Transcript PPT - Henk Wolf

Grammatica
Maak het inzichtelijk!
Henk Wolf
Soms heb je grammatica nodig
•
•
•
•
•
•
•
•
Wy sjen in ko.
Wy kinne de ko net sjogge.
Die koeien mogen er wezen/zijn.
Die koeien wezen/zijn roodbont.
Ich habe das Mädchen einen Kuß gegeben.
Sie hat der Mann einen Kuß gegeben.
Het bestuur heeft hen de stukken toegezegd.
Met hun erbij is het veel eenvoudiger.
Stuur
• Een stuur is een dashboardonderdeel. Meestal
is het een rond ding dat links op het
dashboard zit. Een stuur geeft ons veel
informatie over de auto: of deze naar links
rijdt, naar rechts rijdt, rechtdoor rijdt of
stilstaat.
Stuur
Stuur
Gaspedaal
• Een pedaal noemen we het gaspedaal als het
in een auto:
- voor de linker voorstoel zit
- rechts van twee andere pedalen zit
Als je het gaspedaal zoekt, kun je het best je
rechtervoet naar beneden drukken. Het
pedaal dat je raakt, is het gaspedaal.
Cambiumned
•
Een werkwoord noemen we de persoonsvorm als die in een zin aangeeft:
•
•
•
a. de tijd (tegenwoordige of verleden tijd) : ik
b. enkelvoud of meervoud : zij
Als je de persoonsvorm zoekt, kun je het beste de zin in een andere tijd zetten.
Het werkwoord dat verandert, is de persoonsvorm.
Onze Taal
• De persoonsvorm is een werkwoordsvorm. Meestal
is de persoonsvorm het eerste werkwoord in een zin.
De persoonsvorm geeft ons veel grammaticale
informatie over de zin: hij geeft aan of de zin in het
enkelvoud of meervoud staat, of de zin in de eerste,
tweede of derde persoon staat, en in welke tijd de
zin staat.
Wikipedia
• De persoonsvorm (verbum finitum) is in de redekundige
ontleding een vorm van het werkwoord die in persoon en
getal (enkelvoud vs meervoud) met het onderwerp
overeenstemt en in een andere tijd kan worden overgebracht.
• De persoonsvorm is een onderdeel van het gezegde. Samen
met het onderwerp vormt de persoonsvorm nog een
syntactische eenheid, de zinskern.
• Eenhoofdzin en een niet-beknopte bijzin bevatten vrijwel
altijd een persoonsvorm.
Digischool
• De persoonsvorm is altijd een werkwoord en
je vindt de persoonsvorm door de zin in een
andere tijd te zetten dan hij oorspronkelijk
staat. De persoonsvorm verandert dan ook
van tijd en zo kun je hem herkennen.
Persoonsvorm
Persoonsvorm
heity stom
Persoansfoarm
•
•
•
•
•
•
Heity stom
Hiawatha dappere krijger
Ikke leaf
Hûntsje blaffe
Auto rije
Mummy cook
Persoonsvorm
•
•
•
•
•
•
Heity is stom
Hiawatha is dappere krijger
Ikke is leaf
Hûntsje docht blaffe
Auto doet rije
Mummy does cook
Persoansfoarm
•
•
•
•
•
•
Heity is stom
Hiawatha is dappere krijger
Ikke is leaf
Hûntsje docht blaffe > blaft
Auto doet rije > rijdt
Mummy does cook > cooks
Vragen
• Neem een stuk groen papier. Knip een stukje
uit met dezelfde vorm als het groene stukje.
Welke woorden zou je erop kunnen schrijven?
Vragen
• Neem een stuk rood papier. Knip er stukken
uit met dezelfde vorm als het bestaande rode
stukje. Welke woorden zou je erop kunnen
schrijven?
• Welk stukje paste steeds niet?
• Wat viel op aan het blokje met het grote
aantal woorden erop?
• Wat viel op aan het niet passende stuk?
• Welke kleuren hebben de papiertjes met meer
dan een woordje erop?
• Welke stukken papier zorgen ervoor dat we er
van die woordjes steeds maar een
overhouden?
• Welke kleur hebben de stukken papier die
bepalen welke andere papiertjes we nodig
hebben?
• Je wilt de volgende zin maken:
"De ko sjocht it skiep".
Je komt een stukje papier tekort. Maak dat.
Van welk bestaand stukje papier kun je de
vorm overnemen? Knip het van dezelfde kleur
als dat stuk.
• Je wilt de volgende zin maken:
"Do kinst de ko sjen".
Knip uit de juiste kleur papier het stukje dat je
tekort komt. Waar moet je aan de rechterkant
van het papier aan denken?
Vragen
• Hoe noemen we de witte papiertjes?
• Hoe noemen we de papiertjes met veel
woordjes erop, die op een na allemaal worden
afgedekt?
• Hoe noemen we het stukje papier dat die
woordjes afdekt?
• Hoe noemen we de rode papiertjes?
• Hoe noemen we de groene papiertjes?
• Waar staan de nummers op sommige
papiertjes voor?
• Hoe noemen we het opgevulde gele stuk
papier?