Transcript RÖNESANS
RÖNESANS
Rönesans’ın kelime anlamı “yeniden doğuş”tur. İlk olarak İtalya’da ortaya çıkan Rönesans, 15 ve 16 yüzyıllarda Batı Avrupa’da edebiyat, sanat,
bilim
alanındaki gelişmeleri ifade eder.
Rönesanssın Ortaya Çıkmasında Etkili Olan Faktörler * Ortaçağ'ın sonlarına doğru kültür ve sanat alanında belirli bir birikimin oluşması, * Kağıdın bollaşması ve matbaanın icadı ile fikir ve düşüncelerin hızlı bir şekilde yayılması, okur-yazar oranının artması, * Coğrafi keşiflerle zenginleşen halkın, ilme ve sanata yönelmesi, * Mesen adı verilen sanata ilgi duyan, sanatkarları ve sanat eserlerini koruyan bir sınıfın doğması, * Büyük sanatkarların yetişmesi, * İlkçağ Hellen ve Roma dönemine ait birçok eserin incelenerek tekrar üniversitelerde okutulmaya başlanması, * İstanbul'un Türkler tarafından fethinden sonra İtalya'ya giden Bizanslı bilginlerin yaptıkları çalışmalardır.
* Yukarıda belirtilen sebeplerden dolayı Rönesans Hareketi ilk olarak edebiyatta hümanizma akımıyla İtalya'da başlamıştır.
*Ortadoğu ya düzenen Haçlı seferleri skolastik düşünce ürünü dogmaları çökmesi , yeni üretim ve sanayi tekniklerinin öğrenilmesi.
•
Endülüs Emevilerinin kıta Avrupasına taşıdıkları astronomi, vatandaşlık ilişkisi ,hukuki ve sosyal haklar , mimari, bilimsel bilgi gibi konuların kıtaya taşınması.
RÖNESANSA ETKİ EDEN DÜŞÜNCELER
Yeryüzü ilgi çekici ve araştırmaya değer bir yerdir.
İnsan güçlüdür ve bu gücü ile büyük başarılar elde edebilir.
İnsan sürekli bilgiye acık olması şerefli bir şeydir.
Gerçek güzeldir bu anlayışlara bağlı olarak;yaşadığımız dünya o kadar ilgi çekici bir yerdir ki , ‘Başka dünyaları düşünmenin hiçbir anlamı yoktur’ anlayışı hakimdir.
Hümanizm eski dönemlerde olduğundan farklı olarak bireyci bir hümanist anlayış başladı.
Sekülerizm
Rönesans'ın İtalya'da başlamasının nedenleri nelerdir?
Coğrafi Konum:
yakınlığı Akdeniz uygarlığına ve islam dünyasına
Ekonomik Durumu:
Haçlı Seferleri sonunda Akdeniz ticaretinin canlanmasına paralel olarak, İtalya'da bir çok liman kentinin zenginleşmesi
Siyasal Durumu:
Siyasi birlikten yoksun olan İtalya'da cumhuriyetleri andıran devletlerin bulunması, bu devletlerde diğer Avrupa ülkelerine göre daha serbest bir düşünce ortamının bulunması
Dinsel Nedenler :
olmuştur.
İtalya'nın dini merkez olması Papalığı ve Vatikan Kilisesini ziyarete gelenlerin bol miktarda bağış yapmaları, ekonomik refahın yükselmesinde etkili
Rönesans döneminin yaratıcılığının esas yürütücü gücü tüccarlardır. Bunlar en kârlı ticaretin hangi alanda olduğunu araştırdılar ve bu yoldan sağladıkları zenginlikleri sanat ve endüstri yeniliklerine yatırdılar. Rönesans; da Floransa metropollerde , Venedik doğmuştur.
, İngiltere, Portekiz, Hollanda gibi büyük kent-devletlerinde ya Rönesans hareketi ilim ve teknikteki ilerlemenin yanı sıra insan ve tabiat sevgisini de beraberinde getirdi. Rönesansın öncüleri, sanat faaliyetlerinin yanı sıra edebiyat, tarih ve arkeolojiye de önem verdiler. Resim ve tasvir anlayışı gelişti.
Mimaride gotik tarzı terk edilerek barok tabiiliktir.
ve rokoko üslubu geliştirildi. Rönesans mimarlığının başlıca özellikleri ölçü, sadelik ve
Rönesansın Sanat Üzerinde Etkileri Gotik Sanatı
Örnek : Notre Dame Katedralli ( Hollanda )
Barok Sanatı Örnek : Versailles Sarayı ( Paris )
Rokoko Sanatı : Örnek : 3.Ahmet Çeşmesi ( İstanbul )
Rönesans ;Fransa’da sanat; Almanya’da dini tablo ve resimler; İngiltere’de edebiyat; İspanya’da resim ve edebiyat alanında gelişti.
