Transcript Nederlands discussieonderwerp

Discussieonderwerp maart – De Tien Werelden
In het boeddhisme gaat het in de eerste plaats om onze levensstaat, het geluk of lijden
dat we van moment tot moment ervaren. Er is altijd een wisselwerking tussen de
omstandigheden buiten onszelf en onze innerlijke tendensen. Dezelfde omstandigheden
(bijvoorbeeld op onze werkplek) kunnen door de één ervaren worden als een intense
lijdensweg, terwijl het voor iemand anders een opwindende uitdaging en bron van
voldoening is. Het doel van onze boeddhistische beoefening is om onze innerlijke
levensstaat te versterken, zodat we de moeilijkste en negatiefste omstandigheden het
hoofd kunnen bieden en kunnen veranderen.
Op basis van de Lotus Soetra ontwikkelde de boeddhistische geleerde T’ien-t’ai uit
China een systeem waarin hij de menselijke ervaringswereld onderverdeelt in tien
levensstaten, ofwel tien ‘werelden’. Nichiren Daishonin nam deze leer over en werkte
deze verder uit.
Wat zijn deze Tien Werelden?
Hel, een levensstaat van wanhoop waarin iemand volledig door lijden wordt beheerst.
Het ervaren van hel helpt ons ook ernaar te blijven verlangen om onze omstandigheden
te verbeteren en het lijden van anderen te begrijpen.
Honger, een levensstaat die gedomineerd wordt door misleid verlangen dat nooit
bevredigd kan worden. Het is ook de drijvende kracht om een situatie te verbeteren.
Mensen kunnen ernaar hunkeren om anderen gelukkig te zien en te vechten voor een
betere wereld.
Dierlijkheid, een instinctieve levensstaat waarin iemand de sterkere vreest en de
zwakkere intimideert. Heeft ook beschermende instincten in zich zoals zelfbehoud of
het behoud van anderen.
Woede, een levensstaat die wordt gekenmerkt door de ongeremde drang om zich met
anderen te meten, hen te overtreffen en te domineren, vaak onder het voorwendsel
goed en wijs te zijn. Woede kan er ook voor zorgen dat we opkomen voor
rechtvaardigheid.
Deze vier levensstaten worden de ‘vier slechte paden’ genoemd door de destructieve
tendens die ze karakteriseren.
Menselijkheid, een kalme levensstaat die wordt gekenmerkt door het vermogen om
logisch na te denken en in alle rust een oordeel te vellen. Terwijl het van fundamenteel
belang voor onze identiteit als mens is, heeft deze staat ook iets kwetsbaars omdat we
gemakkelijk in een van de lagere levensstaten kunnen terugvallen wanneer we met
problemen worden geconfronteerd. Het heeft ook in zich dat we tevreden, kalm en
redelijk zijn en geeft ons de gelegenheid om onze energie weer op te laden.
Vervoering is een levensstaat van vreugde, die met name ervaren wordt wanneer een
verlangen in vervulling gaat of er aan lijden ontsnapt is. Het zorgt ook voor het
euforische gevoel om in leven te zijn.
De levensstaten van Hel tot en met Vervoering worden samen de ‘zes lagere
werelden’ genoemd. Ze zijn allemaal een reactie op veranderende omstandigheden
buiten ons, waarbij we geen echte vrijheid of onafhankelijkheid ervaren;
Kennis, een levensstaat waarin men leert over het leven en over zichzelf door middel
van anderen en bestaande kennis. Het kan ook leiden tot egocentrisme en vervreemding
van anderen; Het kan ook leiden tot egocentrisme en vervreemding van anderen.
1
Bewustwording is een levensstaat waarin we een bepaald aspect van het leven gaan
begrijpen door onze eigen waarneming en inzicht. Het kan ook leiden tot egocentrisme
en de neiging om bij het oplossen van problemen bij voorkeur het verstand te gebruiken
in plaats van wijsheid.
Deze twee levensstaten worden soms de ‘twee voertuigen’ genoemd, omdat mensen
in deze levensstaten gedeeltelijk verlicht zijn en zich hebben bevrijd van sommige
misleide verlangens.
Bodhisattva, het woord bestaat uit bodhi (verlichting) en sattva (wezens), en duidt op
een levensstaat waarin iemand verlichting zoekt voor zichzelf en anderen. Het is een
levensstaat van van compassie waarin we de beperkingen van ons egoïsme overwinnen
en onvermoeibaar werken voor het welzijn van anderen. Het kan ook veranderen in
arrogantie wanneer we het gevoel hebben superieur te zijn aan degenen die we helpen.
Of we offeren ons op zonder aandacht te schenken aan onze eigen behoeften. Dit leidt
ertoe dat we terugvallen in de lagere levensstaten.
Boeddhaschap, een levensstaat waarin een gewoon mens verlicht is geraakt tot de ware
aard van het leven, en absoluut geluk en vrijheid ervaart binnen de realiteit van het
dagelijks leven. Het is een levensstaat waarin we ons compleet voelen en een gevoel van
eenheid met de fundamentele kracht van het universum ervaren; onverwoestbare
vreugde, grenzeloze wijsheid, moed, compassie, creativiteit en levenskracht. Iemand in
de levensstaat van boeddhaschap kan alles, inclusief de onvermijdelijke beproevingen
van ziekte, ouderdom en dood, ervaren als een mogelijkheid om vreugde en vervulling
te voelen. De levensstaat van boeddhaschap wordt zichtbaar door de altruïstische
toewijding en handelingen in de levensstaat van bodhisattva.
Deze vier bovenstaande levensstaten worden ook wel de ‘vier hogere werelden’
genoemd en vergen echter wel inspanning van onze kant. We moeten onszelf willen
ontwikkelen, onze energie verzamelen en leren hoe we er waarde mee kunnen creëren.
Dit vergt geduld, vasthoudendheid en concentratie.
Het in elkaar besloten liggen van de Tien Werelden
Je zou deze tien levensstaten kunnen zien als de treden van een ladder die beklommen
moet worden, maar dat zou betekenen dat de ladder met maar één trede tegelijk kan
worden beklommen. De Lotus Soetra en het Nichiren Boeddhisme spreken echter over
‘het in elkaar besloten liggen van de Tien Werelden’. De Tien Werelden bestaan niet als
afzonderlijke geïsoleerde levensstaten; elke levensstaat heeft de andere negen
levensstaten in zich. Zelfs als de zelfdestructieve wereld van onophoudelijk lijden – die
we kennen als hel - tot uitdrukking komt in iemands leven, dan blijven de andere
werelden latent aanwezig. Elk ervan kan het volgende moment de dominante
levensstaat van die persoon worden. Onze levensstaat is dus nooit statisch of
onveranderlijk, maar blijft continu veranderen, van moment tot moment, ons hele leven
lang. Dit wordt genoemd ‘het in elkaar besloten liggen van de Tien Werelden’.
In het licht van de theorie van de Tien Werelden zien we dat zelfs de gekwelde
wereld van hel de staat van verlichting in zich draagt. Hoe uitzichtloos onze
omstandigheden ook lijken, ieder moment weer kunnen we ervoor kiezen de hoogste
levensstaat naar buiten te brengen.
1. Ben je je in het dagelijks leven bewust van de werking van de Tien Werelden?
2. Hoe beïnvloedt dit jou en heb je daar controle over?
2