Transcript 140912_esf_-_sectoranalyse_recyclage_v1.0

Maatwerkdecreet in uitvoering
Sectoranalyse Recyclage
September 2014
© 2014 Deloitte Belgium
Doel van de sectoranalyse
•
Het doel van deze sectoranalyse is om een generiek overzicht geven van
de recyclagesector, incl. evolutie van de sector, algemene trends,
groeipotentieel, waardeketen, belangrijke spelers
•
Concreet zal er binnen deze sectoranalyse worden gefocust op de
wisselwerking tussen de Sociale Economie en de recyclagesector. Een
antwoord op de volgende vragen zal geformuleerd worden:
- Waar in de waardeketen zit er potentieel voor maatwerkbedrijven?
- Hoe kunnen potentiële activiteiten georganiseerd worden?
- Welke spelers kunnen partners zijn?
- Welke bedrijven zijn actief in de sector (concrete aanknopingspunten)?
- Bestaan er voorbeelden van samenwerkingen tussen sociale economie en
deze sector?
© 2014 Deloitte Belgium
2
Inhoudsopgave
Sectoroverzicht
4
Een overzicht van de Belgische markt
4
Het type spelers op de Belgische markt
6
Belangrijke speerpunten in de Belgische markt en de rol van de sociale economie
7
Onderzoek op de markt toont de verschillende activiteiten in recyclage aan
8
Recyclage van AEEA
9
Recyclage van glas
15
Recyclage van gevaarlijk afval
16
Recyclage van papier & karton
17
Recyclage van hout & houtafval
18
Recyclage van bouw & sloopafval
19
Recyclage van huishoudelijk restafval
20
Recyclage en verwerking van productie afval en defecte producten
21
Kleine niches in recyclagesector
24
Potentieel voor sociale economie in recyclagesector
Onze conclusie van het marketpotentieel voor de sociale economie
© 2014 Deloitte Belgium
25
25
3
Sectoroverzicht
Een overzicht van de Belgische markt
Na een sterke groei in de afgelopen decennia betreffende de inzameling en verwerking van afval is er een
stagnatie in recyclagehoeveelheden op te merken in de laatste jaren (afhankelijk van het type afval).
Evolutie recyclage verpakkingsafval (glas, PMD, papier/karton, hout, andere) in België
Bron: FODEconomie - http://statbel.fgov.be/nl/statistieken/cijfers/leefmilieu/afval/verpakking/
Echter wordt van het totaal geproduceerde verpakkingsafval reeds significant veel gerecycleerd
Verhouding aantal geproduceerd verpakkingsafval / aantal gerecycleerd verpakkingsafval in België
Bron: FODEconomie - http://statbel.fgov.be/nl/statistieken/cijfers/leefmilieu/afval/verpakking/
© 2014 Deloitte Belgium
4
Sectoroverzicht
Een overzicht van de Belgische markt
Ook bij algemeen gemeentelijk restafval (opgehaald via gemeentelijke ophaaldiensten / intercommunales) is
er een stagnatie in recyclage van afval op te merken in de laatste jaren.
Bron: FODEconomie - http://statbel.fgov.be/nl/statistieken/cijfers/leefmilieu/afval/gemeentelijk/
© 2014 Deloitte Belgium
5
Sectoroverzicht
Het type spelers op de Belgische markt
•
Afhankelijk van het product zijn er een reeks operatoren actief in afvalophaling en verwerking, recyclage.
© 2014 Deloitte Belgium

Recyclage via ophaaldiensten
(intercommunales of gemeentelijke
ophaaldiensten).

Recyclage via containerparken.

Ophaling via supermarkten, ontpakkers,
etc. (vb. batterijen).

