Transcript File - Staying home

Zo comfortabel mogelijk
wonen met dementie
Uitgangspunten
1.
Vertrouwdheid en herkenbaarheid zijn belangrijk.
2.
Mensen met dementie doen steeds meer op hun gevoel en intuïtie.
3.
Bewegen is voor iedereen, maar zeker voor mensen met dementie
heel belangrijk.
4.
De invloed van licht op iemands welbevinden is groot.
5.
Houd het zo simpel mogelijk.
Beleving
Het te opzichtig en/of te snel aanbrengen van aanpassingen in de
leefomgeving kan soms ook leiden tot heftige reacties van de persoon
met dementie.
Woningtechniek en hulpmiddelen
Er is veel winst te halen uit juist de kleine ingrepen.
Suggesties voor
aanpassingen
Oriëntatie
• Voor veel mensen met dementie is oriëntatie in en rond de woning
een steeds groter wordend knelpunt.
• Men weet in of rond de woning de weg niet meer te vinden.
• Men weet niet waar iets ligt.
• Men weet niet meer hoe een bepaald apparaat werkt of waar het
voor dient.
• Het is ook lastig te realiseren welke dag en welk moment van de
dag het is.
Oriëntatie: Structuur in de dag
 Eenvoudige geheugensteuntjes;
Post-its, pictogrammen, foto’s en labels, gekleurd plakband
 Centrale plek geheugensteuntjes;
Whiteboard, schoolbord, grote agenda, computerscherm met
mededelingen
 Tijd;
Een speciale geheugenklok waarop de tijd zowel in cijfers als met
wijzers wordt aangegeven.
Oriëntatie: De weg vinden binnenshuis
 Een vaste plek voor belangrijke zaken zoals sleutels en
portemonnee;
Plaatsen die de betrokkene gewend is of indien dit niet meer gaat een
plek die goed in het zicht is en een logische plaats, zoals een
duidelijke ophangplaats voor sleutels
 De weg vinden in huis
Deuren openzetten, monteren van pictogrammen of foto’s op diverse
deuren, schuifdeuren, zichtlijnen
Oriëntatie: De weg vinden binnenshuis
Toilet in het zicht vanaf de woonkamer
Oriëntatie: De weg vinden binnenshuis
 Iets kunnen vinden in de kasten;
Op diverse kastdeuren een briefje, foto of pictogram van de inhoud
van de kast/lade of evt. lade vervangen door een exemplaar met
plexiglas zodat men ziet wat erin zit.
 Spiegels;
Spiegels kunnen het oriëntatievermogen storen. Soms schrikken
mensen van hun eigen reflectie. Haal zo nodig spiegels weg of plak
ze af. Als er meerder mensen wonen, kan een rolgordijntje boven een
spiegel een handige oplossing zijn.
Oriëntatie: De weg vinden binnenshuis
 Glazen gevels;
Sommige mensen hebben last van glazen gevels die tot de grond
doorlopen. Zij raken hierdoor hun oriëntatie op binnen en buiten kwijt. Dit
is op te lossen door dit (gedeeltelijk) af te plakken. Soms is een
bouwkundige ingreep wenselijk.
 Zorg voor contrasten;
Het gezichtsvermogen van de meeste mensen met dementie achteruit.
Hierdoor kan het zijn dat een wit lichtknopje op een witte wand niet
zichtbaar is. Dit is simpel op te lossen door contrasterende accenten aan
te brengen of bijvoorbeeld de wc-bril te vervangen door een
contrasterende.
Oriëntatie: De weg vinden binnenshuis
Een contrasterende wc-bril
Oriëntatie: De weg vinden binnenshuis
 Licht;
- Voorkom schemerige plekken in huis.
- Niet teveel automatiseren; lampen met sensor kunnen handig zijn,
maar kunnen soms ook voor schrikreacties en verwarring zorgen.
 Nachtverlichting;
- Routeverlichting naar toilet
- Geen felle lampen! Kan mogelijke verstoring van dag –en nachtritme
veroorzaken.