Mona Lisa: Leonardo da Vinci
Rönesans dönemindeki felsefi akımlar
1. Hümanizm : esas alınır.
Türkçe karşılığı "insan merkezcillik"tir. Yani tanrı-merkezcillik geri plana atılır ve bir anlamda reddedilir, insan-merkezcillik
2. Platonizm :
Platonizm ya da platonculuk, genel anlamda, platon'un kurduğu ve daha sonra takipçileri tarafından geliştirilen felsefe öğretisi. bu düşünce duyular dünyası ile gerçek dünya (idealar dünyası) arasındaki karşıtlığa dayanır.
3. Septisizm :
Genel geçer doğru bilginin insan için olanaksız olduğunu dile getiren akımdır.
4. Atomculuk :
yunanca Felsefe de tüm maddelerin daha küçük parçalara ayrılamayacak yapıtaşlarından (atom) oluştuğunu iddia eden teori. kelime, "parçalara bölünemeyen" anlamındaki atomos sözcüğünden gelmektedir.
Rönesansın Sonuçları:
1.
Skolastik düşünce etkisini yitirerek yerini hümanizma ve pozitif bilimlere bıraktı.
2.
Bilim ve sanatta önemli gelişmeler başladı, ölümsüz eserler meydana getirildi.
3.
Düşünen, araştıran insan tipi ortaya çıktı. Bu da Reform hareketlerine zemin hazırladı.
4.
Toplumda, edebiyattan ve sanattan zevk alan ve bunlarla uğraşan sınıf (Mesenier) ile sanata ilgi duymasına rağmen sanatla uğraşamayan fakir sınıf belirgin olarak birbirinden ayrıldı.
5.
İhtiyarlamış Avrupa, Rönesans'ın makyajı ile güzelleşmiş ve daha cazip hale gelmiştir.
6.
Coğrafi keşifler sonunda oluşan sermaye birikimi, Rönesans sonunda bilim ve teknik gelişmelerle birleşip ileriki dönemde Sanayi İnkılabı'nın meydana gelmesinde temel etken olmuştur.
REFORM
Reform, 15. ve 17. yüzyıl boyunca tüm etkileyen Katolik Kilisesi harekettir.
Avrupa 'yı ' ne karşı yapılmış dinsel bir Katolik kilisesinin aşırı zenginleşmesi ve yozlaşması, siyasetle ve dünyasal etkinliklerle daha fazla ilgilenmeye başlaması birçok din adamının tepkisini çekmiş ve reform hareketlerine yol açmıştır.
Reform hareketleri önce Almanya'da sonrasında ise Fransa, İngiltere ve Kuzey Avrupa ülkelerinde de etkili olur. Bu reform hareketi Hristiyanlığın yeni ve büyük üç mezhebinden Protestanlığın oluşmasını sağlamıştır.
Reform hareketinin önderi Cermen kökenli teolog ve filozof Martin Luther ’dir.
Martin Luther Roma’ya yaptığı bir ziyaret sırasında Papa’nın Hıristiyanları kandırdığını, haksız olarak zevk ve lüks içinde bir hayat yaşadığını fark etti.
Luther bu durumu gördükten sonra Hıristiyanlığın amacına dönmesi gerektiğini söylemiş ve Roma Kilisesi’ne (Katolikliğe) karşı oluşacak büyük bir hareketin temellerini atmıştır. Böylece Luther on yıl içinde kendisini ilk “Protestan” isyanının başında bulmuştur.
Martin Luther,31 Ekim 1517’de Wittenberg kalesi kilisesinin kapısına bu affedilme sertifikalarına karşı fikirlerini içeren; 95 maddeden oluşan bildiriyi asarak Protestan Reformu hareketini resmen başlattı.
Reform'un Nedenleri 1. Hümanizm sayesinde Hıristiyanlığın kaynaklarına inilmesi, İncil'in millî dillere çevrilerek temel ilkelerin ortaya konulması 2. Matbaanın yaygınlaşması ile okuma-yazma bilenlerin artması üzerine Katolik Mezhebi'nin sorgulanmaya başlanması.
3. (Endüljans) sorununun ortaya çıkması, para karşılığında kilisenin günahları affetmesi.
Reform Hareketlerinin Tetikleyicileri
1.
Reform hareketlerinin ilk defa başladığı Almanya'da siyasal birlik olmaması ve Almanya'daki prenslerin dinde yenilik isteyenleri desteklemesi
2.
Mevcut mezhepleri ve onların kurallarını eleştiren bilim adamlarının varlığı
3.
Kağıt ve matbaanın kullanılması
4.
Kilisenin görevinin dışına çıkarak halkı ve dini ekonomik açıdan zorlaması
Reform Harektinin Almanya da Başlama Nedenleri
1.
.Almanya da siyasi birliğin olmaması ve alman prenslerinin reformculara destek vermesi.
2.
.Almanya’nın kilisenin merkezinden uzak olması
3.
