Transcript Współpraca z rodzicami

Współpraca szkoły z rodzicami,
poradnią psychologicznopedagogiczną, placówkami
oświatowymi i instytucjami
w zakresie organizacji pomocy
psychologiczno - pedagogicznej
Opracowała - Aneta Paszkiewicz, Agata Kwiecińska Nowosad
Realizowane treści:
 Zasady i formy współpracy szkoły z rodzicami,
poradnią psychologiczno-pedagogiczną,
instytucjami i placówkami oświatowymi (Policją,
kuratorami sądowymi, Sądem Rejonowym,
MOPR, placówkami doskonalenia nauczycieli).
 Skuteczne motywowanie rodziców do współpracy
ze szkołą.
 Ewaluacja działań w zakresie organizacji pomocy
psychologiczno – pedagogicznej.
Bibliografia:













Babiuch M., Jak współpracować z rodzicami "trudnych" uczniów, WSiP, Warszawa 2002.
Brzezińska A. „Psychologia a edukacja: pomoc psychologiczna wobec transformacji systemu edukacji” w
materiałach z ogólnopolskiej konferencji „Historia i perspektywy pomocy psychologiczno-pedagogicznej”
Gaweł-Luty E., Optymalizacja współdziałania nauczyciela klas początkowych z rodzicami uczniów, Wyd.
WSP, Słupsk. 1992.
Gaweł-Luty E., Wymiana informacji pomiędzy nauczycielem - wychowawcą klas I-III szkoły podstawowej a
rodzicami uczniów, Wyd. WSP, Słupsk. 1995.
Kropiwnicki J., Szkoła: edukacja, dialog, partnerstwo, Wydawnictwo Nauczycielskie, Jelenia Góra 1998.
Łobocki M., Współdziałanie nauczycieli i uczniów w procesie wychowania, NK, Warszawa 1985.
Mendel M., Rodzice i szkoła. Jak współuczestniczyć w edukacji dzieci?, Wydaw. A. Marszałek, Toruń
2001.
Nowosad I. (red.), Nauczyciele i rodzice: współpraca w wychowaniu, Wyd. Szkoły Nauk Humanistycznych
i Społecznych, Zielona Góra. 2001.
Radziwiłł A., O współdziałaniu miedzy szkołą a domem, WSiP. Warszawa 1975 r.
Rafał-Łuniewska J. Wspieranie dziecka ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi razem -rodzice i szkoła,
www.ore.edu.pl
Sakowska J. Szkoła dla rodziców i wychowawców, CMPPP MEN, Warszawa 1999 r.
Segiet W., Rodzice - nauczyciele - wzajemne stosunki i reprezentacje. KiW, Poznań 1999.
Żłobicki W., Rodzice i nauczyciele w edukacji wczesnoszkolnej, Wyd. IMPULS, Kraków 2000.
Na czym polega pomoc psychologicznopedagogiczna w szkole?
kto
i dla
kogo?
kiedy
?
jak
długo
?
dlaczego?
w jaki
sposób?
Czy pomoc tylko dla ucznia? Nie!
wsparcie dla nauczycieli i rodziców
w rozwiązywaniu problemów wychowawczych
i dydaktycznych oraz w rozwijaniu ich
umiejętności wychowawczych
MYŚLENIE SYSTEMOWE O EDUKACJI
Pierwszy krok do wprowadzania zmian związanych z nową organizacją
pomocy psychologiczno-pedagogicznej dla przedszkola, czy szkoły to
refleksja
Jaka jest odpowiedź na specjalne potrzeby
edukacyjne ucznia w naszym
przedszkolu, szkole, placówce?
Realizacja programu
Refleksyjne podejście, modyfikacja
programu i wspieranie rozwoju
dziecka
Wychowanie do posłuszeństwa
Wychowanie do rozumienia i wyborów
Rywalizacja
Nauczanie oparte na współpracy i
negocjowaniu celów, indywidualizacja
nauczania
Nauczanie podające
Aktywność własna uczniów,
współdziałanie
Nauczyciel – dydaktyk
Nauczyciel refleksyjny, poszukujący,
zmieniający strategie uczenia
Ocenianie za osiągnięcia
Ocenianie za indywidualne postępy
Relacje z rodzicami oparte na
autorytecie i hierarchii
Partnerstwo we współpracy z rodziną
Spójny system działań
Współpraca szkoły
z rodzicami
Rodzinie i szkole przyświeca wspólna
idea działania na rzecz dobra
młodego człowieka.
Aby proces wychowania i kształcenia
mógł przebiegać pomyślnie ważne
jest współdziałanie szkoły i
rodziców.
Prawo rodziców do oddziaływania na to, co w szkole dzieje
się z ich dziećmi gwarantowały (już od wielu lat)
ratyfikowane przez Polskę międzynarodowe dokumenty, np.:
 Powszechna Deklaracja Praw Człowieka
z 1948 roku,
 Europejska Konwencja o Ochronie Praw
Człowieka i Podstawowych Wolności
z 1950 roku,
 Deklaracja Praw Dziecka ONZ z 1959 roku,
 Uchwała Parlamentu Europejskiego o
Wolności Wychowania we Wspólnocie
Europejskiej z 1984 roku,
 Konwencja o Prawach Dziecka ONZ z 1991
roku.
Zapewniały one polskim rodzicom:
 prawo do określania wychowania i rodzaju
nauczania małoletnich dzieci,
 prawo do wyboru szkoły dla dziecka,
 prawo do wychowywania dzieci zgodnie
z ich, czyli rodziców przekonaniami
religijnymi.
Jak wyglądają wzajemne relacje
miedzy szkołą a rodzicami w
idealnej szkole?
OCZEKUJE POMOCY,
WSPARCIA
SZKOŁA
DZIECKO
RODZICE
WSPIERA, UDZIELA
POMOCY
OCZEKUJĄ POMOCY,
WSPARCIA
SZKOŁA
DZIECKO
RODZICE
UDZIELAJĄ POMOCY,
WSPIERAJĄ
Rola rodziców w świetle nowych
rozporządzeń
 Po pierwsze — element współpracy szkoły
czy placówki z rodzicami,
 Po drugie — wspierania rodzica w jego roli.
Zapisy dotyczące współpracy szkoły,
placówki z rodzicami ucznia:
Rozp. MEN z dnia 17 listopada 2010r. W sprawie zasad udzielania pomocy psychologicznopedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach
 Pomoc psychologiczno-pedagogiczna jest udzielana z
inicjatywy rodziców ucznia (§5 p. 2),
 O ustalonych dla ucznia formach, sposobach i okresie
udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz
wymiarze godzin dyrektor (...) niezwłocznie informuje na
piśmie rodziców ucznia (§21 p. 2),
 na wniosek rodziców ucznia (...) zespół dokonuje oceny
efektywności form pomocy, przed upływem ustalonego
przez dyrektora okresu udzielanej pomocy (§23 p. 2),
 rodzice mogą uczestniczyć w spotkaniach zespołu (§26),
Zapisy dotyczące współpracy szkoły,
placówki z rodzicami ucznia:
 o terminie spotkania dyrektor informuje rodziców ucznia




(§26),
na wniosek rodzica ucznia w spotkaniach zespołu mogą także
uczestniczyć inne osoby (lekarz, psycholog, logopeda lub
inny specjalista - §26),
niezwłocznie po zatwierdzeniu przez organy prowadzące
arkuszy organizacji (...) dyrektorzy poinformują na piśmie
rodziców o ustalonych dla ucznia formach, sposobach i
okresach udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej
oraz wymiarze godzin (§34 p. 4 oraz §37 p. 4),
po zakończeniu uczęszczania przez ucznia do przedszkola,
szkoły lub przejścia do innej placówki rodzice ucznia
otrzymują oryginał karty (§28 p. 2),
za zgodą rodziców (...) dyrektor (...) przekazuje kopię karty
do przedszkola, szkoły lub placówki (...) do której uczeń
został przyjęty (§28 p. 3).