Oriëntatie: De weg vinden buitenshuis
 Herkennen van de woning;
- Herkenningspunt aanbrengen. Bijvoorbeeld iets ophangen aan de
woning, het verven van de deur in een speciale kleur of led rond
de deur in kleur (slechtzienden)
- NB: een hoge heg of schutting kan het zicht op de woning en
daarmee de herkenbaarheid belemmeren
 De weg vinden buiten;
Wandeltomtom’s, vaste wandelroutes aanleren door deze regelmatig
samen te lopen.
Veiligheid binnenshuis
Gasfornuis met handbescherming en gasklep op sleutelschakelaar
Veiligheid binnenshuis
 Het fornuis;
- Het creëren van een zitplek bij een fornuis
- Gasfornuis vervangen door inductiekookplaat met
beschermingsmaatregelen. Let op: Vertrouwdheid is van belang;
nieuw kookstel kan verwarring oproepen doordat men niet weet hij zij
dit moeten bedienen
- Fluitketel op gas vervangen door elektrische waterkoker. Pas op: kan
ook averechts werken doordat iemand de waterkoker aanziet voor
een theepot of de waterkoker op het fornuis zet
- Magnetron kan alternatief zijn voor een fornuis
- Fornuisknopbeschermers kunnen de bediening lastiger maken
Veiligheid binnenshuis
 Kranen;
- Een warmtebegrenzer die onder de wastafel/gootsteen gemonteerd
wordt, kan voorkomen dat iemand zich verbrandt.
- Thermostaatkraan kan een alternatief zijn. Let op; het risico is wel
weer dat men de werking van de kraan niet meer begrijpt.
 Brandmelders;
Net als in iedere andere woning is het verstandig om brandmelders aan
te brengen. Een gewone brandmelder die begint te loeien, kan echter
voor ernstige verwarring of paniek zorgen. Kies daarom een
geavanceerd model, waardoor ook de buren, thuiszorgcentrale of familie
het signaal krijgt wanneer deze afgaat
Veiligheid binnenshuis
 Alles-uit-knop;
- Een alles-uit-knop is eenvoudig te monteren en zorgt ervoor dat
alle elektrische apparaten bij het verlaten van de woning, in één
keer uitgaan.
- Het is ook mogelijk de alles-uit-knop te koppelen aan bijvoorbeeld
het voordeurslot, zodat alles vanzelf uitgaat als de deur op slot
gedraaid wordt.
Veiligheid binnenshuis
 Bewegingsmelders in huis;
Soms is het handig een signaal te krijgen wanneer de persoon met
dementie een activiteit onderneemt in een ruimte waar op dat
moment niemand anders is.
Er zijn vele mogelijkheden:
- Losse bewegingssensoren (bijv. onder het bed)
- Deursensoren
- Bedsensoren onder het matras of in het kleedje naast het bed
Veiligheid binnenshuis
 Valgevaar;
• Let erop dat er zo min mogelijk opstakels liggen als randen van losse
kleden, drempels of kleine dingen die op de grond staan.
• Zorg dat de ondergrond niet te glad, maar ook niet te ruw is. Dat
betekent in elk geval geen laminaat of hoogpollig tapijt.
• Beugels of extra leuningen op logische plekken kunnen de veiligheid
vergroten doordat extra houvast gecreëerd wordt.
• Zorg dat logische ‘vastgrijppunten’ zoals wastafels extra goed
vastzitten
• Verlichting op de juiste plekken kan valgevaar verminderen.
• Noodverlichting voorkomt ongelukken tijdens stroomuitval
Veiligheid binnenshuis
Vervang zoveel mogelijk klapdeuren door schuifdeuren
Veiligheid binnenshuis
Veiligheid binnenshuis
 Wees terughoudend met verhoogde toiletpotten!
