość oznacza z kolei brak przynależności do określonej
grupy religijnej, niewyznawanie żadnego wyznania, deklarowanie
areligijnego światopoglądu.
Projekt „BRing. Nauki społeczne dla gospodarki’’ jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego na podstawie
dofinansowania nr UDA-POKL.04.02.00-00-126/11-00.
Odpowiedzialność karna za to przestępstwo jest niezależna od
przynależności do określonego stanu(osoba duchowna, świecka),
stosunku do religii (wierząca, niewierząca), związku z osobą
pokrzywdzoną (ojciec, opiekun przełożony). Sprawcą może być więc np.
urzędnik, który w związku z podejmowanymi czynnościami odmawia ich
realizacji z uwagi na przynależności do określanego wyznania. Oznacza
to, że może je popełnić każdy, nie tylko osoba wykonująca swoją
przewagę społeczną, ekonomiczną lub służbową.
Projekt „BRing. Nauki społeczne dla gospodarki’’ jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego na podstawie
dofinansowania nr UDA-POKL.04.02.00-00-126/11-00.
Ograniczenie człowieka w prawach ze względu na jego przynależność
wyznaniową lub bezwyznaniowość może polegać na np. odmowie
przyjęcia do pracy, powołania się na dane stanowisko, zwolnieniu
z zajmowanego stanowiska, odmowie przyjęcia do szkoły, odmowie
leczenia, odmowie sprzedaży towaru w sklepie, skreślenia z listy
kandydatów na radnych samorządowych, sejmu czy senatu oraz
wszelkiego rodzaju utrudniania w korzystaniu z praw.
Sama zapowiedź ograniczenia praw swobody np. poprzez deklarację
nieprzyjęcia do pracy osoby wierzącej lub niewierzącej nie wyczerpuje
znamion przestępstwa. Bowiem to przestępstwo jest dokonane z
chwilą nastąpienia faktycznego ograniczenia w prawach.
Projekt „BRing. Nauki społeczne dla gospodarki’’ jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego na podstawie
dofinansowania nr UDA-POKL.04.02.00-00-126/11-00.
Złośliwe przeszkadzanie w wykonywaniu aktu religijnego
Art. 195 § 1 k.k. Kto złośliwie przeszkadza publicznemu wykonywaniu
aktu religijnego kościoła lub innego związku wyznaniowego
o uregulowanej sytuacji prawnej, podlega grzywnie, karze ograniczenia
wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Przedmiotem ochrony jest prawo ludzi wierzących do niezakłóconego
uczestniczenia w obrzędach religijnych, realizowanych zgodnie
z zasadami ich wyznania. Obrzędy to m.in. procesje, nabożeństwa,
pielgrzymka, indywidualna modlitwa przy krzyżu obok drogi, kaplicy.
Podkreślić należy, że chodzi o złośliwe przeszkadzanie, czyli celowe,
mające na celu uniemożliwienie wykonania tego aktu,
a także
o publiczne wykonywanie aktu. Zatem jeśli ktoś wykonuje akt w domu,
nie będzie podlegał ochronie prawnej z tego tytułu.
Projekt „BRing. Nauki społeczne dla gospodarki’’ jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego na podstawie
dofinansowania nr UDA-POKL.04.02.00-00-126/11-00.
Złośliwe przeszkadzanie pogrzebowi, uroczystościom lub obrzędom
żałobnym
Art. 195 § 2 k.k. (…) kto złośliwie przeszkadza pogrzebowi, uroczystościom
lub obrzędom żałobnym
Sprawca również podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo
pozbawienia wolności do lat 2, tak samo, jak w przestępstwie z § 1.
W tym typie brak jest wymogu „publicznego wykonywania obrzędu”.
Przedmiotem działania sprawcy będą: pogrzeb, uroczystości lub obrzędy
żałobne, wykonywane w celu stosownego pochowania zwłok ludzkich.
Uwaga: dotyczy to zarówno uroczystości w formie religijnej, jak i świeckiej.
Nie ma też znaczenia czy były one publiczne czy prywatne.
Projekt „BRing. Nauki społeczne dla gospodarki’’ jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego na podstawie
dofinansowania nr UDA-POKL.04.02.00-00-126/11-00.
Obraza uczuć religijnych
Zgodnie z przepisem art. 196 k. k. kto obraża uczucia religijne innych
osób, znieważając publicznie przedmiot czci religijnej lub miejsce
przeznaczone do publicznego wykonywania obrzędów religijnych,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia
wolności do lat 2.
Obraza uczuć może nastąpić poprzez publiczne znieważenie przedmiotu
czci religijnej bądź miejsca przeznaczonego do publicznego
wykonywania obrzędów religijnych.
Znieważyć można w formie ustnej, pisemnej lub w innych sposób np.
gestem, rysunkiem. Publiczność oznacza, że musi to znieważanie
dotrzeć do szerokiego kręgu osób.
Projekt „BRing. Nauki społeczne dla gospodarki’’ jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego na podstawie
dofinansowania nr UDA-POKL.04.02.00-00-126/11-00.
Przykłady przedmiotu czci religijnej:
Obraz, wizerunek świętego, szata liturgiczna, różaniec, hostia, krzyż.
Badacze prawna karnego są podzielenie co do uznania, że przedmiotem czci będą także:
dogmaty właściwe danej religii czy wyznawany „Bóg” np. Jezus, Maryja, Budda,
Mahomet.
Przykłady miejsc przeznaczonych do publicznego wykonywania obrzędów religijnych:
Kościół, kaplica, cerkiew, synagoga, miejsce odbywania Mszy świętej podczas pielgrzymki,
część placu wykorzystana podczas uroczystości Bożego Ciała.
Projekt „BRing. Nauki społeczne dla gospodarki’’ jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego na podstawie
dofinansowania nr UDA-POKL.04.02.00-00-126/11-00.
Bibliografia wykorzystana w prezentacji:
Źródła:
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 (Dz. U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.);
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz. U. z 1997 r. Nr 88, poz. 553 z późn. zm.);
Literatura:
Bafia J., Mioduski K., Siewierski M., Kodeks karny. Komentarz, t. II, Warszawa 1987;
Górniak O. (red), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2004;
Makarska M., Przestępstwa przeciwko wolności sumienia i wyznania w Kodeksie karnym z 1997 r., Lublin 2005;
Mezglewski A., Misztal H., Stanisz P., Prawo wyznaniowe, Warszawa 2011;
Mozgawa M. (red.), Budyn-Kulik M., Kozłowska-Kalisz P., Kulik M., Kodeks karny. Komentarz., Warszawa 2013;
Popławski H., Przestępstwa przeciwko wolności sumienia i wyznania w: „Służba Milicji Obywatelskiej” 1978 nr 3.
Projekt „BRing. Nauki społeczne dla gospodarki’’ jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego na podstawie
dofinansowania nr UDA-POKL.04.02.00-00-126/11-00.