Transcript Okresy życia kobiety
Okresy życia kobiety
SEMINARIUM KATEDRA I KLINIKA ZDROWIA MATKI I DZIECKA KIEROWNIK : prof. T. Opala
Okresy życia kobiety
Okres noworodkowy Okres dziecięcy Okres pokwitania Okres rozrodczy Okres okołomenopauzalny Okres pomenopauzalny
Okres noworodkowy
Trwa od momentu urodzenia do ukończenia 4 tygodnia życia
Okres noworodkowy
Podwyższony poziom hormonów: FSH - hormonu folikulotropowego LH – hormonu luteinizującego
Okres noworodkowy
Wpływ estrogenów matczynych na organizm noworodka:
Okres noworodkowy
Do 2 tygodni po urodzeniu u niemowlęcia może pojawić się wydzielina śluzowa z pochwy, a nawet krwawienie (tzw. reakcja Halbena - u 2-3% noworodków).
Okres noworodkowy
Obrzmienie gruczołów sutkowych Wydzielanie siary (u ponad 60% donoszonych noworodków)
Okres dziecięcy
Okres dzieciecy trwa przeciętnie do około 8 roku życia Okres ciszy hormonalnej
Okres dziecięcy
Nieoznaczalne stężenia poziomów hormonów: FSH - hormonu folikulotropowego LH – hormonu luteinizującego
Okres dziecięcy
Poziomy estrogenów i androgenów są minimalne
Okres dziecięcy
Hamujący wpływ endogennych opioidów β-endorfin, oraz amin katecholowych na wydzielanie gonadoliberyny.
Okres dziecięcy
Różnice budowy anatomicznej narządów płciowych w okresie dziecięcym: Wejście do pochwy jest umiejscowione bardziej z przodu niż u dorosłych.
Okres dziecięcy
Łechtaczka jest większa niż w późniejszym wieku (1-2 cm)
Okres dziecięcy
Obecny jest nadmiar błony dziewiczej, która właściwie nie zmienia swoich rozmiarów aż do 10 roku życia dziecka, umożliwiając wprowadzenie wzierników do pochwy
Okres dziecięcy
Nabłonek pochwy nie rogowacieje, jest zaczerwieniony i ma pH zasadowe
Okres dziecięcy
Macica jest bardzo mała (długości 2,5-3 cm), przy czym dwie trzecie całego narządu przypada na szyjkę macicy co jest odwróceniem proporcji występujących u dorosłej kobiety
Okres dziecięcy
Ujście zewnętrzne szyjki macicy jest fizjologicznie wywinięte
Okres dziecięcy
Ze względu na niepodatność bardzo krótkiego tylnego sklepienia pochwy, w ogóle nie tworzącego zagłębienia badanie per rectum często zapewnia lepszą ocenę narządu rodnego niż badanie przez pochwę
Okres pokwitania
Kolejnym i bardzo ważnym etapem w życiu kobiety jest okres pokwitania Trwa około 5-6 lat (8/9 - 13/14 rok życia).
Okres pokwitania
Okres pokwitania to faza przejściowa między dzieciństwem a dorosłością Jest to sekwencja wielu zdarzeń, wskutek których dziecko osiąga dojrzałość płciową i fizyczną
Okres pokwitania
Znamienny jest spadek β-endorfiny czynnika hamującego wydzielanie pulsacyjne gonadoliberyny Nocne zwiększenie ilości pulsów gonadoliberyny i pojedyncze pulsy w ciągu dnia
Okres pokwitania
Pobudzanie przysadki do wytwarzania gonadotropin Początkowo większe wydzielanie FSH, potem stopniowo zwiększa się wydzielanie LH
Okres pokwitania
Znaczne pobudzanie jajników do produkcji estrogenów
Okres pokwitania
Dojrzewanie układu podwzgórze – przysadka – jajnik prowadzi do wytworzenia dodatniego sprzeżenia zwrotnego między estradiolem a lutropiną
Okres pokwitania
Pojawienie się cykli dwufazowych charakterystycznych dla dojrzałej kobiety
Okres pokwitania
Zmiany fizyczne związane z pokwitaniem zachodzą stopniowo w wieku młodzieńczym Kolejno pojawiają się:
Okres pokwitania
Telarche – rozpoczęcie dojrzewania gruczołów sutkowych
Stadia rozwoju piersi – skala Tannera
Okres pokwitania
Pubarche – wzrost owłosienia łonowego a póżniej pachowego
Stadia rozwoju owłosienia łonowego – skala Tannera
Okres pokwitania
Pokwitaniowy skok wzrostu.