Private afvalverwerkers (vb. SITA, Van
Gansewinkel, Gielen).
6
Sectoroverzicht
Belangrijke speerpunten in de Belgische markt *
en de rol van de sociale economie
 Een kwalitatieve inzamelingsproces voor burgers m.b.t. PMD afval
 residupercentage in de PMD-zakken verminderen.
 netheid van glasbolsites verbeteren.
 Aanmoedigen van buitenhuis sorteren
 Sorteerverplichting voor bedrijven.
 Sorteerinitiatieven aanmoedigen bij andere organisaties (vb. scholen,
gemeentelijke sportcentra).
Mogelijke opportuniteiten
voor sociale economie
* Bron: Jaarverslag FostPlus 2013
© 2014 Deloitte Belgium
7
Sectoroverzicht
Onderzoek op de markt toont de verschillende
activiteiten in recyclage aan
elektrische en
elektronische
apparaten
(AEEA)
Glas
Gevaarljk afval
Papier & karton
Hout &
houtafval
Bouw &
sloopafval
Huishoudelijk &
restafval
Productieafval /
defecte
producten
Andere niches
© 2014 Deloitte Belgium
8
Sectoroverzicht
Recyclage van AEEA
Proces in een notendop:
elektrische en
elektronische
apparaten
(AEEA)
Glas
Gevaarljk afval
Papier & karton
Hout &
houtafval
Bouw &
sloopafval
Huishoudelijk &
restafval
© 2014 Deloitte Belgium

