Transcript Hoe beleven allochtonen ouder worden in Brussel?

Migranten in Tijd en Ruimte:
Culturen van ouder worden
Klik om het opmaakprofiel van de modelondertitel te
bewerken
13/09/10
Achtergrond
 Levecque, Lodewyckx & Vranken (2007)
 allochtonen meer klachten van
depressieve of angstige aard
 nog duidelijker bij allochtone ouderen.
 Aanzet geven om aangepaste manieren
van psychologische hulpverlening te
ontwikkelen.
13/09/10
Situering
 Tot begin 20e E: theorieën over ouder worden: het
beschrijven van fysieke en pathologische
manifestaties
 Begin 20e E: Cowdry 'Problems of aging' . Basis van
wetenschappelijk gefundeerde aanpak van
gerontologie
 Sindsdien is gerontologie vooral een kwestie van
meten, veeleer dan van theoriebouwen
geworden.
 'Critical Gerontology' :
• interesse voor de dagdagelijkse ervaringen van
13/09/10
Opzet
 intergenerationele en culturele achtergrond
van allochtone ouderen genuanceerd in kaart
te brengen
 wederzijdse impact bereiken op zowel de
allochtone senioren als op de werking van de
welzijns- en gezondheidssector
 het in kaart brengen als eerste noodzakelijke
stap
 vanuit een gelijkwaardige positie het huidige
hulpverleningsaanbod in vraag te stellen en
13/09/10
waar nodig bij te stellen.
Opzet eerste luik: de
narratieven
 Steun van Federaal impulsfonds voor
gelijke kansen
 60 tal narratieven verwerkt
 Herkomst deelnemers: Italië, Rwanda,
Albanië, Rusland, Marokko, Chili,
Columbia, Taiwan, Kosovo, Turkije,
Armenië, Iran, België,…
 Inschakelen van tolken
 Gebruik van non-lineaire
structuren
13/09/10
Samenwerking
 Dienst interculturele bemiddelaars van
Foyer
 Interculturele bemiddelaars van CGGZ
Brussel
 Dienstencentra
 Seniorencentrum
13/09/10
Thema’s
 Oud worden en oud zijn
 Identiteit
 Zorg voor ouderen
 Zijn en nuttig zijn
13/09/10
Oud worden en oud zijn
 Wat is leeftijd?
› Chronologische leeftijd : illusie van mens als
biologisch wezen
› Geïndustrialiseerde Westen: Individuen gaan
‘op rust’ op een moment dat niet
functioneel, bio-fysiologisch maar veeleer
sociaal en cultureel, wettelijk
leeftijdsgebonden is.
13/09/10
Oud worden en oud zijn
 Ongeacht individuele verlangens en
vaardigheden, een onderscheid in participatie
aan de maatschappij tussen de
consumerende ouderen ‘op rust’ en de
‘nuttige’, arbeid producerende en
consumerende, anderen
 E. (°1958, Kosovo): ‘Toen mijn ouders mijn leeftijd hadden,
waren mijn ouders iemand, ze hadden kinderen. Dat is totaal
anders voor mij. ... Ik ben in een vreemd land, financieel gaat
het slecht, ik heb geen vrienden, en ik ga naar de stad, ik ken
de taal niet, ik kan met niemand babbelen, niemand zegt
iets. Voor iemand van mijn leeftijd is dat zwaar. Hier heeft
iedereen zijn eigen zaken. Ik voel me echt verloren.’
13/09/10
Identiteit
 Leeftijd is een ‘lichaams-gebaseerde coidentiteit’, zoals gender, ras en sexualiteit en
fysieke handicap
 'Identity Stripping'
13/09/10
M. ( Turkije) Ik was 26jaar toen ik naar hier
kwam Ik was jong, ik deed eender welk werk
zonder lui te zijn. De metro’s hier in Brussel Ze
me heel graag.
Erde
was
geen enkel te
Klikhadden
om het opmaakprofiel
van
modelondertitel
werk dat ik niet deed. Zelfs voor de moeilijkste
bewerken
werken riepen de werkgevers mij: “Bulldozer,
zorg dat het in orde komt”. Ze zeiden altijd
“Bulldozer zal het wel oplossen.” Ik deed altijd
overuren. Ik werkte nooit 8u per dag, altijd
11,12u Toen besefte ik niet of ik jong of oud
was, 25 jaar lang.
