Transcript Handleiding docenten

Docentenhandleiding Vuurvogel
Het Balletorkest
Beste docent,
Wat fijn dat u naar De Vuurvogel van Het Balletorkest komt kijken. In dit document
vindt u de handleiding voor alle lessen rondom dit concert. Mocht u weinig tijd
hebben probeer dan in ieder geval de volgende twee lessen te behandelen:
- De helse dans
- Het slaaplied
In het concert mogen de leerlingen namelijk met Het Balletorkest meespelen en dat
wordt in deze twee lessen aangeleerd.
Veel plezier met het lesmateriaal en tot in de voorstelling!
Homepagina
Bekijk het introductiefilmpje op de homepagina en lees het onderstaande verhaal hierbij.
Het verhaal.
De prins Ivan loopt door het betoverde bos van tovenaar Kostsjej. In dit betoverde bos ziet hij de
Vuurvogel. Ivan slaagt erin de vogel te vangen. De vuurvogel smeekt Ivan om haar te sparen en in
ruil voor haar vrijheid belooft ze hem te helpen wanneer hij in nood verkeert. Ivan krijgt een van de
veren als herinnering aan de belofte.
Plotseling ziet Ivan dertien beeldschone prinsessen en wordt opslag verliefd op een van hen. Zij
vertellen hem dat ze gevangen worden gehouden door tovenaar Kostsjej. Met hulp van de
Vuurvogel gaat Ivan het gevecht met tovenaar Kostsjej aan. En hoe dat verhaal afloopt horen jullie
in de voorstelling…
Klik vervolgens op “Het betoverde bos”. Hier kunt u verder gaan met de bijbehorende opdrachten.
Het betoverde bos
Doelen:
- De leerlingen luisteren naar de kenmerken van de muziek en benoemen deze;
- De leerlingen kunnen de dynamische lijn van het muziekstuk benoemen;
- De leerlingen kunnen horen welke instrumenten er meespelen;
- De leerlingen maken kennis met grafische notatie;
- De leerlingen maken een hoorspel a.d.h.v. grafische notatie.
Domein:
Luisteren & maken
Werkvorm:
Klassikaal & groepjes
Duur:
45 min.
1.1 Vragen over het geluidsfragment.
Beluister ‘Het betoverde bos’ voordat u de vragen samen met de leerlingen gaat beantwoorden.
Mogelijke antwoorden waaraan u kunt horen dat “Het betoverde bos” van de boze tovenaar wordt
gespeeld:
- Veel lage tonen;
- Veel snelle korte tonen bij de strijkinstrumenten;
- Groot contrast in lange en korte tonen;
- Groot contrast in hard en zacht;
- lange lage ondertoon die onheil voorspeld;
- Dreigend spel van de violisten.
Maak de vragen en bespreek klassikaal de mogelijkheden. Luister wanneer nodig opnieuw de
opname van ‘Het betoverde bos’. Probeer zo veel mogelijk vragen goed te beantwoorden.
Antwoorden:
1. Afbeelding 2
2. Blaasinstrumenten
3. Antwoord 3
1.2 Maak zelf met een groepje of je klas je eigen betoverde bos!
<bespreek deze opdracht altijd met de leerlingen voordat ze hier zelf mee aan de slag gaan>
Ga met de leerlingen op zoek naar de verschillende klanken in de klas.
Denk aan:
- Bodypercussie (klap, stamp, stem, etc.);
- Boeken;
- Blaadje kreuken;
- Etc.etc.
Elke leerling kiest een eigen geluid en gaat hiermee musiceren. Het is de bedoeling dat de
leerlingen de grafische notatie klank gaan geven. Samen wordt een spannend hoorspel gemaakt.
Het stappenplan voor hoorspel
1. Bespreek alle grafische notaties.
Wat wordt er bedoeld?
Hoe kun je dit op je eigen instrument spelen?
Op de website staan de verschillende speelmanieren afgebeeld.