Alman halkının fakirlik içinde bulunmasına karşın kilisenin zengin olması reformun Almanya da başlamasının nedenleridir
Reform'un Getirdiği Savaşlar
-----Otuz Yıl Savaşları (1618-1648)----
- Reformun sonucu olarak ortaya çıkmıştır.
- Katolik Alman İmparatoru ile Protestan Alman PRENSLERİ arasında başlayan savaşlara; Fransa, İsveç, Danimarka ve İspanya’da katılmıştır. (İspanya Almanya’nın yanında) - Fransa KATOLİK olmasına rağmen Almanya’nın güçlenmesini önlemek için Almanya’nın karşısında yer almıştır.
- Bu savaşlar sonunda Alman İmparatoru yenilmiş, Protestan Alman PRANSLERİ kazanmıştır.
Yedi Yıl Savaşları (1756–1763)
- Avusturya VERASET SAVAŞLARI sonunda yapılan EKSLAŞAPEL Antlaşması Avrupalı Devletleri memnun etmedi.
- Yedi Yıl Savaşları önce Avrupa’da; Fransa, Avusturya, Prusya, Rusya ve Alman prenslikleri tarafından yapıldı. Savaş daha sonra İngiltere’nin katılmasıyla Okyanuslara ve SÖMÜRGELERE yayıldı.
- Yedi Yıl Savaşları daha sonra İNGİLTERE FRANSA savaşına dönüştü ve savaşı kazanan taraf İngiltere oldu.
NOTLAR: Yedi Yıl Savaşları sonunda Fransa zayıflamış İngiltere toprak bakımından çok zenginleşmiştir.
SAVAŞLARIN SONUÇLARI :
Bu savaşlar Fransa’da İHTİLALİN başlamasına neden olmuştur.
- İngiltere’de ise Amerika’da bulunan 13 KOLONİSİ ile arasının açılmasına neden olmuştur.
- Prusya ise Avrupa’nın en güçlü KARA DEVLETİ haline gelmiştir.
Reform Hareketlerinin Osmanlı Devletine Etkileri
Osmanlı Devleti içerisinde yaşayan Gayrimüslimlerin büyük çoğunluğu Hıristiyan’dı. Osmanlı Devleti bunlara inanç ve din konularında serbestlik tanıyarak geniş haklar verdi. Osmanlı'da dini bakımdan bağımsız olan Hıristiyan Toplumu, Avrupa'daki mezhep kavgalarından etkilenmedi. Bunda Osmanlı Devleti'nin Hıristiyan halkı kilisenin suiistimallerine karşı koruması etkili olmuştur.
Martin Luther’in 95 Maddelik Tezinden Maddeler 1
.Rabbimiz ve Efendimiz İsa Mesih “Tövbe Edin”
2.
Papa ya şahsen ya da Kilise Kanunu’nun otoritesiyle verdiği cezaların dışındakileri bağışlayamaz ya da bunları bağışlamak istemez 3. Buna göre, bütün cezaların tam bağışlanmasından söz eden Papa, gerçekte bütün cezaları değil kendisinin hükmettiği cezaları bağışladığını demek istemektedir.
4.
Buna göre, Papa’nın bağışlamasıyla bir insanın bütün cezalardan kurtulduğunu ve selamete erdiğini söyleyen Endüljans vaizleri yanılgı içindedir.
5. Zira Papa, Kanun’a göre bu hayatta ödenmesi gereken hiçbir cezayı Araf’taki ruhlar için bağışlayamaz.
Reformun sonuçları 1.
Avrupa'da mezhep birliği bozuldu. Katolik ve Ortodoks mezhepleri yanında Protestanlık çatışmalar başladı , Kalvenizm ve Anglikanizm mezhepleri ortaya çıktı, mezhepler arasında
2.
Din adamları ve kilise, eski itibarını kaybetti.
3.
Katolik Kilisesi, kendisini yenilemek ve düzenlemek zorunda kaldı.
4.
Eğitim-öğretim faaliyetleri kiliseden alınarak laik bir eğitim sistemi kuruldu.
5.
Katolik Kilisesi'nden ayrılan ülkelerde kilisenin mallarına ve topraklarına el koyuldu.
6.
Papa ve kilisenin Avrupa Ülkelerinin kralları üzerindeki etkisi sona erdi ve Avrupa'da siyasal bölünmeler yaşandı. Çünkü Ortaçağ'da Papa, Avrupa krallarına taç giydirerek onların krallıklarını onaylıyor ve yönlendirebiliyordu. Papanın bu gücü kaybetmesi, Haçlı Seferleri'nin düzenlenmesini engellemiştir.
7.
Katolik kalan ülkelerde yeni mezheplerle mücadele etmek amacıyla Engizisyon mahkemeleri kuruldu.
8.
Protestan krallar ve prensler, din işlerinin mutlak hakimi oldular.
9.
Reform hareketleri, Avrupa'yı siyasi yönden zarara uğratmıştır. Şarlken'in Osmanlı Devleti üzerine yapmayı planladığı Haçlı Seferi bölünmelerden dolayı gerçekleşmemiştir.