Transcript klik - Filosofisch Café Zwolle

Thema-avond Filosofisch Café Zwolle:
In de greep van de taal (Is het subject een lege plek?)
maandag 20 maart 2017
aanvang 19.45 uur DE SCHEPENZAAL OUDE STADHUIS Zwolle
met spreker Antoine Mooij
Prof. Mooij studeerde psychiatrie en filosofie en was o.a. als psychiater verbonden aan het Pieter Baan
Centrum te Utrecht. Hij heeft zich vanaf zijn eerste boek Taal en Verlangen (1975) een warm
pleitbezorger getoond van de Franse vernieuwer van Freud, Jacques Lacan. Dat bleek ook uit zijn
laatste werk: In de greep van de taal (2015), waarin hij vooral het filosofisch belang van Lacan
onderstreept.
De taal speelt een grotere rol in ons leven dan we denken. Instinctarm als we zijn, zijn wij aangewezen
op taal. De taal waarin wij opgroeien - met alle waarden en normen die erin vervat zijn - maakt ons tot
de persoon die wij zijn.. Onze identiteit is een ‘kunstmatige’: je bent man of vrouw, burger van dit land,
oefent dat beroep uit, zoals dat in je taal en cultuur is voorgevormd. ‘Ik is een ander’.
Prof. Antoine Mooij, psychoanalyticus en forensisch psychiater, onderzoekt, in navolging van de Franse
psychiater Jacques Lacan, de consequenties van dit feit.
Het belangrijkste gevolg is wel dat bij onze intrede in de taal er tegelijk een zijnstekort ontstaat: het
gemis aan volledig echt zijn en het verlangen ernaar.
Wie teveel toegeeft aan dat verlangen, dreigt ten onder te gaan, wie het negeert raakt gefrustreerd.
De vraag is: hoe tot een juist evenwicht te komen tussen de samenleving (waar we niet buiten kunnen)
en dat verlangen.
Lacan noemt naast taal een tweede belangrijke factor in de ontwikkeling tot mens: de imaginaire orde.
Ook hier blijkt dat je pas iemand wordt door een ander te worden. Je spiegelt je namelijk, van jongs af,
aan de beelden die je worden vóórgehouden: bijvoorbeeld hoe een echte jongen of meisje hoort te
zijn, het voorbeeld van je ouders, van klasgenoten, leraren, filmhelden, sporthelden, artiesten enz.. Zó
wil je worden, aan hen wil je je meten. De vraag is hier: hoe tot een juist evenwicht te komen tussen je
competitiedrang en je verantwoordelijkheid voor de samenleving.
Stof te over voor een actueel avondje filosoferen.
Plaats thema avond:
DE SCHEPENZAAL (ook wel bekend als trouwzaal) van het oude Stadhuis, Grote Kerkplein 15, Zwolle.
Vanaf 19.30 uur is de zaal open en 19.45 uur begint de inleiding (tot 22.00 uur). De inleiding duurt ongeveer
een uur, daarna is er een korte pauze en na de pauze is er discussie.
De entree is zes euro, voor studenten drie euro.
Programma FCZ voorjaar 2017: zie ook www.filosofischcafezwolle.nl
13 maart: Socratische Gesprek, thema: Kiezen
van de filosofie: Stilte, Jan Flameling, Waarom is rust
20 maart: Antoine Mooij, In de greep van de taal (Is
nastrevenswaardig?
het subject een lege plek?)
29 mei: Socratische Gesprek, thema nog niet bekend
10 april (let op: 2e maandag van de maand): Maand