•
13/09/10
•
E. (°1928, Kosovo):“Sinds drie jaar heb ik last
van mijn voeten. Daarmee is het begonnen.
Dan mijn oren en mijn ogen. Ik hoor niet goed
en dan kan ik een gesprek niet volgen en als ik
Klik om het opmaakprofiel van de modelondertitel te
het niet goed gehoord heb durf ik niets zeggen
bewerken
omdat ik bang ben iets verkeerd te zeggen en
dus zwijg ik. Dat is ouderdom
13/09/10
Zorg
Probleem: migranten hebben geen ervaring met
een categorie ‘ouderen’ binnen een culturele
context van verstedelijking, industrialisatie en
markteconomie.
 Z. (°1928, Taiwan): tot nu toe hebben we geen
zorgen, we hebben een goed leven. Maar wat als
we ziek worden? Wie gaat er dan voor ons zorgen?
We hebben kinderen maar die werken en naar
een rustoord gaan is moeilijk: we kennen de taal
niet en het is zeer duur. In China zouden we een
meisje van het platteland in huis nemen om voor
ons te zorgen. Hier kan dit financieel niet en
niemand zou dit willen doen.
Wie zal er dan voor
13/09/10
Zorg
 A.(°1942, Turkije): ‘We komen ooit aan deze
momenten dat je niet meer kan rechtstaan.
Misschien zal God beslissen dat we niet zo oud
zullen worden, bijvoorbeeld een ongeval of alles
wat te gebeuren staat. Het is niet verplicht dat
iemand voor mij moet zorgen. Mijn zonen hebben
ook kinderen, hebben ook werk. Je moet daaraan
denken.’ we ziek zijn?
13/09/10
Zijn en nuttig zijn
 ‘Migranten willen actief blijven’ ?
Verder werken in de Westerse economie?
Identiteit van migrant? (reciprociteit?)
Activiteiten binnen de eigen etnische
gemeenschap (familie, religie, etc)?
 In het Westen:
Activity theory (Cavan et al., 1949)
Disengagement theory (Cumming et al., 1961).
13/09/10
Zijn en nuttig zijn
M. (°1951, Colombia) Ik denk dat actief zijn belangrijk
is, iemand niet opzij zetten. Want alle ouderen,
wanneer ze oud worden zet iedereen hen aan de
kant. Dat mag men niet doen Daarom is het
belangrijk actief te blijven. Wanneer ik elke dag iets
moet doen weet ik dat ik verantwoordelijk ben Dan
ben je gelukkig
N. (°1949,Turkije):Bij het ouder worden vraagt men
zich af of men nog een plaats heeft, want men heeft
niet langer nog dezelfde relaties en men plooit zich
op zichzelf terug, ze hebben niet altijd de tijd om aan
anderen te denken want ze moeten aan zichzelf
denken.
13/09/10
Documentaire als tweede luik
 Lichaamstaal en de taal van de fysieke
leefomgeving
 Acht exemplarische ouderen in een
documentaire
 aangevuld met een boek waarin de
reeds bestaande analyse verduidelijkt
wordt en getransfereerd naar de
werkvloer.
13/09/10
Multiplicatoreffect
 Sensibiliserende, informatieve en
didactische doelstelling.
 Didactisch materiaal voor
zelforganisaties, mantelzorgers,rvt's,
thuiszorg, ...
13/09/10
Derde luik: de tentoonstelling
 O-Zone
 April-mei 2011
 Rondetafelsgesprekken:
 Afhankelijkheid en autonomie in de
zorg
 Transgenerationele en interculturele
aspecten
 Welke plaats voor verlangen
13/09/10
Drie eindproducten die
eigenlijk geen eindproducten
zijn...
 Boek: voorjaar 2011
 Documentaire: voorjaar 2011
 Tentoonstelling
 O-Zone
 April-mei 2011
13/09/10
Meer info
 Steunpunt Cultuursensitieve zorg
 CGGZ Brussel
 [email protected]
 Tel.: 02/478.90.90
 Redouane Ben Driss
 Stefaan Plysier
13/09/10