Transcript Pobierz prezentację

Urszula Walas
rzecznik patentowy
Krajowa Izba Gospodarcza
ul. Trębacka 4, 00-074 Warszawa, tel.: +48 22 630 96 25, faks: +48 22 434 60 49
IP-HERMES.pl
Analiza ryzyk, kosztów i
korzyści związanych z ochroną
własności przemysłowej
IP-HERMES.pl
Definicje
- Ryzyko
- Koszty ochrony własności przemysłowej
- Korzyści ochrony własności przemysłowej
IP-HERMES.pl
Definicja: Ryzyko
• Starowłoskiego risicare - odważyć się, co
oznacza, że ryzyko jest raczej wyborem, a nie
przeznaczeniem.
• Ryzyko – oznacza przedsięwzięcie przyszłe zdarzenie
, które może zaistnieć i jeśli zaistnieje to spowoduje
istotny negatywny wpływ na realizację celów
Definicja wg Davida Vose- Risk analysis – a guannitative guide”,
Wiley@Sons,2008
IP-HERMES.pl
Antoni Doerman - Prezes Polskiej Dyrekcji Ubezpieczeń
Wzajemnych
Ryzyko
• według kategorii decyzji podejmowanych dla realizacji określonych
celów:
• Ryzyko to niepewność związana z przyszłymi wydarzeniami lub wynikami
• decyzji. Wyniki decyzji prowadzą do wystąpienia niespodziewanej
wysokości
• samej straty bądź straty lub zysku.
•
•
Według przejawów ryzyka:
Ryzyko to odchylenia od wartości oczekiwanej założonego celu.
•
•
•
Według źródeł powstania ryzyka:
Źródłem ryzyka jest niepełność informacji lub podjęta decyzja, która jest nie
optymalna ze względu na założony cel.
IP-HERMES.pl
KIG opracowanie własne
• Ryzyko naruszenia własności intelektualnej
przedsiębiorstwa jest to możliwość wystąpienia
negatywnego lub niepożądanego wydarzenia
związanego bezpośrednio lub pośrednio z
naruszeniem praw własności intelektualnej
IP-HERMES.pl
Wniosek 1
Ryzyko oznacza miarę (ocenę) zagrożenia czy
niebezpieczeństwa wynikającego albo
• 1- z prawdopodobnych zdarzeń od nas niezależnych, albo
• 2- z możliwych konsekwencji podjęcia decyzji ( skutki decyzji
obarczonej ryzykiem mogą okazać się sukcesem)
Najogólniej, ryzyko jest wskaźnikiem stanu lub zdarzenia, które
może prowadzić do strat. Jest ono proporcjonalne do
prawdopodobieństwa wystąpienia tego zdarzenia i do
wielkości strat, które może spowodować
IP-HERMES.pl
Wniosek 2
• Szczegółowe poznanie charakteru i zakresu
potencjalnego ryzyka pozwala na wybór w odpowiednim
czasie działań zapobiegawczych bądź też
minimalizujących jego wpływ i skutki (def. wg Wielkiej
Encyklopedii Multimedialnej) .
• Istnieje wiele podziałów ryzyka. Są one przydatne z
praktycznego punktu widzenia, gdyż pomagają
odpowiedzieć na pytanie w jaki sposób i kiedy ujawnia
się ryzyko
IP-HERMES.pl
Analiza ryzyka
• Analiza ryzyka obejmuje zebranie informacji
o poszczególnych obszarach ryzyka, przedstawienia w
raporcie np. (tabeli), która opisuje
- zidentyfikowany obszar ,
- szczegóły wydarzenia oraz
- realny wpływ prawdobieństwa danego ryzyka na wynik
finasowy
• Po czym następuje zarządzania ryzykiem w sposób
• aktywny
• i pasywny, by ograniczyć ryzyko oraz zabezpieczyć się
przed jego skutkami.
IP-HERMES.pl
Ograniczanie ryzyka
Aktywny ( podjęcie różnych inicjatyw na rożnych polach działania:
unikanie ryzyka poprzez zaniechanie działań gdy jest ono
obarczone zbyt dużym ryzykiem, zapobieganie zdarzeniom
losowym – prewencja, przenoszenie ryzyka na inne podmioty wiąże się z transferem odpowiedzialności za pokrycie ewentualnych
strat np. zlecenie firmom zewnętrznym badań patentowych,
ubezpieczenia , dywersyfikacja - ma na celu zmniejszenie poziomu
ryzyka przez inwestowanie w różne działalności np.utworzenie
dobrze zdywersyfikowanego portfela własności intelektualnych, co
może spowodować znaczne, ograniczenie ryzyka.