Zapisy z zakresu wspierania rodziców
przez szkoły i placówki:
 pomoc psychologiczno-pedagogiczna udzielana jest
rodzicom uczniów (...) polega na wspieraniu rodziców (...)
w rozwiązywaniu problemów wychowawczych i
dydaktycznych oraz rozwijaniu ich umiejętności
wychowawczych w celu zwiększenia efektywności
pomocy psychologiczno-pedagogicznej dla uczniów (§ 2
p. 2),
 pomoc psychologiczno-pedagogiczna jest udzielana
rodzicom w formie porad, konsultacji, warsztatów i
szkoleń (§ 6 p. 4),
 porady, konsultacje, warsztaty i szkolenia dla rodziców
(...) prowadzą nauczyciele, wychowawcy grup i specjaliści
(§ 17),
Zapisy z zakresu wspierania rodziców
przez szkoły i placówki:
 plan działań wspierających zawiera m.in. działania
wspierające rodziców ucznia (§22 p. 5),
 indywidualny program edukacyjno-terapeutyczny
dla ucznia posiadającego orzeczenie o potrzebie
kształcenia specjalnego określa
 (w Rozporządzeniu MEN w sprawie warunków
organizowania kształcenia, wychowania i opieki
dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych...) m.in.
działania wspierające rodziców (§5 p. 2).
Dyskusja:
Pytanie1:
Jak Państwa zdaniem przedstawia się
współpraca szkoły z rodzicami?
Zarzuty stawiane przez nauczycieli
rodzicom:
 nie okazują zainteresowania problemami szkoły,
 przychodzą tylko na wyznaczone spotkanie,
 przychodzą kiedy dziecku grozi jedynka, kiedy mają





korzyści osobiste, przy okazji uroczystości, gdy są
problemy wychowawcze,
oddają dzieci do szkoły i mają spokój,
nie wszyscy rodzice współpracują ze szkołą,
niektórzy rodzice preferują spotkania indywidualne,
nie przyjmują słów krytyki, usprawiedliwiają wagary
dzieci,
w obecności uczniów krytykują nauczycieli, sposób
oceniania, wymagania stawiane uczniom przez szkołę,
zebrania klasowe, spotkania indywidualne, dni otwarte w
szkole, zajęcia otwarte, uroczystości szkolne i klasowe
CZTERY PODSTAWOWE TYPY RODZICÓW
TYP RODZICA
STOPIEŃ OKAZYWANIA
DZIECKU MIŁOŚCI
I WSPARCIA
STOPIEŃ
KONTROLOWANIA
DZIECKA PRZEZ
ZASADY
I OGRANICZENIA
Dominujący
Niski
Wysoki
Zaniedbujący
Niski
Niski
Pozwalający na
wszystko
Wysoki
Niski
Kochający i
stanowczy
Wysoki
Wysoki
Dyskusja
Pytanie 2:
Jak powinna wyglądać współpraca
szkoły z rodzicami?
Jak powinno być:
 rodzice interesują się problemami szkoły,
 pomagają przy organizacji imprez - wycieczek,
 pozyskują sponsorów, wykonują prace na rzecz szkoły,





sponsorują,
wychodzą z propozycjami, wykazują chęć współpracy,
utrzymują regularne kontakty, szczerość w kontaktach z
wychowawcą, współodpowiedzialność za życie szkoły,
kontakty z rodzicami rozpoczynać od wskazania dobrych i
mocnych stron uczniów, klasy, nauczycieli, szkoły,
lepsza frekwencja na zebraniach, częstsze spotkania z
rodzicami uczniów mających trudności,
większe zaangażowanie rodziców w sprawy szkoły, pomoc
materialna ze strony rodziców
Peter Mittler twierdzi, że przyczyny braku współpracy
rodziców i nauczycieli tkwią między innymi w:
1. Niedostatecznym przygotowaniu nauczycieli (brak
treningów dla nauczycieli kształtujących postawy otwarte
na rodziców i zapoznających z efektywnymi formami
współpracy z rodzicami),
2. Psychologicznym i społecznym dystansie między
nauczycielami i rodzicami (nauczyciele mają duże
trudności w traktowaniu rodziców jak partnerów),
3. Nierealistycznych wymaganiach i oczekiwaniach (dotyczy
to zarówno nauczycieli i rodziców wobec siebie,
jak i każdego z nich wobec dziecka).
Ćwiczenie
 Gr. I – jakie są oczekiwania szkoły wobec
rodziców?
 Gr. II – jakie są oczekiwania rodziców
wobec współczesnej szkoły?
 Gr. III – wspólne oczekiwania rodziców
i szkoły.
OCZEKIWANIA SZKOŁY
WZGLĘDEM RODZICÓW:
Z badań prowadzonych podczas szkoleń nt. znaczenia efektywnej współpracy
nauczyciela z rodzicem wynika, iż nauczyciele oczekują od rodziców:
 SZCZEREJ ROZMOWY O DZIECKU I JEGO PROBLEMACH
 POMOCY W PRZYGOTOWANIU UROCZYSTOŚCI SZKOLNYCH I
KLASOWYCH
 SPRECYZOWANIA OCZEKIWAŃ WOBEC NAUCZYCIELA I SZKOŁY
 EFEKTYWNEJ WSPÓŁPRACY PRZY ROZWIĄZYWANIU PROBLEMÓW
 ABY PRZY DZIECIACH NIE WYRAŻALI ZŁYCH OPINII NA TEMAT SZKOŁY I
NAUCZYCIELI
 OTWARTOŚCI I ZROZUMIENIA
 SYSTEMATYCZNEGO KONTAKTU Z NAUCZYCIELEM I SZKOŁĄ
 STOSOWANIA USTALONYCH ODDZIAŁYWAŃ (UJEDNOLICENIA
ODDZIAŁYWAŃ WYCHOWAWCZYCH)
 WSPARCIA W DZIAŁANIACH WYCHOWAWCZYCH
 SZCZERYCH, RZECZOWYCH INFORMACJI O PRACY SZKOŁY,
NAUCZYCIELA
 WZAJEMNEGO SZACUNKU
OCZEKIWANIA RODZICÓW
WZGLĘDEM SZKOŁY:
 INDYWIDUALNEGO PODEJŚCIA DO DZIECKA
 RZETELNYCH INFORMACJI O DZIAŁANIACH SZKOŁY
 NAUCZANIA SAMODZIELNOŚCI, KORZYSTANIA Z RÓŻNYCH ŹRÓDEŁ INFORMACJI
 SPRAWIEDLIWEGO PODEJŚCIA DO UCZNIA
 ROZWIJANIA UZDOLNIEŃ I ZAINTERESOWAŃ UCZNIA
 POMOCY W PRZEZWYCIĘŻANIU TRUDNOŚCI, AKCEPTACJI DZIECKA
 WSKAZANIE METOD SKUTECZNEGO UCZENIA SIĘ
 ŻYCZLIWEJ ATMOSFERY
 PROFESJONALIZMU NAUCZYCIELA, WYKWALIFIKOWANEJ KADRY NAUCZYCIELI I
SPECJALISTÓW
 ROZWIJANIA SAMODZIELNOŚCI U DZIECI
 WYPOSAŻENIA DZIECKA W OPERACYJNĄ WIEDZĘ I UMIEJĘTNOŚCI
 ZAPEWNIENIA BEZPIECZEŃSTWA DZIECKU
 SPRZYJANIA ROZWOJOWI OSOBOWOŚCI
 RÓŻNORODNEJ OFERTY ZAJĘĆ POZALEKCYJNYCH
 POZYTYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ WYCHOWAWCZYCH
 SPRAWIEDLIWEGO TRAKTOWANIA DZIECKA
 UDZIELANIA POMOCY W TRUDNYCH SYTUACJACH
 ZAUWAŻANIA INNOŚCI DZIECKA I ODPOWIEDNICH DZIAŁAŃ
 BOGATEJ BAZY DYDAKTYCZNEJ
Jak dobrze współpracować?