De meeste mensen zitten op een verhoogd toilet in een slechtere
houding dan op een normaal toilet. Dit betekent dat zij harder moeten
persen om blaas en darmen te legen, met meer verhoogde druk in de
hersenen tot gevolg. Bij mensen met dementie, zeker vasculaire
dementie, zijn het juist het hoofd en bloedvaten in het hoofd kwetsbaar.
Alternatief:
- Beugels (vóór het toilet)
- Sta-op-toiletbril
- Toilet in hoogte verstelbaar (max. 10 cm)
Veiligheid binnenshuis
 Douchen;
• Voorkom een ‘te volle’ badkamer, geen kledingstukken op de
grond
• Beugels
• Voldoende manouvreerruimte indien men geholpen wordt met
wassen/douchen. Dit is op te lossen door een wastafel aan een
horizontale rails te bevestigen, waardoor deze tijdelijk op zij te
schuiven is.
• Douchestoel
• Anti-slipmat en anti-sliptegels
Veiligheid binnenshuis
 Afsluiten van kasten;
In sommige gevallen kan het wenselijk zijn om kasten met daarin
gevaarlijke reinigingsmiddelen van een slot te voorzien.
Magneetsloten kunnen een mooie, werkbare oplossing zijn. Zet
vooral geen sloten op alle kasten; mensen met dementie kunnen dit
als stigmatiserend ervaren.
Veiligheid binnenshuis
 Giftige spullen;
Zet geen giftige spullen in de buurt van de plek waar gegeten wordt.
Planten kunnen voor iemand in de latere fases van dementie
aangezien worden voor voedsel.
Giftige stoffen als luchtverfrissers en schoonmaakmiddel worden ook
vaak gezien als voedsel of drinken.
Veiligheid binnenshuis
 Trap;
Om te voorkomen dat iemand van de trap valt, kan een plaatsing van
een traphekje wenselijk zijn. Let wel op dat dit hoger hangt dan een
‘kinderhekje’. Goede verlichting bij een trap is ook zeer belangrijk om
vallen te voorkomen.
Soms wordt overwogen een tweede trapleuning aan te brengen.
Wees hier bij mensen met dementie voorzichtig mee. Doordat zij
meer intuïtief zijn ingesteld gaan ze wellicht aan de smalle kant van
de trap lopen.
Veiligheid binnenshuis
 Medicijnen;
Op een afgesloten plek
Slot op medicijnkastje
Modern medicijndistributiesysteem:
• Geavanceerde pillendozen
• dispensers voor baxterrollen (signaal wanneer het tijd voor
medicatie)
• Apotheek of thuiszorgorganisatie op afstand
Veiligheid binnenshuis; de meterkast
Veiligheid binnenshuis
 Lampen;
Sommige (ouderwetse) spaarlampen doen er lang over voordat zij fel
licht kunnen geven. Ga na waar dit onveilige situaties kan opleveren
en vervang zo nodig enkele lampen (door LED).
Veiligheid binnenshuis
 Personenalarmering;
Mensen met gezondheidsproblemen krijgen vaak een ‘rode alarmknop’
(touwtje om de nek of knop aan de muur in diverse ruimtes).
Dit is voor mensen met dementie schijnveiligheid! Zij drukken op de knop
als dat niet nodig is en als het wel nodig is, zijn zij te verward om te
drukken.
Test met de persoon of hij/zij hiermee om kan gaan. Indien dit niet het
geval is, kan automatische alarmering worden overwogen. Dit is
gebaseerd op beweeg –en geluidssensoren.
Op afstand bedienbare camera’s zien eruit als rookmelders en kunnen
onderdeel uitmaken van een dergelijk systeem
Veiligheid buitenshuis
 Weglopen;
Deuren op slot is niet wenselijk en in strijd met regels en onveilig in
geval van brand.
Een persoon met dementie zal zich bij een gesloten deur ook
opgesloten voelen, waarbij boos en zelfs agressief gedrag op kan
treden.
