Transcript 6.1 Hoe definieer je succes van sociale ondernemingen of

Sociaal ondernemen:
passie en poen
Inventarisatie mogelijke succes- en
faalfactoren sociale ondernemingen
Nathan Rozema
& Senna
Bouteba
Inhoud
1.
Definitie sociale onderneming
2.
Aanleiding inventarisatie
3.
Vragen
4.
Aanpak in vier stappen
5.
Resultaten deskresearch
6.
Resultaten per vraag
7.
Toepassing resultaten
8.
Aanbevelingen
Auteurs rapport:, Chris Veldhuysen, Derk Berends,
Nathan Rozema downloaden via
www.labyrinthgroep.nl onder “actueel 
publicaties” of www.vsbfonds.nl
Opdrachtgevers VSBfonds –Senna Bouteba en
STARTFOUNDATION –Sil de Graaf
1. Definitie sociale onderneming
Definitie VSBfonds en Start Foundation:
•
Zelfstandig bedrijf
•
Mensen met ‘erkende’ afstand tot arbeidsmarkt een betaalde
arbeidsplaats bieden of toeleiden naar een externe betaalde
arbeidsplaats via leerwerktrajecten
•
Subsidies zijn het sluitstuk van de bedrijfsvoering
•
Continuïteitstreven en sociaal-maatschappelijke insteek
2. Aanleiding inventarisatie
•
Aanvragen van sociale ondernemers voor financiële ondersteuning
(lening, gift, etc.) zijn wisselend van kwaliteit.
•
Vooraf is er onduidelijkheid over rendement (financieel en sociaal).
•
Er bestaat de wens tot meer duidelijkheid over
essentiële ingrediënten die voorwaarden zijn voor succes.
•
Het succes van sociale ondernemingen is zeer wisselend.
3. Vragen
1. Hoe definieer je succes van sociale ondernemingen?
2. Wat zijn specifieke kenmerken van succesvolle sociale ondernemingen
of ondernemers?
3. Wat zijn specifieke faalfactoren van sociale ondernemingen?
4. Wat zijn de ‘lessons learned’ van de bestudeerde bedrijven?
4. Aanpak in vier stappen
Stap 1: literatuuronderzoek naar indicatoren voor succes of falen
Stap 2: analyse van documenten over of van sociale ondernemingen
Stap 3: feedback door klankbordgroep op conceptueel analysemodel
Stap 4: diepte-interviews met zeven ondernemers
Tijdens inventarisatie omgaan met:
•
veelheid aan factoren maar beperkt inzicht invloed
•
beperkte aanwezige informatie
•
daarom: diepte-interviews op zoek naar belangrijkste factoren
5. Resultaten literatuur- en
documentanalyse
Geen specifieke onderzoeken in deze richting. Op basis van literatuur en
documentenanalyse verkenning naar factoren die een rol spelen bij
(succes en falen van) sociale ondernemingen.
6. Resultaten per vraag
•
Hoe definieer je succes van sociale ondernemingen of ondernemers? (6.1)
•
Wat zijn de specifieke kenmerken van succesvolle sociale ondernemingen
of ondernemers? (6.2)
•
Wat zijn specifieke faalfactoren van sociale ondernemingen? (6.3)
•
Wat zijn de ‘lessons learned’ van de bestudeerde bedrijven? (6.4)
6.1 Hoe definieer je succes van sociale
ondernemingen of ondernemers?
•
Wat is sociaal ondernemerschap?
Definitie Franssen & Scholten
Definitie Start Foundation & VSBfonds
 het genereren van eigen inkomsten
 risico nemen
 prestatiemeting, verificatie
 het hebben van een sociale missie (stakeholders)
 het hebben van een duurzame
financiële strategie
 zelfstandige bedrijven met eigen
rechtspersoon
 mensen met ‘ erkende´ afstand tot arbeidsmarkt toeleiden naar een externe,
betaalde arbeidsplaats via reguliere arbeidsovereenkomsten of leerwerktrajecten
 subsidies zijn het sluitstuk van de bedrijfsvoering
 continuïteitstreven en sociaalmaatschappelijke insteek
•
Kent zowel economische als sociale componenten
6.1 Hoe definieer je succes van sociale
ondernemingen of ondernemers?