 Podstawową formą współdziałania jest
dobry przepływ informacji. Stałego
kontaktu i rozmów nic nie zastąpi, gdyż
umożliwiają one wzajemne poznanie się
oraz zrozumienie swoich oczekiwań,
potrzeb i problemów.
 Zachęcanie rodziców, zapraszanie do
współpracy, podkreślanie roli rodzica w
procesie nauczania i wychowania.
JAKIE SĄ WARUNKI BUDOWANIA
ZAUFANIA RODZICA DO SZKOŁY?
1) ZAPEWNIENIE BEZPIECZEŃSTWA DZIECKU
- bezpieczeństwo fizyczne (dziecko jest bezpieczne w szkole),
- bezpieczeństwo w sferze psychicznej (dziecko jest akceptowane w szkole),
- bezpieczeństwo w sferze społecznej (dziecko uczy się jak odnaleźć się w różnych
rolach ),
- bezpieczeństwo w sferze duchowej (dziecko doświadcza wartości i realizuje je ).
2) WSPOMAGANIE A NIE POUCZANIE RODZICÓW W WYCHOWANIU
POPRZEZ:
- utwierdzanie ich w przekonaniu, że potrafią być dobrymi rodzicami,
- pokazywanie mocnych stron dziecka,
- nie pogłębianie poczucia winy w trudnych sytuacjach,
- edukowanie przez stawianie problemu i dokonywanie wspólnej analizy,
- bezpośrednie pomaganie w utrzymaniu dobrych relacji dzieci z rodzicami.
3) SPRZYJANIE ROZWOJOWI UCZNIA
- w sferze fizycznej, aby uczeń był zdrowy
- w sferze psychicznej, aby uczeń był dojrzały
- w sferze społecznej, aby uczeń był odpowiedzialny za siebie i innych
- w sferze duchowej, aby uczeń posiadał sens życia.
CZYNNIKI WPŁYWAJĄCYCH NA UTRATĘ
ZAUFANIA RODZICÓW DO SZKOŁY
IZOLOWANIE SZKOŁY OD RODZICÓW,
PODWAŻANIE AUTORYTETU RODZICA,
KWESTIONOWANIE PRAW RODZICÓW DO
WPŁYWANIA NA TO, CO SIĘ DZIEJE W SZKOLE,
BEZPODMIOTOWE TRAKTOWANIE UCZNIA,
BEZRADNOŚĆ WYCHOWAWCZA NAUCZYCIELI,
LEKCEWAŻENIE PRAW UCZNIA I JEGO RODZINY
Cele współpracy
rodziców ze szkołą:
 Dążenie do usprawniania pracy wychowawczej szkoły poprzez





koordynację i ujednolicenie oddziaływań wychowawczych.
Możliwie najlepsze poznanie przez nauczycieli poszczególnych
uczniów: ich sytuacji rodzinnej i bytowej, oczekiwań rodziców.
funkcjonowania w środowisku pozaszkolnym, zainteresowań i potrzeb.
Wzajemne poznanie się nauczycieli i rodziców, dwukierunkowe
porozumiewanie się i wzajemne zrozumienie.
Edukacja pedagogiczna rodziców (upowszechnienie wiedzy na temat
rozwoju i wychowania dzieci).
Pomoc w doborze właściwych oddziaływań wychowawczych i
pokonywaniu trudności.
Roztaczanie nad dziećmi opieki poza godzinami nauki w szkole,
organizowanie czasu wolnego uczniów.
Zasady i formy współpracy
z rodzicami
Zasady współpracy wg
Mieczysława Łobockiego
 ZASADA POZYTYWNEJ MOTYWACJI - nieodzownym warunkiem
skutecznego współdziałania wychowawcy i rodziców jest dobrowolny i chętny
w nim udział.
 ZASADA PARTNERSTWA - równorzędne prawa i obowiązki wychowawcy
i rodziców, aby żadna ze stron nie czuła się mniej wartościowa od drugiej.
 ZASADA WIELOSTRONNEGO PRZEPŁYWU INFORMACJI –
zakładająca konieczność uruchomienia różnych źródeł porozumienia między
nauczycielami a rodzicami (wielokierunkową wymianę opinii zarówno między
nauczycielami a rodzicami, jak i samymi nauczycielami i samymi rodzicami).
 ZASADA JEDNOŚCI ODDZIAŁYWAŃ - przypominająca o konieczności
realizowania przez szkołę i rodzinę zgodnych ze sobą celów wychowania.
 ZASADA AKTYWNEJ I SYSTEMATYCZNEJ WSPÓŁPRACY -
uwydatniająca potrzebę czynnego i stałego zaangażowania wychowawcy klasy
i rodziców w wykonywaniu poszczególnych działań w ramach współpracy, nie
wykluczając jednak różnego stopnia zaangażowania i systematyczności.
Przykładowe formy współpracy:
 Konsultacje,
 Warsztaty i szkolenia,
 Organizowanie poradnictwa
psychologiczno - pedagogicznego,
 Organizowanie spotkań integracyjnych,
 Prowadzenie gabloty informacyjnej,
Przykładowe formy współpracy:
 Wydawanie gazetki informacyjnej lub
biuletynu informacyjnego,
 Organizowanie grup wsparcia dla rodziców,
 Zorganizowanie zawodów sportowych
nauczyciele – rodzice,
 Spotkania edukacyjne przy kawie.
Przykładowe formy współpracy:
• Udział rodziców w takich formach pracy
szkoły jak: wycieczki, lekcje otwarte,
hospitacje diagnozujące, święta szkoły,
przegląd twórczości uczniowskiej,
• Wysyłanie listów gratulacyjnych do
rodziców,
• Pozyskiwanie sponsorów spośród rodziców,
• Strona internetowa,
Warunki dobrej współpracy:
 Do nauczyciela należy pierwszy ruch
w kierunku dobrej współpracy.
