Transcript metoda modelowania dialogów w klasie

Anna Basińska
Teresa Pietrala
Poznań 2010
RÓŻNICE POMIĘDZY
PYTANIAMI SZKOLNYMI
A
PYTANIAMI QTA
Pytania szkolne
weryfikują stopień
zapamiętania,
sprawdzają
wiedzę ucznia,
uczą “orientacji
radarowej”;
skupiają się na
interakcji
nauczycielpojedynczy uczeń;
błędne odpowiedzi
ucznia są
niepożądane i
szybko
korygowane przez
nauczyciela;
odpowiedzi
udzielane przez
ucznia podlegają
ocenie
nauczyciela;
są to przede
wszystkim pytania
zamknięte; (jednadwie konkretne
odpowiedzi są
dopuszczalne)
Pytania QTA
weryfikują rozumienie zjawisk,
pomagają uczniom w
odkrywaniu znaczenia,
rozwijają myślenie;
wyzwalają grupową dyskusję
na temat problemu i zachęcają
do interakcji na linii: uczeńuczeń i uczeń-nauczyciel;
błędna odpowiedź ucznia jest
dla nauczyciela cenna - stanowi
kanwę dyskusji;
są to przede wszystkim pytania
otwarte; (odpowiedź ucznia ma
charakter rozbudowany; jest
własną wersją wyjaśnienia
zjawiska)
Cechy dyskusji
Rozmowa (pogadanka) tradycyjna
Dyskusja QTA
krótkie, “hasłowe” odpowiedzi
dłuższe, rozwinięte wypowiedzi
sformułowane w języku nauczyciela i
nauki
sformułowane w języku ucznia
odpowiedzi poszczególnych uczniów nie
budują całościowego obrazu problemu;
dotyczą fragmentarycznych,
niepowiązanych ze sobą informacji
odpowiedzi poszczególnych uczniów są
częścią toczącej się, połączonej dyskusji
małe zaangażowanie uczniów
duże zaangażowanie uczniów
zorientowana na “produkt”; zakłada, że
jeśli jeden uczeń poda odpowiedź,
wszyscy uczniowie to rozumieją
zorientowana na proces; słyszymy w jaki
sposób uczniowie rozumują
pytania inicjuje tylko nauczyciel
pytania inicjuje uczeń i nauczyciel
PRZYKŁAD
Nauczyciel prezentuje uczniom obwód
elektryczny zbudowany z: baterii, żarówki,
przełącznika i przewodów. Żarówka nie
zapala się, ponieważ przełącznik jest
wyłączony, a dodatkowo jeden z przewodów
nie jest połączony z żarówką.
ROZMOWA TRADYCYJNA
N: Dlaczego ta żarówka nie świeci?
U1: Bo przewód nie jest podłączony do żarówki.
N: Jasne. Teraz go połączę z żarówką (nauczyciel łączy przewód z żarówką).
Zobaczcie, dalej nie działa. Dlaczego?
U1: To może bateria jest wyczerpana?
N: Nie, to nie bateria. Co to może być? Czy ktoś inny wie?
U2: Bo przewody są źle podłączone.
N: Nie, przewody są dobrze podłączone. Spójrzcie dokładniej!
U3: (zapada cisza, bo nie ma na nic pomysłu)
N: No dalej, nikt nie wie?
U4: Pewnie żarówka jest przepalona.
N: Żarówka jest sprawna. Podpowiem wam: pójrzcie na ten przełącznik.
U5: Ahaaaa.... Jest wyłączony.
N: No właśnie, i dlatego żarówka nie świeci, bo obwód jest przerwany!
ROZMOWA QTA
N: Porozmawiajmy o tym, co tu widzimy.
U1: To są części obwodu.
N: Aha, opowiedz mi o tym coś więcej.
U2: Jeden z kabli nie jest podłączony do żarówki.
N: Kabel, czyli przewód, tak? A więc?
U2: Ten przewód musi zostać podłączony.
N: Przewód musi zostać połączony z żarówką - to ciekawe. O co tu chodzi?
U3: Kiedy połączymy przewód z żarówką, prąd zacznie płynąć.
N: Aha, zrozumiałam, że mówisz, że jeśli połączymy przewód z żarówką, prąd dotrze z
baterii do żarówki. Czy ktoś chciałby jeszcze coś dodać?
U4: Przełącznik jest otwarty.
U5: Faktycznie, przełącznik musi być zamknięty tak, żeby prąd mógł przebiec z powrotem do
baterii.
ROZMOWA QTA
N: Więc mówicie, że przełącznik musi być zamknięty a przewód połączony, aby zamknąć
obwód. Zobaczmy więc czy mieliście rację. Najpierw zamknę przełącznik (nauczyciel
zamyka przełącznik, ale żarówka nie świeci, następnie łączy przewód z żarówką. Żarówka
zaczyna świecić).
