Transcript ODMA OPŁUCNOWA

ODMA OPŁUCNOWA
Grażyna Opowicz
PODZIAŁ PATOGENETYCZNY
ZE WZGLĘDU NA PRZYCZYNĘ :
Odma urazowa – powstaje pod wpływem tępego lub drążącego
urazu klp. Jej postacią jest o.jatrogenna, będąca najczęściej
powikłaniem:
Transtorakalnej biopsji cienkoigłowej
Wprowadzenia
cewnika do żył centralnych z dojścia
nadobojczykowego
Toracetezy przezoskrzelowej biopsji płuca
Przezskórnej biopsji opłucnej
Wentylacji dodatnim ciśnieniem
Odma samoistna – wszystkie przypadki odmy, kt.przyczyną nie
był uraz klp,
dzieli się na
Pirwotną :u osób wcześniej zdrowych,bez objawów choroby płuc

Wrórną : rozwijającą się na podłożu chorób ukł.oddechowego
Odma
prężna
(inaczej
wentylowa,
odma

nadciśnieniem,zastawkowa)-.
z
PODZIAŁ PATOGENETYCZNY
•
•
ZE WZGLĘDU NA MECHANIZM :
Zamknięta-do jamy opłucnej przedostaje sięjednorazowo il.powietrza,
mogąca się wchłonąć
• Otwarta – powietrze swobodnie przedostaje się do jamy opłucnowej przez
otwór w klp lub w oskrzelu i tą samą drogą się wydostaje;następstwem
bywają ‘wahadłowe ruchy śródpiersia’,kt.mogą spowodować odruchowe
zatrzymanie czynności serca
• Prężna (wentylowa) w otworze,kt. napływa powietrze, tworzy się zastawka i
w czasie każdego wdechu powietrze przedostaje się do jamy opłucnej, nie
mogąc się z niej wydostać w czasie wydechu.W efekcie cisnienie
wewnątrzoplucnowe podczas wydechu, przewyższa ciśnienie atmosferyczne
i stale rośnie – czego konsekwencją jest uciśnięcie płuca po stronie
uszkodzenia, przesunięcie śródpiersia na stronę nieuszkodzoną, uciśnięcie
drugiego płuca, uciśnięcie dużych naczyń żylnych, zmniejszenie powrotu
żylnego oraz zmniejszenie rzutu serca. Skutkiem tych zmian jest nagła
hipotensja i hipoksemia-może dojść do nagłego zatrzymania krążenia.JEST
STANEM BEZPOŚRENIEGO ZAGROŻENIA ŻYCIA!
PODZIAŁ PATOGENETYCZNY
ZE WZGLĘDU NA WIELKOŚĆ :
• Szerokość komory odmowej = odległość między ścianą klatki
piersiowej a opłucną trzewną(brzegiem płuca) w RTG klp w projejcji
PA
• MAŁA <2cm
• DUŻA >2 cm
EPIDEMIOLOGIA
Zapadalność na samoistną odmę opłucnową ocenia się na 7,424/100000/rok u mężczyzn(najczęściej u młodych,
szczupłych,wysokich) i na 1,2-9,8/100000/rok u kobiet. Około
połowy przypadków to pierwotna odma samoistna. Najwięcej
zachorowań obserwuje się w grupie >20r.ż., rzadko powyżej 40 r.ż.
Szczyt zachorowań na wtórną postać odmy obserwuje sięw grupie
wiekowej 60-70 lat, zapadalność mężczyzn >75 r.ż. Ocenia się na
60/100000/rok

ETIOLOGIA
ODMA SAMOISTNA PIERWOTNA:
-pękniecie pęcherzyka/ów rozedmowych zlokalizowanych najczęściej w
szczytowych partiach płuc(zab.wrodzone/stan zapalny/zab.wentylacji
obocznej/miejscowe niedokrwienie/zaburzenie odżywiania/nikotynizm)
ODMA WTÓRNA:
-rozdęcie i pękanie obwodowych oskrzelików i miązszu płuc (zw.z
obturacjądystalnych części ukł.oddech., lub osłabienia/zniszczenia tk.płuc lub
opłucnej). Jednostki chorobowe, w kt. często dochodzi do odmy wtórnej:
 Choroby dróg oddechowych ( POCHP,rozedma/mukowiscydoza,ciężka astma)
Choroby infekcyjne ( zakażenie Pseudomonas jiroveci u chorych na
AIDS)/gruzlica płuc)
Choroby śródmiąższowe (limfangioleiomatoza/histiocytoza X/samoistne
włoknienie płuc/sarkoidoza)
Układowe choroby tk.łącznej(RZS,ZZSK,SM)
Choroby rozrostowe (guz płuca/mięsak)
Inne (z.Marfana/z.Ehlersa-Danlosa,z.Birt-HoggDube,homocystynuria/endometrioza)