• Pasywny (tworzy określone rezerwy finansowe, które umożliwią
pokrycie ewentualnych strat),
Całość zmierza do ograniczenia ryzyka.
IP-HERMES.pl
Opracowanie własne KIG
IP-HERMES.pl
Gromadzenie i ewidencjonowanie informacji
•
•
•
•
•
•
•
Zbierając informację o różnych rodzajach ryzyka (ewidencja ryzyk) można je
sklasyfikować według różnych kryteriów. Prawidłowe rozpoznanie umożliwia podjęcie
działań mających na celu zabezpieczenie się przed ryzykiem lub ograniczeniem
ryzyka.
Systematyczne gromadzenie i ewidencjonowanie informacji z otoczenia,
przekazywanych z różnych komórek firmy oraz monitorowanych na podstawie
wydarzeń zewnętrznych (np. zmiana w aktach prawnych). Po zgromadzeniu
wydarzeń z otoczenia należy przypisać im odpowiednie kategorie ryzyka według
zaprojektowanego formularza oraz:
oszacować prawdopodobieństwo wystąpienia danego zdarzenia w skali dziesiętnej 0
- 1, wg. przyjętych zasad oceny ryzyka
określić potencjalny wpływ wydarzenia na wynik finansowy firmy (w tys. zł)
obliczyć szacowany wpływ danego wydarzenia na wynik finansowy (iloczyn
prawdopodobieństwa i zmian w zysku/ stracie brutto)
Końcowym krokiem tej fazy procesu jest obliczanie możliwego wyniku finansowego
Ewidencja na kontach księgowych
IP-HERMES.pl
• Oceny ryzyka dokonuje się stosując
różne mierniki. Ich wybór zależy od
rodzaju ryzyka jakie podlega ocenie.
Możliwe jest wskazanie tych czynników
ryzyka, na które należy zwrócić
szczególną uwagę.
• Załączono ilustrację w tabeli
IP-HERMES.pl
Wniosek - praca własna KIG
A. Kolejność analizy ryzyka
1. Ustalanie danych na temat ryzyk, prawdopodobieństw, przejawów
zdarzeń, możliwych strat, sposobów przeciwdziałania i kosztu
ochrony IP. Należy wypełnić tabelę danymi i oszacowaniami.
2. Wyliczenie wartości oczekiwanych ryzyk. Należy przemnożyć
prawdopodobieństwa wystąpienia ryzyk przez kwoty możliwych strat
- wówczas powstaje tzw. oczekiwana wartość starty (szkody).
3. Ustalenie priorytetów. Należy uszeregować wartości oczekiwane
od największej do najmniejszej wraz z podaniem ryzyk jakich
dotyczą oraz kosztów ochrony (lista ryzyk priorytetowych).
IP-HERMES.pl
B. Rodzaje ryzyka naruszenia IP – pr. własna KIG
1) Ryzyka związane z nielegalnym kopiowaniem i naśladowaniem
2) Ryzyka kradzieży lub przywłaszczenia IP
3) Ryzyka ubiegnięcia w ochronie IP
4) Ryzyka naruszenia wartości aktywów
5) Ryzyka rynkowo-sprzedażowe
6) Bezpośrednie straty i szkody finansowe
7) Ryzyka związane z przepływem informacji
8) Ryzyka nieuprawnionego dostępu do IP
9) Ryzyka związane z wadliwym zarządzaniem IP
10) Ryzyka związane z utratą reputacji
11) Ryzyka prawne
12) Nieuprawnione wykorzystanie IP (np. programów komputerowych).
IP-HERMES.pl
Radzenie sobie z ryzykiem
Radzenie sobie z różnymi rodzajami ryzyka jest zbliżone
do sztuki . Radzenie sobie ze skutkami również.
Wymaga to wyobraźni , umiejętności przewidywania
skutków działań i zakładania, że wystąpią, nie
przewidywalne okoliczności. Jest to zagadnienie
delikatne, trudne. Ma to być narzędzie w działalności
gospodarczej w obecnych , zmieniających się
dynamicznie realiach rynkowych. Jest to kluczowe
pojęcie w gospodarce światowej . Jest to sprawa otwarta
początek, początku w Państwa działalności
innowacyjnej.
