Transcript Dementie - Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid

Dementie maar anders
Vergeet Dementie
Onthou Mens
Wat is dementie?
Dementie is geen op zichzelf staande ziekte,
maar een combinatie van verschijnselen (syndroom):
• Geheugenstoornissen
• Verwardheid
• Verminderde oriëntatie
• Verminderde zelfredzaamheid
Dementie: stand van zaken
• 100.000 mensen met dementie
• 70% verblijft thuis: mantelzorg, thuishulp
• 30% verblijft in woonzorgcentra en aangepaste
voorzieningen
• Verwachte toename tegen 2020: 30%
• Oorzaken: Alzheimer (65%), vasculaire vormen,
frontotemporale dementie, Lewy Body dementie,
alcohol…
• Gemiddelde overleving: 7 jaar
Omgaan met dementie
Denkkaders voor dementie
Frames
Counterframes
1.
2.
3.
Scheiding lichaam-geest
Vijandige indringer
Wetenschapsgeloof
a.
b.
c.
4.
Angst voor de dood
d.
5.
Ouder en kind
e.
6.
Voor wat, hoort wat
f.
Eenheid lichaam-geest
Vreemde reisgezel
Veroudering als natuurlijk
proces
Carpe diem
Ieder zijn beurt: ouder en
kind
De goede moeder
1. Scheiding lichaam-geest
De mens bestaat uit een lichaam en een geest; bij
dementie is de geest uit het lichaam.
John over zijn Irma:
“Babbelen met mijn vrouw zit er niet meer in; ze
begrijpt me toch niet meer. Dan zet ik de televisie
maar op…”
A. Eenheid lichaam-geest
De mens is één ondeelbaar geheel. Bij dementie vallen
stapsgewijs cognitieve functies uit, maar het
emotionele leven blijft.
John over zijn Irma, maar anders:
“Irma verstaat me niet meer zo goed, maar onze band
is nog altijd sterk. We babbelen nu minder, maar
knuffelen veel meer. Dan fleurt ze op.”
Onthou:
eenheid
lichaam-geest
2.Vijandige indringer
Dementie is als een extern personage waarmee iemand
geconfronteerd wordt. Die indringer moet bestreden
worden!
Marlies over haar demente vader Jules:
“Het kan niet dat mijn vader door zo’n vreselijk lot
getroffen wordt. Er moet een behandeling komen.”
B. Vreemde reisgezel
Dementie kan je beschouwen als een vreemde die je
pad kruist. Je kan hem aanvaarden en er het beste van
maken.
Maria, de vrouw van Jules, denkt anders:
“Jules is dement. Er zit een vreemde kostganger in zijn
hoofd. Ik probeer te aanvaarden en er het beste van te
maken.”
Onthou:
Vreemde
reisgezel
3. Wetenschapsgeloof
Dementie is een biologische ziekte die de hersenen
aantast. De wetenschap zal vroeg of laat een oplossing
vinden.
Karel over zijn Alice:
“Er is nog niets aan te doen, maar ooit zullen ze een
medicijn vinden. Voor Alice zal dat te laat zijn. Ik ga
fietsen om mijn risico op dementie te verminderen.”
C. Veroudering als natuurlijk proces
Dementie is geen ziekte, maar een natuurlijke variant
van het verouderingsproces. De ziekte van Alzheimer is
een mythe.
Annie, de buurvrouw van Alice, denkt anders:
“Ik ga iedere dag even langs bij Alice. Ze zit veel
alleen, Karel gaat fietsen. Ik knuffel ze eens goed en
neem een taartje mee. Ze kan daar zo van genieten.”
Onthou:
Veroudering
als
natuurlijk
proces
4. Angst voor de dood
Dementie betekent dat het einde nadert. Hier begint
het rouwproces. Je moet afscheid nemen.
Bart over zijn moeder Martine:
“Mijn mama is veel te jong om te sterven. Ze mag niet
dood gaan! Als ik ze zie sukkelen, barst ik in tranen
uit.”
d. Carpe diem
De focus ligt op de tijd die nog rest. Mensen met
dementie kunnen nog genieten.
Theo over zijn Martine, denkt anders:
“Martine heeft dementie. Nu leven we meer dan ooit
van dag tot dag en kunnen we genieten van de mooie
momenten samen.”
Onthou: Carpe
diem
5. Ouder en kind
Dementie wordt gezien als een terugkeer naar de
kindertijd. Dat beeld wringt het met klassieke
rollenpatroon van ouders en hun kinderen.
Jenny over haar zieke vader Lucien:
“Mijn vader is dement. Wat die allemaal uitkraamt! Ik
ben echt beschaamd. Ik voel me niet meer op mijn
gemak bij hem.”
e. Ieder zijn beurt: ouder én kind
Volwassen kinderen van mensen met dementie kunnen
aanvaarden dat de rollen omkeren en het hun beurt is om
voor hun ouders te zorgen.
Jenny heeft haar denkkader bijgesteld:
“Ik heb gezien hoe mijn collega met haar dementerende
moeder omgaat. Het kan ook anders. Ik ben nu vriendelijk
en mild tegen mijn vader. Dat voelt als een opluchting.”
Onthou:
Ieder zijn
beurt, ouder
én kind
6. Voor wat, hoort wat
Zorgen voor een mens met dementie vergt enorme
inspanningen. Je krijgt er nauwelijks erkenning of
dankbaarheid voor in de plaats.
Ilse over haar moeder Josée:
“Ik zeg geregeld tegen ons moeder: wij doen alles voor
u, ondanks ons drukke bestaan. Mijn man en ik hopen
dat ze dat beseft.”
f. De goede moeder
Dementie is een zware zorg, maar het bijstaan van een
hulpbehoevende medemens is een plicht.
Kleindochter Zoë over oma Josée, denkt anders:
“Ik geef oma soms eten als mama geen tijd heeft. Toen
ik klein was zorgde oma veel voor mij. Nu zorg ik een
beetje voor haar!”
Onthou: de
goede moeder
Conclusie: “Een
dementievriendelijke
samenleving
start in jouw
hoofd”
Wat doen wij?
www.onthoumens.be
Een initiatief van:
• VAZG – Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid
• ECD – Expertisecentrum Dementie Vlaanderen vzw in
samenwerking met de regionale expertisecentra
• Vlaamse Alzheimerliga
• VVSG – Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten
• VVP – Vereniging van Vlaamse Provincies
• Vlaamse Ouderenraad
• KBS – Koning Boudewijnstichting