Okres pokwitania
Krytyczna masa ciała, która jest niezbędna do wystąpienia menarche wynosi 46,5 kg
Okres pokwitania
Za rozwój i ukształtowanie się drugo- i trzeciorzędowych cech płciowych odpowiadają estrogeny.
Okres pokwitania
Androgeny warunkują powstanie owłosienia łonowego i pachowego oraz przyspieszają zarastanie chrząstek nasadowych kości długich
Okres pokwitania
Menarche – wystąpienie pierwszej miesiączki ( w Polsce na ogół 12-13 rok życia)
Okres pokwitania
Pierwsza miesiączka jest najczęsciej krwawieniem z odstawienia estrogenów.
Cykle owulacyjne pojawiają się po około 1-2 latach.
Okres rozrodczy
Jest to okres w życiu kobiety w którym w jajnikach cyklicznie dojrzewają pęcherzyki jajnikowe.
Okres rozrodczy
Pęcherzyki jajnikowe wytwarzają hormony niezbędne do przygotowania ustroju kobiety do podjęcia rozrodu W ich wewnętrznym środowisku dojrzewają komórki jajowe
Okres rozrodczy
Cykl miesiączkowy kobiety charakteryzuje się regularnym występowaniem jajeczkowania podczas całego jej okresu
Okres rozrodczy
Czas trwania cyklu miesiączkowego wynosi 28 ( ± 7) dni
Okres rozrodczy
Cykl trwający krócej niż 21 dni jest określany jako polymenorrhoea
Okres rozrodczy
Cykl trwający dłużej niż 35 dni jest określany jako oligomenorrhoea
Okres rozrodczy
Integrację cyklu zapewnia działanie: Hormonu uwalniającego gonadotropiny (GnRH) Gonadotropin (FSH i LH) Steroidów płciowych (andostendionu, estradiolu, estronu i progesteronu)
Okres rozrodczy
Głównym hormonem estrogenowym wydzielanym w okresie rozrodczym kobiety jest 17β-estradiol
Okres rozrodczy
Fazy cyklu miesiączkowego: Miesiączkowa Folikularna (wzrostowa) Owulacyjna Lutealna (wydzielnicza)
Okres rozrodczy
Faza krwawienia miesiączkowego (1-5 dzień cyklu) Estrogeny – wartości małe Progesteron – wartości małe
Okres rozrodczy
Endometrium – miesiączkowe złuszczanie się i wczesna reorganizacja
Okres rozrodczy
Faza folikularna (6-13 dzień cyklu) Estrogeny – zwiększające się wydzielanie 17β-estradiolu Progesteron – wartości stężeń pozostają małe
Okres rozrodczy
Przysadkowe wydzielanie FSH – ma charakter pulsacyjny, wartości stężeń utrzymują się na małym poziomie, aż do szczytu wydzielania LH Przysadkowe wydzielanie LH – wartości małe, utrzymujące się natakim samym poziomie aż do momentu tuż przed owulacją
Okres rozrodczy
Endometrium – proliferacja nabłonka gruczołowego
Okres rozrodczy
Faza owulacyjna (14 dzień cyklu) Estrogeny – natychmiast po jajeczkowaniu lub równocześnie z jajeczkowaniem dochodzi do gwałtownego zmniejszenia stężeń 17β-estradiolu Progesteron – stałe zwiększanie się jego wydzielania
Okres rozrodczy
Przysadkowe wydzielanie FSH – wyraźne zwiększenie wydzielania (ale mniejsze niż LH) Przysadkowe wydzielanie LH – krótko po gwałtownym zwiększeniu się wydzielania 17β-estradiolu pojawia się ostry szczyt wydzielania LH (co oznacz początek procesu owulacji)
Okres rozrodczy
Endometrium - pojawienie się bogatych w glikogen wodniczek w elementach gruczołowych
Okres rozrodczy
Faza lutealna (15-28 dzień cyklu) Estrogeny – następuje stopniowe zwiększanie się wydzielania 17β estradiolu przez ciałko żółte Wartości te są jednak mniejsze od obserwowanych w okresie przedowulacyjnym.
Progesteron – wydzielanie jest duże aż do końca późnej fazy lutealnej.
