Transcript LIPSE WANDELING - De Vrije Wandelaar

HET BELEVINGSCENTRUM ‘14-’18
Stap door de vier oorlogsjaren in
Vlaams-Brabant. Centraal staan historische personen, levensverhalen en anekdotes die getuigen van de gruwel die deze
oorlog met zich mee bracht.
•Kruineikestraat 5 - 3150 Tildonk
•Van dinsdag tot en met zondag van 10 tot
en met 16.45 uur (van juli t/m augustus:
open tot 18 uur)
•Toegangsprijzen: -12 jaar: gratis | 1225 jaar: 1 euro
vanaf 26 jaar: 3 euro | gidsen met gidsenkaart: gratis | schoolbegeleiders/
leerkrachten met lerarenkaart: gratis
•Fietsverhuur op reservatie van april tot
oktober
Legende of foto
FIETS LANGS HISTORISCHE
OORLOGSLOCATIES
Getelinie
>> De wandeling loopt
grotendeels over verharde wegen.
>> Startpunt en parkeer-
gelegenheid: kerk
Tildonk, Dorpsstraat 28
3150 Tildonk
BORDJE VERDWENEN,
BORDJE BESCHADIGD?
MELD PROBLEMEN VIA
WWW.TOERISMEVLAAMSBRABANT.BE/
ROUTEDOKTER.
Demervalleiwandeling
ZE WORDEN ZO SNEL
MOGELIJK OPGELOST.
>> Afstand: 9 km
© OpenStreetMap (and) contributors,
Dijlelinie
Brabantse Kouters
[email protected]
www.vlaamsbrabant14-18.be
V.U.: Toerisme Vlaams-Brabant vzw, Provincieplein 1, 3010 Leuven, tel +32 (0)16-26 76 20, fax
+32 (0)16-26 76 76, [email protected] / Beleidsverantwoordelijke: Monique Swinnen
/ Foto’s: Toerisme Vlaams-Brabant, Lander Loeckx. / Redactie: Jan Gordts (Haachtse Geschieden Oudheidkundige Kring vzw), Toerisme Vlaams-Brabant vzw / Realisatie wandeling: gemeente
Haacht en de Haachtse Geschied- en Oudheidkundige Kring / Vormgeving: Communicatiedienst
provincie Vlaams-Brabant / Deze publicatie werd met zorg samengesteld. Wijzigingen die intussen
zijn opgetreden vallen niet onder de verantwoordelijkheid van de uitgever.
LIPSE
WANDELING
De Lipsewandeling, genoemd naar de beek die
je onderweg zes keer kruist,
neemt je mee langs de
mooiste plekjes van Tildonk.
Vanuit het centrum, dat
herinnert aan het oorlogsverleden van de streek, kom
je langs het kanaal, door de
velden en het Plantsoenbos.
BEZIENSWAARDIGHEDEN
1 Sint-Jan-de-Doperkerk en begraafplaats
Naast de ingangspoort van de 13de-eeuwse Sint-Jan-deDoperkerk, in het centrum van Tildonk, hangt een bronzen gedenkplaat met de namen van de gesneuvelde militairen en gemartelde burgers van Tildonk tijdens de Eerste Wereldoorlog.
Op 20 en 26 augustus 1914 werden
dertien onschuldige burgers door
de Duitse soldaten doodgeschoten.
Twee families Valckenaers uit de wijk
Hambos werden afgeslacht omdat
ze zogezegd op de vijand geschoten
zouden hebben: drie zonen uit de
eerste familie (20, 17 en 14 jaar) en
vier dochters uit de andere familie
(19, 17, 6 en 2 jaar) kwamen om het
leven. Hun graf is terug te vinden op
de begraafplaats aan de noordzijde
van de kerk, waar ook oud-strijders
van de beide wereldoorlogen begraven liggen.
2 Het Ursulinenklooster
Het imposante Ursulinenklooster
van Tildonk is een historische en
symbolische plek. Het werd gesticht in 1821 door de Tildonkse pastoor Joannes Lambertz (1785-1869), deed tot 1977
dienst als internaat en bood doorheen de tijd onderdak aan
duizenden buitenlandse (veelal Engelse) leerlingen.
Bij het begin van WOI was het klooster de uitvalsbasis van
waaruit de Duitse generaal von Beseler op 27 september 1914
de belegering van Antwerpen coördineerde. Na de val van
Antwerpen werd hier bovendien de overgave bezegeld op 9
oktober 1914.
Het beschermde complex is de ideale locatie voor het Belevingscentrum ‘14-’18, dat je op een boeiende en interactieve manier laat kennis maken met het leven tijdens de oorlog.
Daarnaast herbergt het complex de basisschool en middelbare
school Sint-Angela, een brasserie-restaurant, vergaderzalen
en een sociale campus.
Rond 1900 was het sas van Tildonk een ware toeristische
trekpleister en transformeerde de oorspronkelijke herberg tot
“Hôtel-Restaurant Maritime”. Leuvenaars kwamen regelmatig
met plezierbootjes of met de speciale trein, die aan de halte
Hambos stopte, afgezakt naar het sas. Ook vandaag nog is
Café Maritime een gegeerde stopplaats voor fietsers en wandelaars.
Aan de overkant van de vaart,
waar nu de staalfabriek gevestigd is, stond vroeger het
imposante kasteel Ter Elst.
Door brand verwoest in 1837,
kwam er een neoclassicistisch
landhuis in de plaats dat op
zijn beurt in 1981 verdween.
Hier waren tijdens de Eerste
Wereldoorlog Duitse soldaten
gelegerd.
3 Het kanaal Leuven –Mechelen
(Leuvense Vaart)
Het sifon waarmee de Lips onder de vaart loopt, noemen de
Tildonkenaren prozaïsch ‘den Lelijken Duikelaar’. De vele rommel die er steeds in het water blijft ronddrijven, is daar niet
vreemd aan.
Tijdens de eerste oorlogmaanden was het
kanaal een belangrijke
plek; in deze omgeving
grepen in augustus-september 1914 hevige gevechten plaats tussen de
Duitsers aan de Tildonkse kant van het kanaal
en de Belgen aan de
kant van Hambos.
5 Het Plantsoenbos
Dit oud bos herbergt planten zoals grote keverorchis, éénbes,
muskuskruid, gevlekte aronskelk en slanke sleutelboem. Het
vormt een belangrijke schakel in de verbinding van twee grote
natuurzones in Vlaams-Brabant, nl. de Groene Vallei op de as
Kampenhout - Herent en de natuurreservaten op de as Aarschot - Haacht - Mechelen.
4 Het sas en sashuis
Toen de Leuvense Vaart vanaf
1750 werd gegraven, was er
een niveauverschil van meer
dan 14 meter tussen de Leuvense vaartkom en het Zennegat in
Battel (Mechelen) waar het kanaal samenvloeit met de Zenne
en de Dijle. Een aantal sluizen moest dit verschil overbruggen.
De sluis in Tildonk dateert van 1763, het sashuis in classicistische Franse stijl van 1772.
6 Lipsebeek
De Lipse (Lips, Lipsebeek, Laabeek of vroeger Leeps of Leps),
die als een blauwe draad doorheen deze wandeling loopt, ontspringt als een sloot in Veltem en kronkelt doorheen Winksele-Delle, Tildonk, Herent en Wakkerzeel naar Haacht, waar
zij in het Haachtse Broek samenvloeit met de Leibeek. Het
water van de Leibeek en de Lips mondt uit in de Dijle op de
driesprong Hever-Muizen-Rijmenam.