Productieafval /
defecte
producten
Andere niches
3 grote stromen
 Recupel stroom
 Proferssionele
verwerkingsbedrijven en
elektronica producenten
 Andere bedrijven met eigen
afvalpreventie & afvalbeheer plan
Spelers op de markt:
 Recupel, professionele
verwerkingsbedrijven, service providers
inzake recyclage
Potentieel voor een maatwerkbedrijf: JA
 Vooral opportuniteit in onderaanneming
voor verwerkingsbedrijven: uitvoeren van
manuele taken
 Opportuniteit in duurzame samenwerking
met producent voor recuperatie producten
(zoals IMIR & Telenet case)
 Op LT: aansluiten bij Recupel
9
Recyclage van AEEA
We maken een onderscheid tussen 4 belangrijke
stromen in de AEEA recyclage sector.
Recyclage AEEA
Particulieren
Recupel
© 2014 Deloitte Belgium
Professioneel
Telecom /
multimedia
bedrijven
Professionele
verwerkingsbedrijven
Individueel
afvalpreventie en
afvalbeheer plan
10
Value Chain
Recyclage van AEEA
Recupel stromen
Ophaling
Sortering &
sampling
Manuele verwerking
Huidige
marktsituatie /
spelers
• Containerparken
• Elektrowinkels
• Hergebruikwinkels
• Overlegstations
• Verwerkingsbedrijven
Potentieel voor
Sociale
economie
Hergebruik
Recupel partner
inzamelaar
Sorteren van AEEA
alvorens verwerking:
• Momenteel is dit in
handen van
verwerkingsbedrijf
GALLOO die reeds nauw
en langdurig samenwerkt
met een BW.
© 2014 Deloitte Belgium
Sampling:
• Recupel voert
steekproeven uit bij
charter verwerkers
Momenteel is dit volledig
in handen van Revam
(Vlaanderen) en Hautes
Ardennes (Wallonië),
• Via 31 Hergebruikscentra in
Vlaanderen:
• Organisatie in Vlaanderen: Komosie
Herstellen van AEEA en
grading services
• Momenteel beschikken 16
van de 31 hergebruikcentra
over een eigen herstelplaats,
de andere hergebruikcentra
werken ook steeds met deze
herstelplaatsen.
• Beperkte aanvoer van
herstelbaar en herbruikbaar
AEEA
• Strengere regelgeving van
OVAM in de toekomst naar
hersteldiensten toe (proces
matig en productmatig)
Demonteren en depollueren
• Afvoeren en verwerking gebeurt
per fractie
• Tenders die Recupel afsluit met
verwerkingsbedrijven.
Demontage van bepaalde fracties
• Te veel criteria om charter 11
verwerker te worden van Recupel:
• in het bezit van een ISO 14001certificaat en voldoen aan
WEEELABEX-standaarden
• dient te beschikken over
voldoende en flexibele
verwerkingscapaciteit en dient
desgevallend de nodige
initiatieven te nemen om deze
capaciteit te verhogen
• Demontage en depollutie In
handen van verwerkingsbedrijf
GALLOO.
• Depollutie vaak door
invoegbedrijven in onderaanneming
11
Value Chain
Recyclage van AEEA
Andere kanalen: telecomproviders & private
recyclage & verwerkingsbedrijven
Ophaling
Sortering &
sampling
Manuele verwerking
Potentieel voor
Sociale
economie
Huidige
marktsituatie /
spelers
Hergebruik
• Telecom bedrijven,
multimedia bedrijven
• Private recyclage
bedrijven vb.
eRecyclingCorps, Zone
impact, etc. in opdracht
van telecom /
multimediabedrijf.
Ophaling:
• Apparaten worden
meegenomen door
techniekers bij
vervanging,
• Apparaten worden
binnengebracht door
particulieren in
telecomwinkels of
komen in de Recupel
stroom terecht via de
andere kanalen.
© 2014 Deloitte Belgium
• Recylage en
verwerkingsbedrijven
• BW/SW’s
• Via samenwerking met een van de
recyclage of verwerkingsbedrijven
Sorteren van AEEA
alvorens verwerking
- Per product
- Herbruikbaar / niet
herbruikbaar
- Grading services
Herstellen van AEEA en
andere diensten in het kader
van klaarmaken voor
herverkoop
Demonteren en depollueren
• Via samenwerking met een van
de recyclage of
verwerkingsbedrijven
• Invoegbedrijven
Demontage van bepaalde
fracties in onderaanneming
voor professioneel
verwerkingsbedrijf
Sampling:
• Vraag van bestaande
verwerkingsbedrijven
naar externe sampling
diensten ter controle.
12
Recyclage van AEEA voor bedrijven
Value Chain
Individueel afvalpreventie en afvalbeheer plan
Ophaling
Sortering
Manuele verwerking
Huidige
marktsituatie /
spelers
Hergebruik
Demonteren en depollueren
• Afvalbeheer en preventieplan is bij vele multinationals georganiseerd op multinationaal niveau (geen lokale
beslissingsbevoegdheid). De goederen worden opgehaald in alle lokale filialen en in Centraal en Oost-Europa verwerkt.
• Bedrijven met lokaal afvalbeheer plan werken met professionele verwerkingsbedrijven die een totaalpakket aanbieden.
Deze verwerkingsbedrijven bieden een prijs per kilogram aan naargelang producten en product categorieën. Zij kopen als het
ware de oude toestellen op en verkopen op hun beurt de gerecupereerde materialen (metalen, etc.)
Potentieel voor
Sociale
economie
• Belangrijk in het kiezen van een verwerker-partner
• De verwerker moet een totaaloplossing kunnen aanbieden: ophaling, sortering, depolluatie en demontage,
rapportering, verkoop van restmaterialen, etc.
• De onderneming moet rapporteren via bepaalde standaarden naar OVAM, deze rapportage moet kunnen voorzien
worden door de verwerker.
Na marktonderzoek blijkt dat er bij de bedrijven die vandaag de dag een eigen afvalbeheer en preventieplan hebben weinig
interesse is in een rechtstreekse samenwerking met beschutte werkplaatsen. Wel zien zij opportuniteiten in onderaanneming
bij verwerkingsbedrijven voor de recuperatie van bepaalde onderdelen (vb. chips, geheugenkaarten) en taken die niet
automatisch kan gebeuren.
© 2014 Deloitte Belgium
13
Voorbeeld van succesvolle samenwerking in de
sector
Telenet & BW IMSIR werken al 10 jaar samen voor recyclage en recuperatie van
modems en Digiboxen.
Value Chain
Eerste sortering door BW: uitpakken van
toestellen + Kabels, snoeren, plastic en
karton gaan meteen naar de recyclage.
De toestellen zelf worden apart gehouden
voor de volgende stap.
Ophaling
De kaarten uit de Digibox worden
voor Telenet ook gerecupereerd.
Telenet betaalt immers licenties
voor de technologie in de kaarten.
En zo kan Telenet behoorlijk wat
licentiegelden recupereren.
Sortering &
sampling
Voedingen en toebehoren worden ook
gerecupereerd: deze worden getest en
klaargemaakt voor hergebruik.
Manuele verwerking
Hergebruik
- Telenet ontvangt defecte
toestellen via techniekers,
via verkooppunten
- De toestellen komen
ongesorteerd de
werkplaats binnen.
© 2014 Deloitte Belgium
Administratieve
verwerking: elk
binnengekomen
toestel moet
geregistreerd worden
Modems:
Testen van alle modems, De
gedetailleerde testresultaten worden
vanzelf naar Telenet verstuurd.
Verwerking van diegene die nog
bestemd zijn voor hergebruik;
poetsen en opnieuw folie over doen.
Demonteren en depollueren
Sorteren van Digicorders
- Sorteren voor hergebruik of
niet op basis van leeftijd
Hergebruiksklaar maken:
update van de firmware & testen
van de toestellen, oppoetsen en
opnieuw folie over doen.
14
Sectoroverzicht
Recyclage van glas
Proces in een notendop:
elektrische en
elektronische
apparaten
(AEEA)