 Nauczyciel powinien odrzucić uprzedzenia i
być gotowym na kontakt z każdym
rodzicem.
 Efektywność współpracy zależy od obu
stron.
 Nauczyciel powinien przyznać rodzicowi
takie same prawa, jak sam chce mieć.
Warunki dobrej współpracy:
 Autentyczność i zaangażowanie.
 Przyjmowanie i spokojnie analizowanie
krytyki ze strony rodzica.
 Przestrzeganie zasad dobrej komunikacji.
Sposoby motywowania rodziców
do współpracy:
1. Poznanie rodziców (preferencji, zainteresowań,
upodobań) oraz integracja z innymi rodzicami
i nauczycielami.
2. Zawarcie kontraktu, czyli określenie warunków
wzajemnej współpracy.
3. Zbudowanie dobrych relacji, uświadomienie
rodzicom, że są ważni, że zależy nam na dobrym
kontakcie z nimi.
Sposoby motywowania rodziców
do współpracy
4. Pomoc w rozwiązywaniu problemów.
5. Szukanie i eksponowanie mocnych stron dziecka.
6. Opracowanie planu wspólnych działań.
7. Bycie cierpliwym i wyrozumiałym, zwłaszcza
w stosunku do trudnych zachowań rodzica.
Co może pomóc?
UMIEJĘTNOŚCI SPOŁECZNE
Umiejętności przydatne w prywatnych i
zawodowych kontaktach z ludźmi.
Można się ich nauczyć, ale najpierw warto
wiedzieć, co się na nie składa.
UMIEJĘTNOŚCI SPOŁECZNE
 Motywowanie siebie samego i motywowanie
innych oraz pobudzanie ich do działania;
 Właściwe stosowanie otwartości;
 Budowanie w relacjach z innymi pozytywnej
atmosfery, poczucia bezpieczeństwa i klimatu
zaufania;
 Autoprezentacja i kształtowanie własnego
wizerunku;
UMIEJĘTNOŚCI SPOŁECZNE
 Znajomość i świadomość komunikacji
niewerbalnej np.
a) wygląd zewnętrzny,
b) sposób poruszania się,
c) gestykulacja,
d) mimika,
e) kontakt wzrokowy,
UMIEJĘTNOŚCI SPOŁECZNE
 Umiejętności komunikacyjne:
a) aktywne słuchanie,
b) rozpoczynanie, prowadzenie i kończenie
rozmowy,
c) zadawanie pytań,
d) zbieranie informacji,
e) udzielanie informacji zwrotnych,
f) udzielanie informacji i wskazówek,
UMIEJĘTNOŚCI SPOŁECZNE
 Umiejętność zachowywania się w sposób asertywny:
a) obrona swoich praw w sytuacjach społecznych,
b) obrona swoich praw w kontaktach osobistych (odmawianie),
c) inicjatywa i kontakty towarzyskie,
d) wyrażanie i przyjmowanie ocen (krytyki i pochwał, reagowanie na
złośliwości),
e) wyrażanie próśb,
f) wyrażanie uczuć,
g) wyrażanie opinii,
h) nienaruszanie cudzego terytorium psychologicznego (np.
nieprzerywanie wypowiedzi),
UMIEJĘTNOŚCI SPOŁECZNE
 Umiejętność radzenia sobie z emocjami (zarówno swoimi, jak i
rozmówcy):
a) rozpoznawanie swoich emocji,
b) wyrażanie uczuć,
c) określanie źródeł uczuć,
d) rozumienie cudzych uczuć,
e) radzenie sobie z własnymi przykrymi emocjami (złością, gniewem,
smutkiem, bezradnością, stresem itd.)
f) radzenie sobie z czyimś gniewem, złością,
g) radzenie sobie ze strachem, lękiem, tremą,
h) przezwyciężanie zakłopotania, wstydu,
i) radzenie sobie z odrzuceniem,
j) nagradzanie się, sprawianie sobie przyjemności,
UMIEJĘTNOŚCI SPOŁECZNE
 Umiejętność postępowania w sytuacjach
konfliktowych i rozwiązywania konfliktów;
 Umiejętność dostrzegania, formułowania,
znajdowania przyczyny, analizy i
rozwiązywania problemów;
 Umiejętność zarządzania własnym czasem
 itp.
Co może pomóc?
KONSTRUKTYWNA KRYTYKA
Trzy elementy
 Fakty - to przedstawienie faktu, opis sytuacji - bez oceny i krytyki
 Ustosunkowanie - to mówienie o naszych uczuciach, opiniach lub
działaniu będącym następstwem opisanej sytuacji czy faktów,
ujawnienie jaka jest nasza osobista reakcja na powyższe fakty, - w
czym nam to przeszkadza?, -dlaczego nam się to nie podoba?,
ustosunkowanie nie jest oceną, pouczaniem, ani groźbą.
 Oczekiwanie – to wyrażenie oczekiwań w odniesieniu do faktów, lub
pytanie - ”jak zamierza Pani/Pan rozwiązać ten problem?”- jest to
zaproszenie do dalszej rozmowy w celu poszukiwania pozytywnych
rozwiązań.
Co może pomóc?
KOMUNIKAT O STRUKTURZE
KANAPKI
Co może pomóc?
SAMODOSKONALENIE NAUCZYCIELA
Tylko profesjonalnie działający, mający
duże poczucie sprawstwa, obdarzony
pozytywnym obrazem samego siebie
nauczyciel może sprawić, że jego
uczniowie będą w stanie zmagać się z
trudnościami, a stałe uczenie się stanie się
ich życiową szansą.
Co może pomóc?
PODWYŻSZANIE SAMOOCENY UCZNIA
 PRZYDZIELAĆ UCZNIOM ZADANIA ODPOWIEDNIE
DO ICH MOŻLIWOŚCI (NIE NARAŻAĆ NA
OCZYWISTE NIEPOWODZENIA),
 ZWRACAĆ UWAGĘ RACZEJ NA SUKCESY NIŻ
PORAŻKI I ZACHĘCAĆ DO DALSZEJ PRACY W
PRZYPADKU BRAKÓW I BŁĘDÓW,
 PRZEDSTAWIAĆ UCZNIOWI, JAKIE DOKŁADNIE
BŁĘDY POPEŁNIŁ, ZA CO KONKRETNIE ZOSTAŁ
OCENIONY, Z CZEGO WYNIKAJĄ BŁĘDY, JAK MOŻE
ICH W PRZYSZŁOŚCI UNIKNĄĆ (W INNYM
PRZYPADKU NIE BĘDZIE POTRAFIŁ Z INFORMACJI
NAUCZYCIELA SKORZYSTAĆ).
SPOTKANIE NAUCZYCIEL – RODZICE
Najistotniejsze zasady dobrego spotkania:
Zacznij od tego, co dobre.
Zamiast wyliczać przewinienia dziecka /klasy/:
np. …ma już trzy jedynki z polskiego, jest
arogancki, ucieka z lekcji wf…
Powiedz coś dobrego: …cieszę się, że zrobił
gazetkę klasową, …, chętnie pomagali w
sprzątaniu świata…,
SPOTKANIE NAUCZYCIEL – RODZICE
Opisz, co dziecko (klasa) powinno robić.
 Zamiast wyliczać przewinienia: np. ma 5 jedynek
za brak pracy domowej, nie przynoszą butów na
zmianę, zwalniają się z lekcji wf….