IP-HERMES.pl
Case study zał.:
• Przykładowa tabela radzenia sobie z ryzykiem
z przem. farmaceutycznego
• Tabela ryzyka i możliwości jego ograniczenia
• W tabeli zebrano informacje w poszczególnych
przestrzeniach działalności wynalazczej i informacje o
występującym ryzyku . Po analizie ryzyka szczegółowo
opisano obszary występującego ryzyka i
zidentyfikowano ryzyko. Przedstawiono realny
wpływ ryzyka na wynik finansowy z uwzględnieniem
prawdopodobieństwa wystąpienia danego
ryzyka/możliwości
IP-HERMES.pl
Warsztat w grupach interdyscyplinarnych
Zadanie
• Podział beneficjentów na trzy grupy robocze. W skład
każdej interdyscyplinarnej grupy roboczej wchodzą:
technik lub inżynier, technolog, ekonomista, handlowiec
• W grupach interdyscyplinarnych, losowo dobranych.
zbudować własną analizę ryzyka w obszarze dokonania
wynalazku ( grupa nr 1), zgłoszenia do UPRP( grupa nr
2) i realizacji (wdrożenia wynalazku)(grupa nr 3)
• Czas pracy 10 min, po czym każda grupa referuje swoje
wyniki (12 min)
IP-HERMES.pl
Koszty ochrony własności intelektualnej
Wszelkie koszty ponoszone
• - wewnątrz przedsiębiorstwa związane z dokonaniem projektu
wynalazczego,
• - urzędowe wobec urzędu patentowego celem uzyskania prawa
wyłącznego
• - koszty utrzymania prawa, monitorowania i egzekucji , koszty
sadowe w razie naruszenia prawa, koszty zastępstwa pełnomocnika
(KIG)
• - Koszt obsługi przez rzecznika patentowego
IP-HERMES.pl
Koszty dokonania projektu wynalazczego
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
koszty: prac laboratoryjnych badawczych, badawczo rozwojowych,
koszt prac projektowych, technologicznych, konstrukcyjnych,
koszt wykonania prototypu i jego sprawdzenia, rozszerzenia skali,
koszt wynagrodzenia technologów, projektantów , plastyków różnych grup
zawodowych związanych z pracą nad chronionym przedmiotem ,
koszt badań patentowych ,
koszt opracowania dokumentacji zgłoszeniowej do Urzędu Patentowego,
koszty usług prawnych związanych z rejestracją praw wyłącznych (kancelaria,
rzecznik)
koszty monitorowania całego procesu dokonania projektu wynalazczego ,
koszty prac organizacyjnych, operacyjnych w przedsiębiorstwie w tym obsługi
księgowej,
koszty związane z oceną rozwiązania, koszty ekspertów za ekspertyzy wewnętrzne i
zewnętrznych celem sprawdzenia rozwiązania,
koszty uruchomienia i utrzymania wewnętrznego systemu lub procedur kontroli
informacji dotyczącej własności intelektualnej w przedsiębiorstwie
IP-HERMES.pl
Koszty uzyskania ochrony IP
•
•
•
•
koszty za zgłoszenie i/lub pełnomocnictwo,
koszty publikacji w UP,
koszty za pierwszy okres ochrony ,
koszty ochrony przed zagranicznymi urzędami
patentowymi i związane z tym tłumaczenia ,
• inne koszty postępowania prawem przewidziane ,
• koszty budowy i utrzymania systemu kontroli przepływu
informacji
IP-HERMES.pl
Koszty realizacji projektu i utrzymania ochrony IP
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Koszty opłat okresowych za utrzymanie ochrony
Koszty opracowania i wdrożenia strategii zarządzania w zakresie ochrony IP
Koszty wizyt i rozpoznania sytuacji na miejscu na rynkach docelowych
Koszty sporów prawnych pozasądowych – zarówno jako powód jak i po-zwany
Koszty prawne procesowe (sądowe)
Koszty budowy i utrzymania systemu kontroli przepływu informacji
Koszty komunikacji z rynkiem – ogłoszenia prasowe i przesyłanie informacji do
kluczowych klientów
Koszty ubezpieczenia przed ryzykami IP
Koszty sporów prawnych pozasądowych – zarówno jako powód jak i pozwany jak
również czynnej egzekucji tej ochrony w postaci działań prawnych oraz umów
handlowych i cywilnych, obsługi prawno – patentowej,
Koszty marketingu
IP-HERMES.pl
Korzyści ochrony własności intelektualnej
• Są to wszelkie korzyści ekonomiczne policzalne i
niepoliczalne, rzeczywiste i potencjalne, które są i mogą
być osiągnięte w wyniku stosowania ochrony własności
intelektualnej.
• Ochrona własności intelektualnej przynosi korzyści jeżeli
efekty ekonomiczne ochrony są wyższe niż koszty
poniesione na ochronę.
