Transcript Gilbert Decat (BSc, MSc) GD-EMF-Consulting (bvba/sprl/Ltd) Mombeekdreef 41, 3500 Hasselt België/Belgique/Belgium Tel. & Fax: +32(0)11272687 GSM: +32(0)473757853 E-mail: [email protected] GD-EMF-Consulting www.gd-emf-consulting.be.

Gilbert Decat (BSc, MSc)
GD-EMF-Consulting (bvba/sprl/Ltd)
Mombeekdreef 41, 3500 Hasselt
België/Belgique/Belgium
Tel. & Fax: +32(0)11272687
GSM: +32(0)473757853
E-mail: [email protected]
GD-EMF-Consulting
www.gd-emf-consulting.be
1
 BRONNEN
 ENKELE
BELANGRIJKE BASISBEGRIPPEN
 BIO-FYSISCHE INTERACTIES
 BLOOTSTELLINGSNORMEN
 BLOOTSTELLING IN HET WERKMILIEU
 GEZONDHEIDSEFFECTEN
 ALGEMEEN BESLUIT
GD-EMF-Consulting
2
NATUUR
⇛laag EMV-niveau
LEEFMILIEU ⇛mediaan
WERKMILIEU
GD-EMF-Consulting
⇛hoog
3
SOORT VELD
FREQ.
VELDSTERKTE
STATISCH ELEKTRISCH
0 Hz
130 V/m
STATISCH MAGNETISCH
0 Hz
40 – 50 µT
ELF (Extreme Low Frequency) 0 – 300 Hz 10-4 V m-1
ELEKTRISCH
ELF MAGNETISCH
GD-EMF-Consulting
0 – 300 Hz 10-6 µT
4
SOORT VELD
STATISCH
FREQUENTIE
0 Hz
ELF
(Extreme Low
Frequency)
IF
(Intermediate
Frequency)
0 Hz tot
300 Hz
ELEKTRICITEITSVOORZIENINGEN
LASUITRUSTING
BOOGOVENS EN INDUCTIEOVEN
MAGNETISCHE REACTIVATORS
300 Hz tot
100 kHz
BEELDSCHERMEN,
ANTIDIEFSTALSYSTEMEN
METAALDETECTORS
KAARTLEZERS
MRI & LASUITRUSTING
RF (Radio
Frequency)
100 kHz tot
300 GHz
ELEKTROCHIRURGIE
DRAADLOZE SYSTEMEN & ZENDMASTEN
MRI, MICROGOLFOVENS, RADAR
RF-PLASTIEK LASSEN
GD-EMF-Consulting
BRONNEN
BEELDSCHERMEN, MRI, LASUITRUSTING,
INDUSTRIELE ELEKTROLYSE
5
DEFINITIE VAN
ELEKTROMAGNETISCH
VELD
GD-EMF-Consulting
6
VERZAMELNAAM
Elektrisch veld
Magnetisch veld
- Verre veld : E/H = 377Ώ  RF  GSM
- Nabije veld: E/H ≠ 377Ώ  E & H
d(m)
+
F (M) = q E(M)
E
V
d

Magnetisch veld geassocieerd met stroom:
H 
I
I
2  r
, Ampere / meter
r
H
• I = stroom, r = afstand, H= magnetisch
veldsterkte.
H
pair

I
I d
2  r
2
d
r
H
• d = afstand tussen de heen en weerkomende geleider :
GD-EMF-Consulting
9
10
GD-EMF-Consulting
INTERACTIE
TUSSEN EMF-VELD
EN BIO-SYSTEMEN
GD-EMF-Consulting
11