OBRAZ KLINICZNY
Ból w klatce piersiowej o charakterze opłucnowym
Duszność
Kaszel
Tachykardia(>140hb/min,hipotonia, sinica=>odma prężna)
Poszerzenie jednej połowy klp, powłóczenie zajętą połową klp, przesunięcie
tchawicy na stronę zdrową
Nadmiernie
jawny lub bębenkowy odgłos opukowy,osłabienie/zniesienie
drżenia głosowego, cichy/zniesiony szmer pęcherzykowy
Zespół Hornera

ANATOMIA
Opłucna płucna
Składa się z dwóch blaszek: opłucnej ściennej opłucnej płucnej. Między tymi blaszkami
znajduje się jama opłucnej. Opłucna ścienna przylega do wewnętrznej powierzchni klatki
piersiowej, do narządów śródpiersia i przepony. Opłucna płucna otacza całą
powierzchnię płuca (z wyjątkiem wnęki płuc) wnikając do szczelin międzypłatowych i z
ich szczelin przechodzi z jednego płata w drugi. W jamie opłucnej znajduje się kilka
mililitrów płynu surowiczego, który zmniejsza tarcie przy oddychaniu.
BUDOWA
Jest to cienka blaszka wysłana jednowarstwowym nabłonkiem płaskim, wskutek czego jest
gładka i lśniąca. Nabłonek spoczywa na tkance łącznej, ułożonej w parę warstw pęczków
włókien klejodajnych i sieci sprężystych. Najgłębsza warstwa łącznotkankowa—tkanka
podopłucnowa (albo podsurowicza) — w ścianie klatki piersiowej nosi nazwę powięzi
wewnątrz piersiowej (fascia endothoracica). Opłucna wydziela niewielką ilość płynu
surowiczego, który zwilża nabłonek, co tym bardziej ułatwia ślizganie się bez tarcia jednej
blaszki o drugą. Jama opłucnej jest więc szczeliną ślizgową, która umożliwia ruchy płuca w
stosunku do ściany klatki piersiowej. Cienka blaszka opłucnej jest wybitnie przezroczysta,
tak że prześwieca barwa tkanek, które pokrywa: czy tkanki płucnej, czy tkanki tłuszczowej
podsurowiczej, naczyń krwionośnych, mięśni, nerwów itd. Opłucna stanowi więc gładką
blaszkę pokrywającą odpowiednie części ścian jamy klatki piersiowej czy płuca. Wskutek
spraw chorobowych przezroczystość. połysk i gładkość opłucnej mogą zanikać;
powierzchnia jej staje się szorstka, a wtedy oddychanie jest bolesne i przykładając ucho do
klatki piersiowej wysłuchujemy szmery (tarcie); są one oznaką, że blaszki opłucnej
przesuwają się jedna o drugą. Na ogól jednak opłucna płucna »trzyma się« opłucnej
ściennej, do której przylega, wskutek ujemnego ciśnienia w jamie opłucnej.
Napięcie płucne
Ciśnienie powietrza wielkości jednej atmosfery działa z jednej strony od zewnątrz na klatkę
piersiową, z drugiej od wewnątrz przez światło dróg oddechowych na powierzchnię wewnętrzną
płuc. Oprócz tego istnieją inne siły działające na klatkę piersiową i płuca. W toku kształtowania się
klatki piersiowej i płuc wytwarza się sprężyste napięcie płuc - działające do wewnątrz oraz
sprężyste napięcie ścian klatki piersiowej - działające na zewnątrz. Przeciwstawne działanie obu sił
sprężystych wywołuje ujemne ciśnienie w jamie opłucnej (między ścianą klatki piersiowej i płucem),
mniejsze od atmosferycznego. To zjawisko tłumaczy fakt, że płuco w fazie wdechu jest pociągane
przez ścianę klatki piersiowej, mimo że nie jest z nią niczym połączone. Sprężyste napięcie płuc
(pociąganie płucne) ma działanie ssące na wewnętrzną powierzchnię ściany klatki piersiowej.
ROZPOZNANIE
RTG klatki piersiowej
Obecność linii odpowiadającej opłucnej płucnej oddalonej od
pozostałych struktur klp ,brak rysunku tk.płucnej między ścianą klp
a granicą płuca;w części przypadków płyn w opłucnej
RTG klp
TK klp – pomocne w różnicowaniu odmy od pęcherzyka rozedmowego, oraz
potwierdzeniu odmy jeśli w projekcji PA RTG klp rozpoznanie utrudnia odma
podskórna
ROZPOZNANIE cd.
PULSOKSYMETRIA I GAZOMETRIA KRWI TĘTNICZEJ
Zmniejszenie SaO2 i hipoksemia (zwł. W dużej odmie prężnej), niekiedy
hiperkapnia i kwasica oddechowa (zwł.w odmie wtórnej)
EKG
- odma lewostronna :odchylenie osi serca w prawo, zmniejszenie amplitudy
załamków R w odprowadzeniach przedsercowych, zmniejszenie amplitudy
QRS , odwrócenie załamków T w odprowadzeniach przedsercowych
- odma prawostronna: zmniejszenie amplitudy zespołw QRS w
odprowadzeniach przedsercowych , zwiększenie amplitudy załamka R oraz
zmniejszenie amplitudy załamka S w odprowadzeniu V2