Dit noemen we grafische notaties
grafische notaties:
= veel korte zachte tonen
= harde tonen
= Weinig tonen
= harder worden
= zachter worden
2. Speel elke grafische notatie apart. Spreek samen een teken af waarmee duidelijk spelen en niet
spelen uit wordt uitgebeeld. (Bijvoorbeeld: hand open = spelen, hand dicht = niet spelen)
3. Speel in willekeurige volgorde de grafische notaties na elkaar. Let op dat er duidelijk wordt
aangewezen wat er moet klinken en of er gespeeld moet worden.
Extra: Laat een leerling het hoorspel leiden.
4. Neem het hoorspel op en luister dit terug. Klinkt het spannend? Zo niet, bespreek met de klas
hoe het hoorspel spannender gemaakt kan worden.
Vuurvogel
Doelen:
- De leerlingen kunnen het verband leggen tussen de muziek en de
vuurvogel;
- De leerlingen gaan hun eigen vuurvogel ontwerpen.
Domein:
Luisteren
Werkvorm:
Klassikaal & individueel
Duur:
40 min.
Extra benodigdheden:
Voor elke leerlingen het werkblad:
- PDF Vuurvogel;
- PDF Vuurvogel kostuum.
Deze kunt u downloaden op de pagina van ‘Vuurvogel’.
Ontwerp je eigen vuurvogel!
De leerlingen gaan een eigen vuurvogel & vuurvogel kostuum ontwerpen. Bespreek, nadat u de
tekst samen met de kinderen heeft gelezen, wat u ziet op beide afbeeldingen.
Hoe kun je aan deze afbeeldingen zien dat het om de vuurvogel gaat?
In het ballet hebben ze daarom ook het kostuum zo ontworpen dat men duidelijk kan zien wie de
vuurvogel is. Naast het kostuum kun je ook heel duidelijk aan de muziek horen dat het om de
vuurvogel gaat.
Luister en kijk naar het filmpje van de vuurvogel. Laat de leerlingen de kenmerken van de muziek
benoemen waaraan je kunt horen dat het om de vuurvogel gaat.
Kenmerken zijn o.a.:
- Er spelen veel fluiten;
- De fluiten spelen veel hoge tonen;
- De muziek klinkt wervelend;
- Er is een groot contrast tussen hoge en lage tonen;
- Het klinkt alsof de vuurvogel van hoog naar laag vliegt.
Laat de leerlingen vervolgens kiezen of ze het vuurvogel kostuum of de vuurvogel (daadwerkelijke
vogel) willen ontwerpen. Deel hierna de tekenvellen uit en ga aan de slag.
Extra:
Ontwerp zowel een echte vuurvogel als een kostuum!
De helse dans
Doelen:
- De leerlingen kunnen het bodypercussie ritme spelen op de muziek;
- De leerlingen kunnen een eigen bodypercussie ritme bedenken.
Domein:
Luisteren
Werkvorm:
Klassikaal & groepjes
Duur:
40 min.
Bekijk het filmpje waarin Eric uitlegt hoe de leerlingen samen met het Ballet Orkest “De helse
dans” gaan uitvoeren. De leerlingen moeten met deze filmpjes actief meedoen. In het eerste
filmpje wordt het ritme uitgelegd. Dit is best pittig, bekijk het filmpje daarom een aantal keren.
Als de klas met Eric mee kan spelen kunt u het tweede filmpje afspelen. Hier hebben de leerlingen
het ritme van het eerste filmpje nodig.
Zorg ervoor dat de leerlingen uiteindelijk met beide filmpjes mee kunnen spelen. In de voorstelling
hebben de leerlingen dit namelijk nodig.
Extra bodypercussie opdracht.
Laat de leerlingen met een groepje een eigen bodypercussie ritme bedenken. Stel hier de
volgende eisen aan:
1. Tel af voordat je begint.
2. Zorg ervoor dat het stuk een duidelijk eind heeft.
Bied leerlingen (wanneer nodig) extra uitdaging door ze bijvoorbeeld verschillende ritmes door
elkaar te laten spelen.
Het slaaplied
Doelen:
- De leerlingen kunnen muzikale kenmerken koppelen aan het verhaal;
- De leerlingen kunnen het slaaplied zingen;
- De leerlingen leren wie de componist en choreograaf van de Vuurvogel is;
Domein:
Zingen, luisteren
Werkvorm:
Klassikaal
Duur:
30min
Extra benodigdheden:
Tekst van het lied. Deze kunt u downloaden op de pagina van ‘Het slaaplied’.