Wat is succes?
1. Economisch:
•
voortbestaan
•
winstgevendheid (op lange termijn)
•
groei van omzet en arbeidsplaatsen
2. Sociaal:
• duurzame betaalde arbeidsplaatsen voor doelgroep
•
onafhankelijk van subsidies (op lange termijn)
•
ontwikkeling van personeel
6.1 Hoe definieer je succes van sociale
ondernemingen of ondernemers?
Definitie:
“Een succesvolle sociale onderneming creëert arbeidsplaatsen voor mensen
met een erkende afstand tot de arbeidsmarkt, waarbij men de afhankelijkheid
van subsidies en giften beperkt weet te houden. Een succesvolle sociale
onderneming is in staat voldoende inkomsten te genereren door het
produceren van goederen voor en het leveren van diensten aan de markt om
continuïteit van de onderneming en de arbeidsplaatsen te waarborgen.”
6.1 Hoe definieer je succes van sociale
ondernemingen of ondernemers?
•
Bedrijfsmodel gebaseerd op economische en sociale componenten
•
Binnen componenten differentiëren op onderdelen
•
Balans vinden tussen sociale en economische componenten
6.2 Wat zijn specifieke kenmerken van succesvolle sociale ondernemingen of ondernemers?
Intern factoren:
Kenmerken van de ondernemer:
•
heeft succesvolle carrière achter de rug;
•
is realistisch en durft moeilijke beslissingen te nemen;
•
hanteert zieligheid niet als uitgangspunt;
•
weet de weg naar fondsen en subsidies.
6.2 Wat zijn specifieke kenmerken van succesvolle sociale ondernemingen of ondernemers?
“We hebben beiden zeer veel ervaring met het opzetten, besturen en
leiden van onderdelen van ondernemingen. Hier hebben we een duidelijke
taakverdeling. Eén van ons houdt zich bezig met het financiële plaatje,
terwijl de ander uitvoerend directeur is en zich richt op HR, inclusief het
organiseren van opleidingstrajecten voor werknemers.”
6.2 Wat zijn specifieke kenmerken van succesvolle sociale ondernemingen of ondernemers?
Interne factoren:
Kenmerken van de onderneming:
•
kent goede voorbereiding en ondernemingsplan;
•
biedt duidelijk product of dienst;
•
nut imago goed uit;
•
werkt samen met klanten en stakeholders.
6.2 Wat zijn specifieke kenmerken van succesvolle sociale ondernemingen of ondernemers?
“De onderneming is vanaf het begin af aan heel professioneel opgezet door
ons. Met een holding, restaurants als werkmaatschappijen en een stichting.
Samen met een ervaren chef-kok en medeoprichter hebben we
geprobeerd een combinatie te smeden tussen strategie-, commercieen horecavakmanschap.”
6.2 Wat zijn specifieke kenmerken van succesvolle sociale ondernemingen of ondernemers?
Externe factoren:
Kenmerken:
• groeiende aandacht bij bedrijven voor MVO
6.2 Wat zijn specifieke kenmerken van succesvolle sociale ondernemingen of ondernemers?
“We profiteren van de trend dat steeds meer bedrijven en overheidsinstanties
aandacht hebben voor maatschappelijk verantwoord ondernemen, vooral
landelijke en grote overheden en bedrijven. Die hebben meer financiële
mogelijkheden dan kleine bedrijven.
Er zijn ook steeds meer partijen betrokken: het UWV, maar ook andere
re-integratiebedrijven, brancheorganisaties en belangenorganisaties
voor mensen met autisme.”
6.3 Wat zijn specifieke faalfactoren van
sociale ondernemingen?
Interne factoren:
Kenmerken:
- Doelgroep:
• inwerkperiode is langer;
• opleidingskosten zijn hoger;
• extra investeringen vanwege aanpassingen in de werkomgeving;
• productiviteit lager.