Glas
Gevaarljk afval




Papier & karton
Huishoudelijk &
restafval
© 2014 Deloitte Belgium
Hout &
houtafval
Productieafval /
defecte
producten
Bouw &
sloopafval
Andere niches
Ophaling bij bedrijven, containerparken,
inzamelpunten
Sorteren van verschillende types glas
Klaarmaken voor verwerking: vb.
verwijderen van schroefdoppen
Smelten van glas in ovens
Verkoop grondstoffen in industrie
Spelers op de markt:
 Professionele afvalverwerkers (van
Gansewinkel, …)
Potentieel voor een maatwerkbedrijf: JA
 Overnemen van manuele activiteiten van
afvalverwerkers, op locatie.
 Geen schadelijke stoffen te verwerken
 Eenvoudig manueel werk
 Beperkte investering in machines,
vergunningen, etc.
15
Sectoroverzicht
Recyclage van gevaarlijk afval
Proces in een notendop:
elektrische en
elektronische
apparaten
(AEEA)
Glas
Gevaarljk afval





Papier & karton
Huishoudelijk &
restafval
© 2014 Deloitte Belgium
Hout &
houtafval
Productieafval /
defecte
producten
Bouw &
sloopafval
Andere niches
Ophaling van gevaarlijk afval
Destillatie van gevaarlijk afval
Doorverkoop van sommige (brandbare)
stoffen aan industrie
Recuperatie materialen en grondstoffen
(baterijen) en verkoop aan producent.
Verbranden van rest.
Spelers op de markt:
 Professionele afvalverwerkers (van
Gansewinkel, …)
Potentieel voor een maatwerkbedrijf: NEE
 In onderaanneming voor grote
verwerkingsbedrijven maar:
 Beperkt manueel werk
 Gevaarlijke stoffen
 Complex werk (depollutie)
 Hoge investeringen in machines, kwaliteit,
veiligheid, etc.
16
Sectoroverzicht
Recyclage van papier & karton
Proces in een notendop:
elektrische en
elektronische
apparaten
(AEEA)