 Powiedz: …zależy mi na tym, aby Kuba pamiętał o
odrabianiu pracy domowej, …podłoga w szkole
bardzo się niszczy, ważne jest, aby zmieniać
obuwie, takie mamy zasady
SPOTKANIE NAUCZYCIEL – RODZICE
Przekazuj informacje mające związek ze sprawą.
 Zamiast mówić rodzicom, co mają robić: np. niech pani
wpłynie na syna, żeby nie przeszkadzał na lekcji,
Państwo musicie się za nich wziąć, bo jak tak dalej pójdzie
koniec roku będzie żałosny…
 Opisz, co dzieje się w szkole i co przynosi dobre efekty:
np. … wiem, że synowi trudno usiedzieć spokojnie przez
całą lekcję. Zauważyłam, że dobrze mu robi, gdy może
sobie 2-3 razy zrobić małą przerwę – wytrzeć tablicę,
rozdać kartki, zamknąć okno…
SPOTKANIE NAUCZYCIEL – RODZICE
Zamiast spisywać dziecko na straty.
Zamiast spisywać dziecko na straty:
… no niestety musi się pani pożegnać z nadzieją, że pani syn
zda do następnej klasy…
opracuj z rodzicami plan działania
…największe kłopoty ma z matematyką i językiem polskim .
Myślę, że mogę poprosić jedną z uczennic, aby pomogła
mu w matematyce, może też korzystać z zajęć
wyrównawczych w naszej szkole. Czy ktoś z rodziny może
odpytywać go z języka polskiego…
SPOTKANIE NAUCZYCIEL – RODZICE
Nie naruszaj prywatności rodziców.
Nawet, jeśli wydaje ci się, że pewne fakty /o
których wiesz/ z życia prywatnego mają wpływ na
sytuację dziecka w szkole, zachowaj je dla siebie.
Nie mów więc …no cóż wiem , że państwo się
rozstali i to jest dla waszego syna trudne,
…proszę pani wiem, że pani dużo czasu poświęca
na pracę zawodową, ale pani córka na tym cierpi.
SPOTKANIE NAUCZYCIEL – RODZICE
Zakończ spotkanie pozytywnym
stwierdzeniem, które można powtórzyć
dziecku.
…to wrażliwy chłopiec,
…to bystra klasa,
…to solidarny i koleżeński zespół.
Ćwiczenie
Zaplanowanie wspólnych działań z rodzicami
w roku szkolnym 2012/13
Plan współpracy szkoły z rodzicami
Formy pracy
Sposoby realizacji
Zebrania ogólne
- przekazywanie bieżących informacji dotyczących pracy
wychowawczo- dydaktycznej w klasie
- wspólne rozwiązywanie problemów i podejmowanie
decyzji dotyczących organizacji życia w klasie
- zapoznanie z dokumentacją dotyczącą ucznia
- bieżące sprawy organizacyjne
Spotkania tematyczne
- pogadanki i prelekcje dla rodziców przygotowane przez
nauczyciela,
- spotkania z pedagogiem szkolnym lub z zaproszonymi
gośćmi
Konsultacje
indywidualne
- przekazanie informacji o dziecku (zachowaniu w grupie,
postępach w nauce, trudnościach, słabych i mocnych
stronach, ewentualnych deficytach rozwojowych)
- udzielanie wskazówek dotyczących pracy z dzieckiem
Imprezy
okolicznościowe
- przygotowanie i organizacja imprez i uroczystości
szkolnych (Ślubowanie, Dzień Matki i Ojca, Dzień Babci i
Dziadka, Dzień Dziecka)
- organizacja wycieczek, pikników, imprez rekreacyjnych
Zajęcia otwarte
- zajęcia w ramach kształcenia zintegrowanego, zajęć
logopedycznych i wyrównawczych
Częstotliwość
Uwagi
Rola i zadania poradni
psychologiczno –
pedagogicznych dotyczące
współpracy ze szkołą
w zakresie udzielania pomocy
psychologicznopedagogicznej
Poradnia psychologicznopedagogiczna
Szczególną rolę w systemie wsparcia szkoły w
działaniach na rzecz dzieci ze specjalnymi
potrzebami edukacyjnymi pełnić będą poradnie
psychologiczno-pedagogiczne i placówki
doskonalenia nauczycieli. Zatrudnieni tam
specjaliści są zobowiązani, by w ramach swoich
obowiązków wspierać nauczycieli w pracy z
dziećmi i młodzieżą.
Poradnia psychologicznopedagogiczna
 W ramach swoich działań poradnie przygotowują
i realizują kompleksową ofertę adresowaną do trzech grup
odbiorców: uczniów, rodziców i nauczycieli.
 Działania w ramach tej oferty są ze sobą powiązane
i tworzą system pomocy psychologiczno – pedagogicznej
w którym podmiotem oddziaływań jest dziecko.
 Celem podejmowanych działań jest poprawa
funkcjonowania dziecka w środowisku przedszkolnym,
szkolnym, rodzinnym.
Oferta poradni opracowywana jest co roku z
uwzględnieniem:
 Diagnozy potrzeb środowiska.
 Możliwości kompetencyjnych.
 Standardów udzielania pomocy dzieciom
i młodzieży, rodzicom i nauczycielom.
 Priorytetów określonych przez MEN.
Rola i zadania poradni psychologiczno –
pedagogicznych we współpracy ze szkołą
 pomoc udzielana uczniom, rodzicom i nauczycielom,
 zadania: m.in. diagnozowanie specyficznych trudności w




uczeniu się; wydawanie opinii i orzeczeń;
współpraca ze szkołami i placówkami w rozpoznawaniu
specyficznych trudności w uczeniu się, w tym w rozpoznawaniu
u uczniów w szkole podstawowej, na pierwszym etapie
edukacyjnym, ryzyka wystąpienia specyficznych trudności w
uczeniu się;
współpraca z przedszkolami, szkołami i placówkami przy
opracowywaniu i wdrażaniu indywidualnych programów dla
uczniów wymagających pomocy psychologiczno-pedagogicznej
oraz dokonywaniu okresowej oceny efektywności udzielanego
wsparcia;
udział w pracach zespołu ds. SPE;
udzielanie wsparcia nauczycielom i specjalistom we współpracy
z placówkami doskonalenia nauczycieli.
Współpraca w udzielaniu i organizowaniu przez
przedszkola, szkoły i placówki pomocy
psychologiczno-pedagogicznej
 wspomaganie wychowawczej i edukacyjnej funkcji rodziny;
 wspomaganie wychowawczej i edukacyjnej funkcji
przedszkola, szkoły lub placówki, w tym udzielanie
nauczycielom pomocy w rozwiązywaniu problemów
dydaktyczno-wychowawczych;
 prowadzenie edukacji dotyczącej ochrony zdrowia
psychicznego, wśród dzieci i młodzieży, rodziców i nauczycieli;
 udzielanie, we współpracy z placówkami doskonalenia
nauczycieli, wsparcia merytorycznego nauczycielom,
wychowawcom grup wychowawczych i specjalistom
udzielającym pomocy psychologiczno-pedagogicznej w
przedszkolach, szkołach i placówkach.