STATISCHE ELEKTRISCHE VELDEN: 0 Hz
 dringen niet in het lichaam
 induceren oppervlakteladingen op de menselijke
huid
 E-veld > 25 kVm-1: hinderlijke sensatie bij mens
STATISCHE MAGNETISCHE VELDEN: 0 Hz
 induceren elektrisch veld in vloeistoffen en weefsels
 beweging induceert AC-stroom in het lichaam
TIJDSVARIERENDE E- en B-VELDEN < 100 kHz
 induceren stroom in het lichaam
 geïnduceerde stroom evenredig met de frequentie
RF-velden > 100 kHz tot 300 GHz)
 induceren lichaamswarmte  SAR = E²/
[ = conductiviteit (Sm-1) &  = weefseldichtheid kgm-3 ]
GD-EMF-Consulting
12
Soort Veld
Interaction
Effect
Statisch
Elektrisch veld
Elektrische lading op oppervlakte
Hinderlijk oppervlakte-effect
Statisch
Magn. veld
Inductie van E-veld in vloeistoffen &
weefsels
Op cardiovasculair &
centraal zenuwstelsel
AC Elekt. Veld
tot 10 MHz
1. Elektrische lading op oppervlakte
1. Hinderlijk oppervlakteeffect, E-schok &
brandwonde
2. Stimulatie v. zenuw- &
spiercellen, effecten op
funties v. zenuwstelsel
2. Inductie van E-veld & sroom
AC Magn. veld Inductie van E-veld & sroom
up to 10 MHz
Stimulatie v. zenuw- &
spiercellen, effecten op
funties v. zenuwstelsel
R ichting B -veld
P e rs o n 1
S tro o m lu s
R ic h tin g B -v e ld
P e rs o n 1
S tro o m lu s
J = RfσB > 10 mA.m-2
GD-EMF-Consulting
14
GD-EMF-Consulting
15
BASISRESTRICTIE & GRENSWAARDEN: rekenparameters
 Freq. > 10 MHz: SAR bepalende parameter
- SAR van 4 W/kg/10 = 0.4 W/kg voor beroepsbevolking

Freq. < 10 MHz: stroomdichtheid (Ј) bepalende parameter
- 100 mA/m²/10 = 10 mA/m² voor beroepsbevolking

REFERENTIE- & ACTIEWAARDEN: meetbare parameters
- VERMOGEN FLUXDICHTHEID
: S (W/m2)
- ELEKTRISCHE VELDSTERKTE : E (V/m) 
- MAGNETISCHE VELDSTERKTE : H (A/m)
- MAGNETISCHE FLUXDICHTHEID: B (T)


STATISCH Elektrisch veld: geen richtlijn
STATISCH Magnetisch veld: 200 mT
 Interferentie: 0,5 mT
 Demagnetizering : 1 mT
 Kwetsuren metalen projectielen: 3 mT
GD-EMF-Consulting
18
50 Hz = 500 µT (werkers)
GD-EMF-Consulting
19
50 Hz = 25 kV/m (werkers)
GD-EMF-Consulting
20
GD-EMF-Consulting
21

ELEKTRISCH BOOGLASSEN ⇛

WEERSTANDS- of PUNTLASSEN ⇛
GD-EMF-Consulting
22
Lasmachine
Stroomtype
Fundamentele
frequentie
&
(Actiewaarde)
Afstand tot
kabel
[cm]
81 Hz
(AW = 309 µT)
0
10
20
172
106
60
Van AW
1150
653
427
Pulsboog met
84 Hz
lage parameters (AW = 298 µT)
0
10
20
310
161
108
895
501
343
0
10
20
350
196
125
913
475
307
Lasprocess
Kortsluitboog
Merk X
MIG/MAG
Pulsboog met
hoge
parameters
GD-EMF-Consulting
198 Hz
(AW = 126 µT)
B-veld
Breedband
[µT]
Bt in %
24
S tr oo m m e tin g AW L 63 k V A 50 H z
15000
10000
S tro om sterk te (A )
5000
0
0
50
10 0
150
-5 0 0 0
-1 0 0 0 0
-1 5 0 0 0
T ijd (m s )
200
D istan ce to
electrode
[cm
M easurem en t
Position
A n gle of m easurem ent axe
[°]
M easur em en t h eight [cm ]