Alternatieven:
- Buitendeur ‘verstoppen’ (gordijn of beplakken met foto van bijv.
boekenkast)
- Schutting rond de tuin, poort uit zicht halen
- Laatste stuk van het pad niet doorleggen naar de poort of deur. Zo
‘verdwijnt’ de logische route naar buiten.
Veiligheid buitenshuis
 Dwaaldetectie buiten;
- Dementie tom-tom
- GPS apparatuur om persoon mee te volgen
- Mobiele telefoon met GPS
Veiligheid buitenshuis
 Toegang tot de woning;
Zorg dat de woning door hulpverleners/familie/buren altijd te betreden
is. Vervang zonodig de sloten, zodat de deur ook nog te openen is,
als aan de binnenkant een sleutel in het slot zit.
Speciale sleutelkastjes aan de buitenkant van de woning kan handig
zijn maar is ook een risico (inbraak).
Op afstand bedienbare elektronische sloten kunnen een oplossing
zijn.
Gedrag
Gedragsverandering is vaak een reden waardoor thuis wonen niet
langer gaat. Dit kan variëren van extreme passiviteit, tot boosheid en
agressie.
Te nadrukkelijke aanwezigheid van aanpassingen in –en rond de
woning kan ook probleemgedrag veroorzaken. De persoon wordt dan
constant gewezen op zijn beperking en wordt daar boos om.
Breng aanpassingen daarom zo natuurlijk mogelijk aan. Pas op voor
stigmatisering.
Gedrag
 Licht;
De invloed van licht op het welbevinden van iemand is enorm.
• Buitenlicht is het allerbeste.
• Extra (daglicht)lampen te laten branden (minimaal 1000 tot 2000
lumen). LED lampen zijn een duurzame oplossing.
• Zit iemand veel in een stoel, zet de stoel dan bij het raam.
• Als iemand overdag te weinig licht heeft ontvangen, dan slaapt hij/zij
slechter. Dit verstoort het dag-nacht-ritme.
• Veel licht speelt een belangrijke rol in het voorkomen van depressies.
Gedrag
 Voorkom donkere plekken;
Donkere plekken, bijvoorbeeld een donker vloerkleed, kunnen angsten
oproepen, omdat een persoon met dementie denkt dat hij daar in kan
vallen.
Drukke patronen van behang of gordijnen kunnen ook angstig zijn, omdat
men daar ‘voorstellingen’ in ziet.
 Kleur en detailgebruik;
Een inrichting van de woning kan het best bestaan uit egale kleuren die
niet glinsteren of glimmen. Dit voor komt illusies en angsten.
Het gebruik van de kleur blauw voor vloerbedekking kan aangezien worden
voor water.
Gedrag
 Natuur;
De aanwezigheid van platen en huisdieren heeft op veel mensen van
dementie een positieve, rustgevende invloed.
 Voorkom opsluiten;
Iemand die zich realiseert dat hij opgesloten zit, heeft de neiging om zich
hiertegen te verzetten.
 Verwarming;
Sommige mensen met dementie veranderen met enige regelmaat de
instellingen van de thermostaat. In dat geval kunt u overwegen een
thermostaat op te hangen die op afstand te regelen is of één die een
beperkte bandbreedte qua temperatuurinstelling heeft.
Een te warme woning leidt tot inactiviteit. Een te koude woning tot weinig
comfort.
Bewegingsvrijheid
Dementie doet zich vooral voor bij ouderen. Veel ouderen hebben te maken
met een fysieke beperking.
Zorg daarom dat in –en rondom de woning goed bewogen kan worden met
rolstoel/rollator. De volgende aanpassingen kunnen hierbij helpen:
- Sanitaire ruimte vergroten of herindelen
- Inrichting minimaliseren
- Deuropeningen verbreden/drempels verwijderen
- Hoge stoel bij het aanrecht van de keuken
- Tillift
- Traplift of alle voorzieningen op begane grond
Kijk voor meer informatie op:
www.technologiethuisnu.nl
≠
U kunt de presentatie downloaden op:
www.stayinghome.nl