Najczęściej wymieniane formy pomocy udzielanej przez
poradnie nauczycielom i wychowawcom oraz specjalistom
zatrudnionym w szkołach:
 porady i konsultacje,
 szkolenia,
 wykłady, pogadanki, prelekcje,
 interwencje w sytuacjach kryzysowych,
 mediacje i negocjacje,
 warsztaty,
 treningi,
 zajęcia adaptacyjno-integracyjne,
Najczęściej wymieniane formy pomocy udzielanej przez
poradnie nauczycielom i wychowawcom oraz specjalistom
zatrudnionym w szkołach:
 superwizje,
 udział w radach pedagogicznych,
 udzielanie instruktaży,
 indywidualne wspieranie nauczycieli, specjalistów szkoły,
 wspólne spotkania informacyjne na terenie poradni,
 przekazywanie materiałów metodycznych i fachowej
literatury psychologom i pedagogom szkolnym,
 organizowanie konferencji tematycznych.
Formy pomocy świadczone
rodzicom:
 doradztwo w zakresie metod wychowania,
 techniki efektywnego uczenia się,
 porady po badaniach przesiewowych w przedszkolach i





szkołach,
indywidualne spotkania terapeutyczne,
terapia rodzin,
zajęcia warsztatowe dla rodziców,
porady indywidualne i konsultacje,
spotkania z rodzicami zgłaszającymi się z problemami w
sytuacjach kryzysowych, niewydolności wychowawczej.
WSPARCIE DLA NAUCZYCIELA –
ROLA SPECJALISTÓW
Efektywny sposób współpracy pomiędzy nauczycielami i
rodzicami, a specjalistami w działaniach na rzecz dzieci ze
specjalnymi potrzebami edukacyjnymi dobrze ilustruje model,
który za A. Brzezińską można nazwać „animacja i wsparcie”.
W tym modelu:
nauczyciele, rodzice sami rozwiązują problemy
wychowawcze i dydaktyczne wspierani w swych działaniach
przez pedagogów i psychologów oraz pozostałe osoby
tworzące społeczność szkoły – innych nauczycieli, rodziców,
dyrektora,
 następuje odwrócenie strategii działania z „od problemu do
ludzi” na „od ludzi do problemu”,
zmienia się relacja diagnoza – pomoc.
Wsparcie dla nauczyciela – rola specjalistów
KATEGORIE
ANALIZY
WIZJA
miejsca
psychologa/
pedagoga
Cele
działalności
psychologa/
pedagoga







MODEL
ANIMACJA I WSPARCIE
nauczyciele we współpracy z rodzicami rozwiązują problemy
wychowawcze i dydaktyczne wspierani w swych działaniach przez
specjalistów oraz pozostałe osoby tworzące społeczność szkoły –
innych nauczycieli, rodziców, dyrektora
wzmacnianie poczucia kompetencji nauczycieli i rodziców,
wspieranie umiejętności budowania strategii własnego działania i
oceny ich skuteczności,
pomoc przy budowie, realizacji i ocenie skuteczności indywidualnych
programów/planów przez nauczycieli we współpracy z rodzicami,
diagnoza psychologiczna/pedagogiczna problemów “nietypowych” –
wspierająca /uzupełniająca diagnozy nauczyciela i rodziców,
uruchamianie procesu uczenia się "od siebie",
umożliwianie nauczycielom i rodzicom samodzielnego zdobycia
wiedzy przede wszystkim w formie warsztatów, zajęć treningowych,
grup samokształceniowych (od doświadczenia do refleksji –
zaangażowany cały człowiek, a nie tylko jego umysł).
Wsparcie dla nauczyciela – rola specjalistów
OD LUDZI:
Strategia
działania
:
stały kontakt nauczycieli z rodzicami i wspólne rozpoznawanie
problemu (diagnoza), w razie potrzeby konsultacja ze specjalistami
w szkole, poradni lub innej instytucji działającej na rzecz dziecka i
jego rodziny w środowisku lokalnym
DO PROBLEMU:
nauczyciele i rodzice wspólnie z psychologami/pedagogami/
innymi specjalistami dochodzą do ostatecznej diagnozy,
wspólnie opracowują indywidualny program edukacyjno terapeutyczny lub plan działań wspierających dziecko w
rozwijaniu jego osobistego potencjału bądź pokonaniu trudności,
wspólnie opracowują sposób i kryteria oceny skuteczności
podejmowanych działań
PODSUMOWANIE FUNKCJONOWANIA MODELU
Mocne strony







systemowe ujmowanie problemu - na płaszczyźnie 
intrapersonalnej, interpersonalnej, grupowej,
instytucjonalnej, społecznej,

upodmiotowienie uczniów, nauczycieli i rodziców,
wspieranie nauczycieli i rodziców w samodzielnym 
poszukiwaniu rozwiązań napotykanych problemów
przy jednoczesnym umożliwieniu korzystania z
pomocy,
wzmacnianie odpowiedzialności nauczycieli,
rodziców oraz psychologów/pedagogów za
konsekwencje działań w stosunku do uczniów
(dziecka),
wspieranie aktywnego szukania pomocy u
specjalistów poza szkołą (np. w PPP, OPS)
odciążenie psychologa, pedagoga od wyręczania
nauczyciela w rozwiązywaniu indywidualnych
problemów,
wspólne poszukiwanie rozwiązań systemowych
uruchamianie w szkole procesów zmierzających do
przekształcenia jej w organizację uczącą się
Słabe strony
konieczność ciągłego poszukiwania sojuszników
dla swych działań,
konieczność ciągłego budowania i wzmacnianie
społecznej sieci wsparcia dla tych działań,
ryzyko przeciążenia przy braku wsparcia osób
kluczowych w danej organizacji czy społeczności
lokalnej
Wsparcie dla nauczyciela – rola specjalistów
Wymienione słabe strony – konieczność poszukiwania
sojuszników oraz budowanie i wzmacnianie sieci wsparcia
– można w rzeczywistości potraktować jako pozytywy.
Pokazują one bowiem, że ten model „wymusza” współpracę.
Jest to tym bardziej ważne, że uczniowie (i często ich
rodziny), którzy borykają się w szkole z różnymi
problemami, są często klientami innych instytucji (np.
pomocy społecznej, świetlic środowiskowych) lub
znajdują się w obszarze działania tych instytucji (np.
policja, sądy).
Wsparcie dla nauczyciela – rola specjalistów
Skuteczne radzenie sobie z problemami wymaga
korzystania z różnych obszarów wiedzy i
umiejętności, których nie posiada żaden
nauczyciel w stopniu wystarczającym do
rozwiązania tych problemów, ani nie posiada jej
szkoła jako instytucja.
Nauczyciele mają po tę pomoc sięgać, aktywnie jej
poszukiwać, inicjatywa w szukaniu pomocy jest
po stronie nauczycieli.
Wsparcie dla nauczyciela – rola specjalistów
Taki model pozwoli też nie „zgubić” w procesie
udzielania pomocy rodziny oraz realiów, w jakich
żyje uczeń. Umożliwi reagowanie na wczesne
symptomy problemów i kompleksowe działania,
obejmujące różne aspekty życia rodziny,
adekwatnie do jej potrzeb.