Bekijk het filmpje waarin Eric uitlegt hoe de leerlingen samen met het Ballet Orkest het slaaplied
gaan zingen. Op de website staat de tekst van het lied. Speel het filmpje een aantal keren achter
elkaar af terwijl de leerlingen met de tekst mee kunnen lezen.
Bespreek vervolgens de tekst met de leerlingen.
U kunt bijvoorbeeld door dit vaak te herhalen de leerlingen het lied aanleren.
Zorg ervoor dat de leerlingen dit lied met het filmpje mee kunnen zingen. In de voorstellingen
hebben de leerlingen dit nodig.
Als u het lied met de leerlingen gezongen heeft, lees dan het stukje over Igor Stravinsky en de
inleiding voor het filmpje.
Bekijk vervolgens het fragment en vraag de leerlingen of zij kunnen horen wanneer de helse dans
voorbij is en het slaaplied begint.
Laat de leerlingen hun antwoord zo duidelijk mogelijk verantwoorden. Belangrijk is dat het verhaal
wordt afgeleid van muzikale kenmerken.
Helse dans:
- Onstuimig;
- Opzwepend;
- Je hoort in de muziek dat de Vuurvogel de Boze tovenaar uitput;
- etc.
Slaaplied:
- Heel rustig;
- De vuurvogel sust iedereen in slaap;
- etc.
Extra opdracht
Doelen:
- De leerlingen kunnen muzikale kenmerken bedenken bij het verhaal;
- De leerlingen kunnen een relatie leggen tussen muzikale kenmerken en het verhaal.
Domein:
Luisteren
Werkvorm:
Klassikaal & individueel
Duur:
30min
Extra benodigdheden:
Het luisterblad. Deze kunt u downloaden op de pagina van ‘Extra opdracht’.
Bespreek met de leerlingen kort alle onderstaande gebeurtenissen uit de Vuurvogel. Laat de
leerlingen zo veel mogelijk muzikale kenmerken per gebeurtenis bedenken.
Vraag: Waaraan zou je “de betoverde tuin” kunnen herkennen in de muziek?
Denk hierbij aan muzikale kenmerken als:
- Spannend, veel lage tonen, mysterieus, betoverend, rustig.
Luister de fragmenten nog niet.
De gebeurtenissen op chronologische volgorde:
1. De betoverde tuin
2. Prins Ivan jaagt op de vuurvogel
3. Helse dans
4. Het slaaplied
5. Het eind
Aan de slag:
1. Deel het luisterblad uit en laat de leerlingen luisteren
naar de 5 fragmenten. Laat elk fragment ongeveer 1,5
minuut horen.
De leerlingen schrijven per fragment zo veel mogelijk
muzikale kenmerken van het muziekstuk op. Dit mag van
instrumentarium tot sfeer.
2. Als u alle fragmenten heeft laten horen bespreekt u met
de leerlingen de genoteerde kenmerken van elk fragment.
Wat valt er op? Wat zijn de overeenkomsten?
Naam:
FRAGMENT:
WELKE KENMERKEN KUN JIJ HOREN?
1
voorbeeld: Veel
blaasinstrumenten, Spannend,
veel korte noten, groot verschil
tussen hard en zacht ..
2
3
4
5
KIES UIT DE VOLGENDE TITELS:
3. Uiteindelijk laat u alle geluidsfragmenten opnieuw (in
dezelfde volgorde) horen. Laat elk fragment weer 1,5
minuut horen. De leerlingen moeten nu de juiste
gebeurtenis aan het fragment koppelen. Bespreek met de
leerlingen de antwoorden.
Antwoorden:
1. Prins Ivan jaagt op de vuurvogel
2. Betoverde tuin
3. Helse dans
4. Het eind
5. Het slaaplied
WAT IS DE BIJBEHORENDE
GEBEURTENIS?
1.
2.
3.
4.
5.
De betoverde tuin
Prins Ivan jaagt op de vuurvogel
Helse dans
Het slaaplied
Het eind