Glas
Gevaarljk afval



Papier & karton
Huishoudelijk &
restafval
© 2014 Deloitte Belgium
Hout &
houtafval
Productieafval /
defecte
producten
Bouw &
sloopafval
Andere niches
Ophaling van papier bij bedrijven,
containerparken, particulieren
Handmatig & automatisch sorteren van
papiersoorten (krantenpapier, karton,
etc.)
Persen van papier voor hergebruik
Levering aan producenten
Spelers op de markt:
 Professionele afvalverwerkers (van
Gansewinkel, …)
Potentieel voor een maatwerkbedrijf: JA
 In onderaanneming voor grote
verwerkingsbedrijven:
 manueel werk in sorteren
 Geen gevaarlijke stoffen
 Geen complex werk
 Beperkte investeringen
17
Sectoroverzicht
Recyclage van hout & houtafval
Proces in een notendop:

elektrische en
elektronische
apparaten
(AEEA)
Papier & karton
Huishoudelijk &
restafval
© 2014 Deloitte Belgium

Glas
Gevaarljk afval


Hout &
houtafval
Productieafval /
defecte
producten
Bouw &
sloopafval
Andere niches
Ophaling van hout bij bedrijven,
containerparken, groendiensten, etc.
Sorteren en classificeren van houtsoorten
 A=schrijnwerkerij en spaanplaten,
tot C= afval voor energieproductie
Automatische verwerking: persen,
versnippering, etc.
Verkoop van grondstoffen
Spelers op de markt:
 Professionele afvalverwerkers (van
Gansewinkel, …)
 Nichebedrijven die zelf verwerken tot
producten
Potentieel voor een maatwerkbedrijf: JA
 In onderaanneming voor grote
verwerkingsbedrijven:
 manueel werk in sorteren
 Geen gevaarlijke stoffen
 Geen complex werk
 Beperkte investeringen
 Zwaar werk
 Rechtstreeks aanbod naar omliggende
bedrijven toe (vb. recuperatie pallets) 18
 Verkoop grondstoffen
Sectoroverzicht
Recyclage van bouw & sloopafval
Proces in een notendop:
elektrische en
elektronische
apparaten
(AEEA)
Glas
Gevaarljk afval






Papier & karton
Huishoudelijk &
restafval
© 2014 Deloitte Belgium
Hout &
houtafval
Productieafval /
defecte
producten
Ontruiming / afbraak van bouwwerven
Ophaling containers
Sorteren van bouwafval
Verwijderen papier & plastic
Puin breken (verwerking tot
granulaat/zand)
Recuperatie metaal,staal, koper, ijzer, …
Bouw &
sloopafval
Spelers op de markt:
 Professionele afvalverwerkers (van
Gansewinkel, …)
 Gespecialiseerde firma's voor verwerking
bouw en sloopafval
Andere niches
Potentieel voor een maatwerkbedrijf: JA
 In onderaanneming voor aannemers:
helpen bij afbraakwerken en meenemen
van puin
 In onderaanneming voor grote
verwerkingsbedrijven: verwijderen plastic,
papier, sorteren, recuperatie van metaal en
ijzer
 Neemt veel plaats in beslag
 Zwaar en gevaarlijk werk
19
Sectoroverzicht
Recyclage van huishoudelijk restafval
Proces in een notendop:
elektrische en
elektronische
apparaten
(AEEA)
Glas
Gevaarljk afval



Ophaling
Automatische verwerking & verbranding
Verkoop van grondstoffen
Spelers op de markt:
 Professionele afvalverwerkers (van
Gansewinkel, …)
Papier & karton
Huishoudelijk &
restafval
© 2014 Deloitte Belgium
Hout &
houtafval
Bouw &
sloopafval
Productieafval /
defecte
producten
Andere niches
Potentieel voor een maatwerkbedrijf: NEE
 Sterk gereguleerd
 Mature marktsituatie met gekende spelers
 Geen tot beperkte manuele activeiten die
in onderaanneming uitgevoerd kunnen
worden.
20
Sectoroverzicht
Recyclage en verwerking van productie afval en
defecte producten
Proces in een notendop:

elektrische en
elektronische
apparaten
(AEEA)
Glas
Papier & karton
Hout &
houtafval
Bouw &
sloopafval
Huishoudelijk &
restafval
Productieafval /
defecte
producten
Andere niches
© 2014 Deloitte Belgium
Gevaarljk afval