Zarówno uczniowie, rodzice oraz nauczyciele z dużo
większym prawdopodobieństwem, przy tak
zorganizowanym systemie pomocy i wsparcia,
będą mieć poczucie bezpieczeństwa
Płaszczyzny współpracy poradni
i szkoły
 Diagnoza dzieci,
 Doradztwo psychologiczno – pedagogiczne,
 Realizacja celów i zadań wychowawczych, przede




wszystkim profilaktyki, zajęć psychoedukacyjnych,
socjoterapeutycznych, interwencji kryzysowej,
Pomoc w podejmowaniu decyzji edukacyjnozawodowych,
Realizacja zadań o charakterze terapeutycznym,
Orzecznictwo,
Działalność informacyjno – edukacyjna,
Ćwiczenie
 Opracowanie planu współpracy poradni
ze szkołą wg podanego wzoru.
Plan współpracy poradni psychologiczno –
pedagogicznej ze szkołą
Zadanie
Forma realizacji
Diagnoza przyczyn oraz
pomoc uczniom w
przezwyciężaniu
trudności w uczeniu się
Organizacja punktów konsultacyjnych na
terenie szkół i placówek,
Badania przesiewowe organizowane
wspólnie przez nauczycieli pracowników
poradni, mające na celu obserwację i jak
najwcześniejszą diagnozę trudności w
uczeniu się,
Udzielanie informacji o uczniu –
pracownicy poradni, którzy badali dziecko
omawiają opinię/orzeczenie z
wychowawcą, nauczycielem i rodzicami
w celu planowania wspólnej pomocy
dziecku,
Organizowanie i pomoc w kierowaniu
uczniów mających trudności w nauce konsultacje, zajęcia specjalistyczne,
Pomoc nauczycielom w zakresie
indywidualizacji procesu nauczania,
Konsultacje pracowników poradni z
nauczycielami w zakresie realizacji
zaleceń z opinii uczniów, diagnozy i form
pomocy,
Warsztatowe zajęcia psychoedukacyjne
dla dzieci i młodzieży usprawniające
proces uczenia się,
Prowadzenie szkoleniowych rad
pedagogicznych na temat przyczyn
Miejsce realizacji
Plan współpracy poradni psychologiczno –
pedagogicznej ze szkołą
Zadanie
Formy realizacji
Rozpoznawanie
indywidualnych potrzeb
dzieci i młodzieży
(rozpoznawanie
przyczyn trudności
wychowawczych),
współpraca z pedagogami i
psychologami szkolnymi w
zakresie opieki nad uczniami
zagrożonymi niedostosowaniem
społecznym,
Udzielanie porad i informacji
dzieciom i młodzieży odnośnie
rozwiązywania problemów
związanych z rozwojem, nauką i
zachowaniem.
Dokonywanie systematycznej
oceny sytuacji wychowawczej w
szkole, ze szczególnym
uwzględnieniem charakterystyki
uczniów zagrożonych
niedostosowaniem społecznym,
rozmowy indywidualne z
uczniami oraz obserwację
uczestniczącą, wywiad,
Miejsce realizacji
Plan współpracy poradni psychologiczno –
pedagogicznej ze szkołą
Zadanie
Formy realizacji
Otaczanie opieką
uczniów mających
problemy wychowawcze
Zajęcia warsztatowe dla uczniów np.
Zastępowanie agresji......
Asertywność jako metoda radzenia sobie z
agresją –zajęcia warsztatowe,
Warsztaty z grupami klasowymi w
sytuacjach kryzysowych,
Programy psychoedukacyjne i
profilaktyczne w szkołach standardowe i
autorskie),
Zajęcia socjoterapeutyczne dla dzieci i
młodzieży,
Terapia indywidualna trudności
emocjonalnych, zaburzeń zachowania,
problemów okresu dojrzewania,
Udzielanie młodzieży pomocy w
eliminowaniu napięć psychicznych
nawarstwiających się na tle niepowodzeń
szkolnych, domowych.
Udzielanie uczniom pomocy i wsparcia
(poradnictwo psychospołeczne) w zakresie
rozwiązywania problemów: rodzinnych,
szkolnych, rówieśniczych.
Miejsce realizacji
Plan współpracy poradni psychologiczno –
pedagogicznej ze szkołą
Zadanie
Formy realizacji
Opracowywanie i
wdrażanie programów
edukacyjno –
terapeutycznych,
profilaktycznych,
wychowawczych
Prowadzenie zajęć dla rodziców i
nauczycieli programem „Szkoła dla
rodziców i wychowawców”,
Przygotowanie kwestionariusza dla
wychowawców klas
systematyzującego ich wiedzę oraz
rozeznanie w sytuacji rodzinno –
wychowawczej uczniów znajdujących
się w sytuacji problemowej,
Trening umiejętności społecznych dla
uczniów,
Współpraca pracowników poradni
przy opracowywaniu programu
wychowawczego i profilaktycznego
szkoły,
Miejsce realizacji
Plan współpracy poradni psychologiczno –
pedagogicznej ze szkołą
Zadanie
Wspieranie rodziców i
nauczycieli w
doskonaleniu ich
kompetencji
Formy realizacji
Zajęcia warsztatowe dla nauczycieli
gimnazjów - uczenie różnych strategii
radzenia z sobie z trudnymi zachowaniami
uczniów,
Trudności wychowawcze i trudności w
nauce – prelekcja dla rodziców,
Specyficzne trudności w procesie uczenia
się: pomoc w przezwyciężaniu trudności w
pisaniu i czytaniu na drodze terapii
pedagogicznej – prelekcja i warsztaty dla
nauczycieli,
Jak rozpoznawać i jak pracować z
dzieckiem nadpobudliwym
psychoruchowo – prelekcja i warsztaty dla
nauczycieli,
Kryzys okresu adolescencji – wykład dla
nauczycieli i rodziców,
Trening umiejętności wychowawczych dla
rodziców i nauczycieli,
Pomoc rodzinie w rozwiązywaniu
konfliktów i problemów wychowawczych,
Grupa wsparcia rodziców dzieci z
zaburzeniami zachowania,
Prowadzenie grup problemowych grup
dyskusyjnych (pedagodzy, psycholodzy,
nauczyciele ).
Miejsce realizacji
Przykładowy model współpracy
poradnia-szkoła
N a w ią z a n ie w sp ó łp r a c y
S z k o ła – P o r a d n ia
Ś w ia d o m y d yr e k t o r
W yz n a c z e n ie lid e r a ( sz k o le n ie d la n a u c z yc ie li)
p o lo n ist ó w
m a t e m a t yk ó w
h ist o r yk ó w
fiz yk ó w , i. in .
In fo rm a c je z w ro t n e
P e d a g o g iz a c ja r o d z ic ó w
S t w o r z e n ie sz k o ln e g o
syst e m u o c e n ia n ia ,
k la syfik o w a n ia i
p r o m o w a n ia u c z n ió w z
u w z g lę d n ie n ie m
d ysle k t yk ó w
P o m o c d la u c z n ió w
d ysle k t yc z n yc h n a
t e r e n ie P o r a d n i
P syc h o lo g ic z n o P e d a g o g ic z n e j
 Z kim jeszcze powinna współpracować
szkoła w zakresie pomocy psychologiczno –
pedagogicznej?