• Korzyścią inwestowania w dokonanie projektu
wynalazczego jest uzyskanie patentu, tytułu
ochronnego, tytułu rejestrowego i know how
IP-HERMES.pl
Korzyść posiadania prawa wyłącznego
na wynalazek, wzór użytkowy, wzór przemysłowy, znak towarowy
Korzystanie i eliminowanie wszystkich
nieuprawnionych z rynku na terytorium
objętym ochroną w czasie trwania tego prawa
IP-HERMES.pl
Korzyści z posiadania prawa wyłącznego np. z
patentu
•
•
•
•
•
Tylko uprawniony z patentu w Polsce może czerpać korzyści z patentu, na zasadzie
wyłączności z wyłączeniem osób trzecich.
Patent : możliwość zakazania osobom trzecim czerpania korzyści majątkowej w
ramach działalności komercyjnej lub zawodowej na terytorium Polski
Monopol- prawo wyłączności do stosowania przedmiotu np. technologii wg
wynalazku względnie wytwarzania wyrobu objętego patentem na terenie państwa
objętego ochroną
Prawo wyłączności oferowania odpłatnej licencji na stosowanie rozwiązania wg
patentu przez inne podmioty gospodarcze na zasadach wyłącznych względnie nie
wyłącznych
Dokonywanie cesji
W przypadku naruszenia przez osobę nieuprawnioną rozwiązania wg wynalazku
możliwe jest dochodzenie roszczeń na zasadzie prawa wyłączności przemysłowej ,
prawa cywilnego oraz przepisów wchodzących w zakres prawa karnego
IP-HERMES.pl
Nie zawsze ochrona patentem jest korzystna
Rozwiązania nie chronione patentem, a utrzymywane w
tajemnicy i wykorzystane w gospodarce jest objęte
częściową ochroną - ustawa o zwalczaniu nieuczciwej
konkurencji - wiąże się z tajemnicą przedsiębiorstwa.
Ustawa z dn. 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji
(Dz. U. nr 47, poz.211 z późn. zm.)
.
IP-HERMES.pl
Korzyść pracodawcy
Prawo własności wchodzi do masy spadkowej, można je:
• sprzedawać,
• dzierżawić,
• zastawić w części lub całości
• przenieść na inne osoby poprzez umowę licencyjną,
• zbywać poprzez cesję praw,
• można je dziedziczyć (art.12 pwp).
IP-HERMES.pl
27
Korzyść twórcy
Osobiste prawo do autorstwa projektu wynalazczego ( np.
wynalazku )nie wchodzi do masy spadkowej, nie podlega
dziedziczeniu
pracownik (wykonawca) – autor:
• jest nazwany z imienia i nazwiska obok projektu
wynalazczego,
• jest wymieniany w opisach,
• rejestrach, dokumentach, w publikacjach.
Przysługuje mu wynagrodzenie ( art.21-23 pwp) lub inna forma
nagradzania (zgodnie z umową)
IP-HERMES.pl
28
Korzyść z tytułu odszkodowania
za naruszenie prawa
wyłącznego
IP-HERMES.pl
Naruszenie obcych praw wyłącznych
Naruszenie prawa jest wówczas gdy następuje bezprawne używanie cudzych
praw wyłącznych.
Naruszenia prawa można dochodzić w trybie spornym i trybie cywilnym na
zasadach ogólnych.
•
•
•
roszczenia ulegają przedawnieniu z upływem lat 3 licząc od dnia gdy
uprawniony dowiedział się o naruszeniu swego prawa i o osobie, która
naruszyła prawo uprawnionego z patentu, wzoru użytkowego, wzoru
przemysłowego, znaku towarowego
roszczenie przedawnia się z upływem 5 lat od dnia w którym nastąpiło
naruszenie (art. 289 pwp)
przepisy karne (art. 303 do 310 pwp)
Grozi grzywna, areszt, na wniosek pokrzywdzonego, a nawet przepadek
mienia
IP-HERMES.pl
Korzyści
• Korzyści tego rodzaju są w bardzo poważnym
stopniu zależne od stopnia rozwoju rynkowego
danego przedsięwzięcia oraz stopnia rozwoju
produktu.
• Korzyść z posiadanego prawa do przedmiotu
ochrony skutkuje systemową ochroną prawną
na gruncie prawa cywilnego, karnego .pwp,
uoznk, paipp
IP-HERMES.pl
Dziękuję za uwagę
mgr.inż. Urszula Walas
rzecznik patentowy
kontakt:
kom.0503912925
email:[email protected]
Kutno 29.09.2010r.
IP-HERMES.pl
32