5
10
20
40
60
80
(source B elgian E M F welding report 2008)
Percen tage of action value
0
45
90
20
109
175
109
109
0,69
0,6
0,44
0,32
/
/
176 6
670
192
82
44
27
110
91
58
38
/
/
overload
overload
1197
341
145
79
overload
1867
544
222
/
/






Magnetisch veld van boog- en puntlassen
overschrijden actiewaarden tot op bepaalde afstand
van respectievelijk de de kabel en de elektrode
Breedband- en sommatiebenaderingen leiden tot
verschillende resultaten t.o.v. de actiewaarden. BV
welke benadering is verantwoord in termen van
comformiteit van het meetresultaat met de
actiewaarde?
Geïnduceerde stroom (J) booglassen altijd < 10
mW/m².
Bij puntlassen is J uitzonderlijk > 10 mW/m²: actie
vergroten van afstand tot elektrode
Blootstelling door kabelcontact is 3 to 5 keer groter
dan op afstand van 20 cm CENELEC exposure:
BV: is CENELEC protocol (meetwaarde op 20 cm van de
kabel) aanvaardbaar voor comformiteitstesting of
moeten de 0 afstand hiervoor genomen worden
GD-EMF-Consulting
27
 PRODUCTIE
VAN ALUMINIUM
 PRODUCTIE
VAN CHLOOR
GD-EMF-Consulting
28
Statisch Magnetisch veld in
Aluminiumfabriek 1 – 20 mT
110 kA stroom, bij rectificatie ontstaat ELF
component
GD-EMF-Consulting
Source: Mild, K.H.
29
18 -20
16 -18
B -fie ld (m T )
14 -16
20
18
12 -14
16
14
8-1 0
12
10
4-6
10 -12
6-8
8
6
C 1-2
C1 9-20
C 39-40
4
M id
C 83A
C 41-4 2
C 83B
C 83C
C 63-64
M id
C 84A
W es t
GD-EMF-Consulting
S ou th
C 83-8 4
C 84B
C 84C
30


Operatoren van electrolyse-eenheden kunnen
blootgesteld worden aan een statisch magnetisch
inductieveld dat schommelt tussen 1 en 20 mT. Wanneer
de operator beweegt in een 20 mT veld (worst case
situatie) wordt de geïnduceerde stroom na berekening
geschat op 10 mA/m²: dit is in overeenstemming met de
40 mA/m² basisrestrictie voor hoofd en romp.
Dragers van pacemakers of andere elektronische
implantaten zijn op deze eenheden niet toegelaten
BV: wat is de kans op interferentie tussen magentisch
veld en implantaat wanneer de interferentiedrempel van
0.5 mT overschreden wordt?
GD-EMF-Consulting
31

ELEKTRISCHE BOOGOVENS (50 Hz) VOOR
METAALSMELTING

INDUCTIEOVENS VOOR SMELTEN VAN
EDELE METALEN (50 Hz – 10 kHz)
GD-EMF-Consulting
32
GD-EMF-Consulting
33
GD-EMF-Consulting
34
Door
Elekt. schakelborden
Bureel operator
Door to switch room
B-VELD > 0.5 mT action value
GD-EMF-Consulting
35
Magn
etic
Field
(µT)
700
500
300
100
06:00 PM
12:00 AM
06:00 AM
12:00 PM
Time
GD-EMF-Consulting
36
IC N IR P
500
O b s e rve d
500
450
B -fie ld (µ T )
400
350
300
250
200
150
8 3 ,3
100
50
50
3 0 ,7
3 0 ,7
3 0 ,7
3 0 ,7
1 kH z
1 kH z
3 kH z
9 kH z
0
50 H z
300 H z
500 H z
O ve n o p e ra ting fre q ue nc y
GD-EMF-Consulting
37
R ichting B -veld
600
520
461
500
428
302
B-veld (µT)
400
300
226
200
142
200
189
100
AZ
33
P e rs o n 1
33
0
BP
33
25%
P e rs o n 1
Pla
ats
33
AW
50%
100%
Vermogen (%)
Gverm
S tro o m lu s
J = RfσB > 10 mA.m-2
MITIGATION
S tro o m lu s
R ic h tin g B -v e ld