- Grote betrokkenheid bij de doelgroep zorgt ervoor dat de ondernemer
zichzelf soms vergeet.
6.3 Wat zijn specifieke faalfactoren van
sociale ondernemingen
“Toen we net gestart waren, was het idee nog om de complete oplevering te
doen, niet alleen produceren, maar ook plaatsen. Dat levert namelijk meer geld
op dan enkel in elkaar zetten. Dit was echter nog te veel gevraagd van onze
werknemers. Daarom hebben we besloten het concept iets aan te passen en te
focussen op de mogelijkheden van onze medewerkers.
Wij produceren nu voor een samenwerkingspartner, en die handelt het
verder af met de consument.”
“De begeleiding deden we in eerste instantie zelf. Dat was een vergissing.
Het kost tijd en dus geld en je kunt te persoonlijk betrokken raken bij je
werknemers. Tegenwoordig zoeken we een praktische oplossing door,
wanneer nodig, gebruik te maken van professionele begeleiding.”
6.3 Wat zijn specifieke faalfactoren van
sociale ondernemingen
Externe factoren:
Kenmerken:
• dilemma rondom rechtsvorm en financiering;
• verschillende en tegengestelde verwachtingen
van diverse financiers;
• jungle van regels;
• pamperende houding omgeving
m.b.t. doelgroepmedewerkers;
• conjunctuur.
6.3 Wat zijn specifieke faalfactoren van
sociale ondernemingen
“We hebben heel veel leergeld betaald. Iedere ondernemer heeft normaliter als
doel omzet binnenhalen. Als sociale ondernemer komt er veel meer bij kijken,
‘Jantje van UWV’, ‘Jantje van gemeente’, dat is een aandachtsgebied dat er
extra bijkomt. We hebben het ons wel gerealiseerd, maar niet voldoende.”
“Wat betreft het personeelsbestand hebben we ons niet verdiept in
subsidiestromen. Dit wilden wij niet vanwege de tijd en energie die dat kost.
Loon betalen we volgens de horeca-cao en er is een beloningsmodel voor
medewerkers die goed presteren.”
6.4 Wat zijn de ‘lessons learned’ van de
bestudeerde bedrijven?
Lessons learned:
• commercieel realisme is een must;
• zwaar profiel ondernemer in kennis, ervaring en
betrokkenheid is noodzakelijk;
• (meer) aandacht voor vermarkten product;
• risico’s inschatten en ernaar handelen.
Oplossing zoeken voor:
• regeldruk;
• kennisuitwisseling;
• efficiëntie bij fondsen.
7. Toepassing resultaten
1.
2.
Inzicht in mogelijke succes- en faalfactoren van sociale ondernemingen:
•
aandacht voor ondernemer en onderneming;
•
aandacht voor interne en externe factoren;
•
aandacht voor sociaal en bedrijfseconomisch component.
Basis voor potentieel beoordelingsinstrument sociale ondernemingen op
onderdelen economische en sociale componenten
7. Toepassing resultaten
7. Toepassing resultaten
7. Toepassing resultaten
7. Toepassing resultaten
8. Aanbevelingen
• Aandacht voor verminderen regeldruk (sociale ondernemers
vervullen een pioniersrol en worden daardoor vaker geconfronteerd met
veel zaken waar geen passende oplossing voor is);
• Pioniersrol van ondernemer dient beloond te worden
of ondernemer dient ontzorgd te worden;
• Kennisuitwisseling met andere sociale ondernemers
over het (succesvol) opzetten van de onderneming;
8. Aanbevelingen - vervolg
• Ook aandacht voor de rol van fondsen (afstemming onderling, uniforme
beoordelingsmaatstaven om maatschappelijk verlies te voorkomen);
• Investeer in ondersteuning van (potentiële) sociale ondernemers.
Vergeet “Passie en Poen” niet te downloaden
Contact info:
Nathan Rozema [email protected] of via linkedin 0655864606
Senna Bouteba [email protected] 0302303328