Okres rozrodczy
Przysadkowe wydzielanie FSH – wartości zmniejszają się do poziomu w fazie folikularnej, w okresie przedmiesiączkowym nieznaczne zwiększenie wydzielania Przysadkowe wydzielanie LH – wartości małe aż do okresu tuż przed owulacją
Okres rozrodczy
Endometrium – we wczesnej fazie lutealnej pojawia się przemieszczenie wodniczek w kierunku powierzchni. W późnej fazie lutealnej pojawia się przemiana doczesnowa. W fazie przedmiesiączkowej rozpoczyna się rozdzielanie i dezintegracja komórek podścieliska. Pojawiają się nacieki leukocytowe
Okres rozrodczy
Pula pęcherzyków jajnikowych wyczerpuje się średnio w wieku 51 lat.
Okres okołomenopauzalny i pomenopauzalny Przekwitanie (klimakterium) jest etapem przejściowym w życiu kobiety między okresem reprodukcyjnym a początkiem starzenia.
Okres okołomenopauzalny i pomenopauzalny Przyczyną przekwitania jest zanik wyzwalania rytmicznych bodźców przez ośrodki ponadpodwzgórzowe dla podwzgórza.
Okres okołomenopauzalny i pomenopauzalny Dochodzi do zmiany czynności osi podwzgórze-przysadka-jajnik, co w efekcie prowadzi do fizjologicznej niedoczynności jajników
Okres okołomenopauzalny i pomenopauzalny U kobiet po menopauzie estrogeny powstają wyłącznie z nadnerczowego androstendionu
Okres okołomenopauzalny i pomenopauzalny Głównym estrogenem u kobiet po menopauzie jest estron, powstały w wyniku aromatyzacji androstendionu.
Okres okołomenopauzalny i pomenopauzalny Menopauza – ostatnia w życiu miesiączka, po której następuje co najmniej 6 miesięcy przerwy.
Okres okołomenopauzalny i pomenopauzalny Menopauza u kobiet w Polsce występuje średnio około 50 roku życia.
Okres okołomenopauzalny i pomenopauzalny Wystąpienie menopuzy jest niezależne od warunków socjalno-ekonomicznych, stanu cywilnego, liczby porodów ,czy stosowania długotrwałej antykoncepcji hormonalnej
Okres okołomenopauzalny i pomenopauzalny Wcześniejszą menopauzę notuje się jedynie u nałogowych palaczek tytoniu (przyspieszenie o około 1,8 roku) i kobiet zamieszkujących obszary położone wysoko nad poziomem morza.
Okres okołomenopauzalny i pomenopauzalny Premenopauza – okres kilku lat przed menopauzą.
Okres okołomenopauzalny i pomenopauzalny Pierwszym wykładnikiem tego okresu jest wzrost FSH w fazie folikularnej.
Okres okołomenopauzalny i pomenopauzalny W okresie przedmenopauzalnym dochodzi do skrócenia cykli miesiączkowych, krwawień czynnościowych, niepłodności, mastopatii i mastodynii. Jest to konsekwencją niewydolności ciałka żółtego i niedoboru progesteronu przy względnym hiperestrogeniźmie
Okres okołomenopauzalny i pomenopauzalny Postmenopauza – rozpoczyna się po 12 miesiącach od menopauzy.
Okres okołomenopauzalny i pomenopauzalny Charakteryzuje się występowaniem objawów związanych z niedoborem estrogenów
Okres okołomenopauzalny i pomenopauzalny Perimenopauza (klimakterium) – okres przed menopauzą z zaznaczonymi klinicznymi, endokrynologicznymi i biologicznymi cechami menopauzy i co najmniej rok po menopauzie
Okres okołomenopauzalny i pomenopauzalny Zmiany hormonalne pojawiają się w następującej kolejności:
Okres okołomenopauzalny i pomenopauzalny Wzrost FSH we wczesnej fazie folikularnej
Okres okołomenopauzalny i pomenopauzalny Wzrost FSH w fazie folikularnej i poźnej lutealnej
Okres okołomenopauzalny i pomenopauzalny Wzrost LH związany z brakiem jego cyklicznego wydzielania
Okres okołomenopauzalny i pomenopauzalny Spadek stężenia progesteronu z równoczesnym względnym hiperestrogenizmem
Okres okołomenopauzalny i pomenopauzalny Spadek stężenia 17β-estradiolu
Okres starości Spadek FSH, LH (cisza hormonalna = okres starości)