Sorteren van defecte onderdelen, deels
afgewerkte en afgewerkte producten
Recuperatie van waardevolle onderdelen
(vb. computerchips, elektronica, etc. )
Demontage defecte producten & sorteren
van defecte onderdelen voor
terugzending naar leveranciers
Potentieel voor een maatwerkbedrijf:
Beperkt
 Weinig bedrijven de dag van vandaag
recycleren defecte producten en onderzoek
toont aan dat dit in de nabije toekomst niet
direct zal toenemen.
 Bedrijven willen geen extra partner naast
de professionele recyclagepartner die ze al
hebben voor verwerking papier, restafval,
etc.
 Leveranciers bieden deel van deze
diensten ook aan: gratis vervangen van
defecte onderdelen
21
Recyclage en verwerking van productie afval en
defecte producten
Uitkomst marktbevraging in de regio
95% van de
ondervraagde
bedrijven met
recyclage
bezig
95% van de ondervraagde
ondernemingen werken
samen met een
professionele partner voor
recyclage activiteit. Meest
genoemde partners:
- SITA
- Van Gansewinkel
- Indaver
© 2014 Deloitte Belgium
Meest voorkomende
recyclage activiteiten
1. Sorteren van papier,
karton, PMD.
2. Optimalisatie van
processen om
afvalcreatie in de
productie te beperken
Defecte onderdelen,
tussen- en eindproducten
worden:
1. Verwerkt als afval
2. Teruggestuurd naar
leverancier die deze
vervangt.
22
Recyclage en verwerking van productie afval en
defecte producten
Uitkomst marktbevraging in de regio
90% was formeel over het niet verder
uitbouwen van recyclage activiteiten
op korte termijn voornamelijk vanwege:
- Focus liever op core-activiteiten,
recyclage is geen strategische
doelstelling
- Kosten wegen niet op tegen de baten
- Complexiteit van samenwerking met
meerdere partners
- We zijn conform de markt,
stakeholders verwachten momenteel
niet meer van ons (heeft geen impact
op imago/ commerciële activiteit)
© 2014 Deloitte Belgium
Op lange termijn
sluiten meeste
bedrijven een verdere
uitbreiding van
recyclage niet uit. Al is
er geen duidelijk zicht
over welke richting dit
zal aannemen.
23
Sectoroverzicht
Kleine niches in recyclagesector
Andere niches in recyclage
elektrische en
elektronische
apparaten
(AEEA)
Papier & karton
Huishoudelijk &
restafval
© 2014 Deloitte Belgium
Glas
Hout &
houtafval
Productieafval /
defecte
producten
Gevaarljk afval
Bouw &
sloopafval
Andere niches
- Recyclage van autobanden
- Geen potentieel voor sociale
economie
- Beperkte manuele activeiten
- Hoog brandgevaar
- Verwerking/ vernietiging van
betrouwbare documenten
- Geen potentieel voor sociale
economie
- Weinig manueel werk
- Recyclage van orthopedisch materiaal
- Wel potentieel voor sociale
economie
- Recuperatie van waardevolle
materialen
- Toenemende vraag (meer
orthopedische hulpstukken), meer
crematies
- Manuele activiteiten in recuperatie
- Beperkte spelers op deze markt
24
Potentieel voor sociale economie in recyclagesector
Onze conclusie van het marketpotentieel voor
Sociale economie
elektrische en
elektronische
apparaten
(AEEA)
Glas
Gevaarljk afval
Papier & karton
Hout &
houtafval
Bouw &
sloopafval
Huishoudelijk &
restafval
Productieafval /
defecte
producten
Andere niches
© 2014 Deloitte Belgium
25