Poradnie Specjalistyczne
Dom Dziecka
Służba Zdrowia
pedagog
Poradnia
PsychologicznoPedagogiczna
psycholog
Sąd Rejonowy ds.
nieletnich
ODN
Fundacje
MOPS,
GOPS
nauczyciele
Świetlica
Terapeutyczna
POLICJA
Współpraca w zakresie
udzielania pomocy
psychologiczno-pedagogicznej
Wieloaspektowa pomoc dla uczniów zagrożonych
wypadnięciem z systemu edukacji z powodu
złej sytuacji
materialnej rodziny
wagarów
niewydolności
wychowawczej rodziny
zagrożenia
przestępczością
policja
rodzice
pracownicy socjalni
kuratorzy sądowi
psycholodzy
EWALUACJA DZIAŁAŃ
W ZAKRESIE
POMOCY PSYCHOLOGICZNO PEDAGOGICZNEJ
 Aby się przekonać, czy organizacja pomocy
psychologiczno – pedagogicznej miała
pożądany wpływ na rozwój ucznia,
konieczne jest przeprowadzenie ewaluacji
tj. sprawdzenie, w jakim stopniu
zamierzone cele zostały osiągnięte,
a proponowane strategie i sposoby realizacji
skuteczne.
Monitoring i ewaluacja
 Podczas całego okresu realizacji indywidualnego
programu edukacyjno-terapeutycznego oraz planu
działań wspierających, ważne jest, aby go
monitorować i poddawać ewaluacji.
 Pomoc udzielana uczniowi wymaga
monitorowania, ponieważ daje to możliwość
reagowania na zachodzące zmiany i obserwowane
potrzeby uczniów, a w związku z tym – na
elastyczne wprowadzanie zmian do IPET i PDW.
Monitoring i ewaluacja
Zgodnie z rozporządzeniem dotyczącym pomocy
psychologiczno-pedagogicznej Zespół dokonuje
oceny efektywności pomocy psychologicznopedagogicznej udzielanej uczniowi, w tym
efektywności realizowanych zajęć, dotyczącej:
 danej formy pomocy psychologicznopedagogicznej— po zakończeniu jej udzielania;
 pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielonej
w danym roku szkolnym — przed opracowaniem
arkusza organizacji przedszkola, szkoły lub
placówki
Monitoring i ewaluacja
Dodatkowo, kwestię oceny efektywności pomocy
udzielanej uczniom posiadającym orzeczenie o
potrzebie kształcenia specjalnego, reguluje
§ 5 ust. 4 Rozporządzenia Ministra Edukacji
Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie
warunków organizowania kształcenia,
wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży
niepełnosprawnych oraz niedostosowanych
społecznie (…)
Monitoring i ewaluacja
Rozporządzenia te określają, iż Zespół nie
rzadziej niż raz w roku szkolnym dokonuje
okresowej wielospecjalistycznej oceny
funkcjonowania ucznia, uwzględniając
ocenę efektywności pomocy
psychologiczno-pedagogicznej udzielanej
uczniowi, dokonaną zgodnie z przepisami
wymienionymi w § 4 ust. 1 pkt 3, oraz, w
miarę potrzeb, dokonuje modyfikacji
programu.
Monitoring i ewaluacja
 Bezcennym źródłem informacji będą spisane obserwacje
poszczególnych nauczycieli, czynione podczas realizacji zadań
wynikających z programu/planu.
 Warto, aby nauczyciel cyklicznie (np. raz w tygodniu) robił krótkie
notatki dotyczące każdego dziecka ze specjalnymi potrzebami
edukacyjnymi (mogą to być 1-3 zdania dotyczące konkretnych sytuacji
czy osiągnięć ucznia).
 Na tej podstawie łatwiej będzie potem sporządzić roczne
podsumowanie realizacji programu/planu, a przede wszystkim można
na bieżąco wprowadzać modyfikacje do obu tych dokumentów.
 Tego rodzaju modyfikacje mogą przyczynić się do skuteczniejszego
wspierania dziecka w szkole. Monitoring planu powinien być
prowadzony równolegle z monitoringiem karty indywidualnych
potrzeb ucznia, gdyż są to dokumenty powiązane ze sobą.
Monitoring i ewaluacja
 W dokonywanie przeglądu programu/planu i ocenę
skuteczności pomocy świadczonej uczniowi warto włączać
rodziców.
 Współpraca w tym zakresie sprawia, że rodzice czują się
osobami współodpowiedzialnymi za efekty
podejmowanych działań.
 Rodzice mają również uczestniczyć w zatwierdzaniu
zmian wprowadzanych do przyjętego planu działań
wspierających bądź indywidualnego programu
edukacyjno-terapeutycznego.
Monitoring i ewaluacja
Ewaluacja efektów pracy służy:
 ponownemu przyjrzeniu się sytuacji ucznia i jego
potrzebom,
 zweryfikowaniu, które działania zostały podjęte i
przyniosły skutek, które nie przyniosły oczekiwanych
efektów, a jakich działań nie podjęto.
Na tej podstawie można ponownie spojrzeć przez pryzmat
szkoły na potrzeby dziecka i zastanowić się nad tym,
jakiego rodzaju dostosowań i wsparcia dziecko będzie
potrzebowało w kolejnym roku edukacji.
Przykład
EWALUACJA WSPÓŁPRACY Z RODZICAMI
PROWADZONEJ PRZEZ SZKOŁĘ
Plan ewaluacji
 Cel: dlaczego to robimy?
Zebranie informacji na temat efektywności działań prowadzonych przez szkołę w zakresie
zwiększenia uczestnictwa rodziców w życiu szkoły
 Odbiorcy: dla kogo jest ta ewaluacja? (główny odbiorca, pozostali odbiorcy)
Rada pedagogiczna
Rodzice
 Przedmiot: co ma być poddane badaniu?
Współpraca szkoły z rodzicami
 Osoby: kto projektuje /przeprowadza / badanie?
Zespół ds. ewaluacji
 Czas: kiedy i jak długo ma być prowadzone badanie?
wrzesień 2012 – maj 2013
 Na kiedy są potrzebne dane /wyniki/?
czerwiec 2013
Przykład
EWALUACJA WSPÓŁPRACY Z RODZICAMI
PROWADZONEJ PRZEZ SZKOŁĘ
PRZEDMIOT
EWALUACJI
WSPÓŁPRACA
SZKOŁY
Z RODZICAMI
PYTANIA
KLUCZOWE
KRYTERIA
EWALUACJI
METODY
ZBIERANIA
DANYCH
PRÓBA
BADAWCZA/
ŹRÓDŁA
INFORMACJI
W jaki sposób
nauczyciele/
wychowawcy
planują swoje
zadania w
zakresie
współpracy z
rodzicami
Planowane
działania są
adekwatne do
potrzeb
rodziców.
Rozmowy z
rodzicami –
lista pytań
Ankieta
anonimowa
Wywiad
grupowy z
nauczycielami
Losowo wybrani
rodzice – np. 5 z
klasy
Rodzice np.
słuchacze
pogadanki o
określonej
tematyce.
Grupy po 6-8
nauczycieli
W jaki sposób
nauczyciele
współpracują z
rodzicami?
Skutecznie
współpracują
w
rozwiązywaniu
problemów
Analiza
dokumentów
Protokoły
spotkań z
rodzicami
…….
ORGANIZACJA
ZEBRANYCH
DANYCH
Dziękujemy za uwagę!