Grote variatie in blootstelling bij beweging van de
operator t.o.v. de ovens
BV1: moet met de geïnduceerde beweginsstroom van de
operator in het magnetisch veld rekening gehouden
worden voor een effect (cfr. MRI problem)?
BV2: Hoe moeten oude installaties aangepakt worden om
operator eventueel te beschermen tegen te hoge EMV-en?
GD-EMF-Consulting
39
VELDTYPE
RF
Schakelgradient
Beweging in
Statisch veld
dB/dT (T/s)
FREQUENTIE
Basisrestrictie
Referentie
niveau
10 – 400 MHz
0.4 W/kg
(head)
0.2 µT
500 Hz
10 mA/m²
50 µT
< 20 Hz
40 mA/m²
200 mT
0,22
B-veld (mT)
900
800
700
600
500
400
300
200
100
0
BESCHERMINGSTUNNEL
VOOR OPERATOR (µ-metaal =
(B-veld/10)
CIOP
Vito
ICNIRP
> 200 mT
0
20
40
GD-EMF-Consulting
60
80 100 120 140 160 180 200
42
GD-EMF-Consulting
43
Location
Electric field (V/m)
Mean
Maximum
Bore level
-
32
50 cm from bore
3,2
8
130 cm from bore
0,3
0,54
GD-EMF-Consulting
45
 SCENIHR
RAPPORT 2007
(Scientific Committee on Emerging and Newly
Identified Health Risks)
OPINION ON THE POSSIBLE EFFECTS
OF EMF ON HUMAN HEALTH
GD-EMF-Consulting
46
Adequate gegevens for risicoschatting van statische
magnetische velden zijn zeer schaars.
Onderzoek i.v.m. de beweging van de medische staf in
het statisch magnetisch veld van MRI’s of andere
technologieën brengt misschien nieuwe mogelijkheden
tot risico-evaluatie met zich mee.
GD-EMF-Consulting
47





ELF werd als mogelijk kankerverwekkend
geklasseerd op basis van het eventueel
epidemiologisch verband en kinderleukemia maar
niet op basis van beroepsmatige blootstellingen
van volwassenen
Geen verband tussen oorzaak en gevolg: geen
biologische veklaring voor epidemiologisch effect
Waarschijnlijk geen associatie tussen ELFblootstelling en borstkanker of cardiovasculaire
ziekten
Onzeker verband tussen ELF-blootstelling en
neurodegeneratieve zieken en/of hersentumoren
Associatie tussen ELF-velden en elektrische
hypergevoeligheid werd niet aangetoond
GD-EMF-Consulting
48



Experimentele en epidemiologische
gegevens zijn schaars.
Schatting van het acute blootstellingsrisico’s
zijn nog gebaseerd op lager en hogere
frequenties dan die van IF-velden
Meer onderzoek nodig in het IF-gebied
GD-EMF-Consulting
49
GEEN GEZONDHEIDSEFFECTEN WERDEN
AANGETOOND BIJ BLOOTSTELLINGSNIVEAUS
LAGER DAN DE ICNIRP-LIMIETEN(1998).
Het gegevensbestand is echter beperkt zeker
voor wat lange termijn lage blootstellingen
betreft
GD-EMF-Consulting
50




WERKNEMERS KUNNEN BLOOTGESTELD
WORDEN AAN STERKE EMV-en
GEBREK AAN GEGEVENS IN ALLE FREQUENTIEDOMEINEN
MEER ONDERZOEK NODIG IN VERBAND MET
LANGE TERMIJNBLOOTSTELLINGEN AAN REELE
EMV-NIVEAUS OP BASIS VAN IN VIVO STUDIES
ONDERZOEK NAAR OORZAAK EN GEVOLG OP
BASIS VAN IN VIVO STUDIES
52
GD-EMF-Consulting