U: Tak, to jest to, w końcu działa!
N: Więc, opowiedzcie mi o co chodzi w obwodzie elektrycznym?
U6: Obwód to takie połączenie, które pozwala prądowi płynąć od baterii przez przewód do
żarówki.
N: Marcin, co myślisz o tym, co powiedziała Asia?
U: Myślę, że ma rację. Prąd płynie dopiero wtedy, kiedy wszystko jest połączone.
N: Ok, myślę, że doszliśmy do całkiem dobrych wniosków. Zauważyliście ważną regułę
dotyczącą obwodu elektrycznego. Jeśli jest on przerwany, prąd nie będzie płynąć.
Rodzaje pytań QTA
Pytania początkowe
(otwierają dyskusję)
Pytania podążające
(rozwijają i
ukierunkowują dyskusję;
zachęcają uczniów do
wypowiadania się)
•
•
•
•
Co odkryłeś?
Co zaobserwowaliście?
Czego się dowiedziałeś?
Co zauważyliście?
• Co się działo z żarówką, kiedy...?
• Co zauważyliście, kiedy przysunęliśmy
magnes do przedmiotów?
• O co chodzi z tym napięciem
powierzchniowym?
• Opowiedz mi coś więcej o tym obwodzie.
Techniki QTA
nauczyciel koncentruje się
na ważnym aspekcie
wypowiedzi ucznia,
parafrazuje ją
wykorzystując język ucznia
i na tej bazie stawia kolejne
pytanie;
zwraca uwagę, że to, co
uczeń powiedział było
wartościowe;
U: Magnes przyciąga
spinacz i gwóźdź, bo
jest magnesem, a
gwóźdź i spinacz nie
są magnesami.
N: Świetna
obserwacja.
Powiedziałeś, że
gwóźdź nie przyciąga
spinacza, bo nie jest
magnesem. Powiedz
coś więcej o tych
przedmiotach.
PODKREŚLENIE
(marking)
Techniki QTA
kieruje uwagę
uczniów z powrotem
na czyjąś wypowiedź
albo zjawisko
jest pomocna, aby
połączyć różne idee i
obserwacje np. to, co
uczeń mówi teraz i
powiedział wcześniej,
albo co powiedzieli
różni uczniowie
N: Czego
dowiedzieliśmy się
dzisiaj o wodzie?
U: Nie pamiętam.
N: Co się działo z
tymi kroplami i
powierzchniami
pochyłymi?
POWRACANIE
(turning-back)
Techniki QTA
Parafrazujemy
wypowiedź ucznia dając
uogólnienie
służy do wyciągania
najistotniejszego
stwierdzenia, zwłaszcza,
gdy odpowiedź ucznia
jest zawiła lub długa i
bardzo szczegółowa
U: Bo kiedy ta woda,
ale wtedy kiedy jest
tak zimno dosyć, że
aż zamarzła ona, to
wtedy te pękają i je
rozsadza, bo jak już
zamarzła, to nie
miała miejsca, więc
musiała rozsadzić.
N: Więc mówisz, że
zamarzająca woda
rozsadza skały?
PARAFRAZOWANIE
(revoicing)
Techniki QTA
może zostać wykonane
przez nauczyciela lub
uczniów
N: Dziś nauczyliśmy
się czegoś o
prądzie. Powiedzcie
mi własnymi
słowami czego się
dowiedzieliście.
ma na celu
sprawdzenie, czy
uczniowie rozumieją
używane słownictwo,
czy rozumieją to, o
czym mówią
PODSUMOWANIE
(recapping)
Techniki QTA
umożliwia
nauczycielowi
wprowadzanie nowego
słownictwa
ma na celu pokazanie
uczniom w jaki
sposób myśleć o
nauce, ukierunkowuj
ich na określony
sposób myślenia
modeluje sposób
myślenia poprzez
tworzenie analogii
do życia
codziennego
uczniów
MODELOWANIE
(modelling)
Techniki QTA
stosuje się ją również do
dostarczania dodatkowych
informacji, bez których
uczeń nie zrozumie natury
zjawiska, a które nie są w
zasięgu jego poznania i
doświadczeń;
można ją stosować
dopiero wtedy, kiedy N
upewni się, że U
rozumieją o czym
mówią;
ma zastosowanie, kiedy
nauczyciel musi wypełnić
“lukę” w wypowiedzi ucznia,
np. kiedy uczeń wie o co
chodzi, ale nie potrafi ubrać
tego w słowa;
ADNOTACJA
(annotating)
N: O, właśnie mówisz o
roztworze. Powiedz mi
coś więcej o roztworze,
który zrobiłeś.
LUB
N: To, co się dzieje z
magnesami, to siła
przyciągania.