Transcript Lecture 4, Descriptive lecture 4.ppt

МОНГОЛЫН МЯНГАНЫ СОРИЛТЫН САН
ЭРҮҮЛ МЭНДИЙН ТӨСӨЛ
Эпидемиологийн
Дескриптив судалгааны
арга
1
Төлөвлөгөө
• Дескриптив судалгааны ерөнхий ойлголт
• Дескриптив судалгааны хэлбэр:
– Хүн амын түвшин: Экологийн судалгаа
– Хувь хүний түвшин: Тохиолдолын тайлан ба
тохиолдолын бүлэг, нэг агшны судалгаа
2
Үндсэн ойлголт
• Дескриптив
судалгаа
нь
эпидемиологийн
судалгааны эхний алхам юм.
• Өвчний тархалт ба тоог хүн, байрлал, хугацаа гэх
мэт хувьсуур хэмжүүртэй холбоотойгоор судлах
• Зарим өвчин тусах хамгийн их эрсдэлтэй хүн амыг
тогтоох
• Эрсдэлийн хүчин зүйлийг судлах анхны чухал
алхамыг байнга бүрдүүлэх
3
Хугацаа
• Oлон жилийн:
– Хандлага /ихсэх, буурах/
– Прогноз – хэтийн төлөв
• Жилийн:
– Хуанлийн жилийн:
• Улиралын
• Сарын
• 7 хоног, өдрийн
– Эпидемийн жилийн
4
График
,
8
Нийт
халдварт
гаралт10000
10000
Нийт
халдварт өвчний
өвчний гаралт
хүнхүн
амдамд
300
250
200
150
250.1
223.6
100
200.8
188.42
116.3
50
182.1
164.02
132.61
116
131.28 127.05
92
159.71
112.79
52.6
Нийт халдварт өвчин дотор заг хүйтэн, тэмбүү, трихоманиаз 40.8 хувь, вируст
гепатит 25.6 хувь, улаан бурхан 3.2 хувь, сүрьеэ 9.8 хувь, цусан суулга 5.8 хувь,
салхинцэцэг 3.2 хувь, үлдсэн хувийг бусад халдварт өвчин эзэлж байна.
2002
2001
2000
1999
1998
1997
1996
1995
1994
1993
1992
1991
1990
1985
1980
0
Сүрьеэгийн өвчлөл 1982-2002
18
16
15.0
15.6
13.26
10000
хүн амд
14
12.9
12
12.2
13.3
12.5
10.9
10.8 11.5
10
8
6
8.9
7.5
8.1
7.5
7.2
6.8
14.07
11.7 12.56
7.3
6.4
4
2
0
198219831984198519861987198819891990199119921993199419951996199719981999200020012002
Тэмбүү, заг хүйтний өвчлөл 1982-2002
25
23.1
23.0
19.7
20
10000 хүн амд
амд
14.6
15
14.55
13.9 14
12.8
12.41
10.9
9.8 9.4
10
8.1
6.9 6.3
5
3.8
4.6
7.1
6.9
5
4
7.4
6.9
5.9
4.5
6.9 7.1 6.7
5.8
5.46
4.2 3.9
0
9.1
3.2
3
3.7
2.1 1.8
5.55
4.5
3.5
2
198219831984198519861987198819891990199119921993199419951996199719981999200020012002
Тэмбүү/ Syphilis
Заг хүйтэн/Gonococcal Infection
Гэдэсний хижигийн халууралтын тохиолдлын тоо,
эхэлсэн он сар өдрөөр, Дум хин лагерь, 2001 оны 410 сар
Тохиолдлын тоо
Investigation
25
suspected case
confirmed case
20
15
10
5
0
9/22/2001
9/10/2001
8/29/2001
Эхэлсэн он, сар, өдөр
8/17/2001
8/5/2001
7/24/2001
7/12/2001
6/30/2001
6/18/2001
6/6/2001
5/25/2001
5/13/2001
5/1/2001
4/19/2001
4/7/2001
3/26/2001
Date of onset
БАЙРШИЛ
• Олон улсын:
– Тив
– Бүсийн
• Орон нутаг, тухайн улсын
– Хот:
• Дүүрэг
• хороо
– Хөдөө
– Аймаг:
• Сум
• баг
9
Байрлал
Гэдэсний хижигийн халууралтын тохиолдлын тоо,
эхэлсэн он сар өдрөөр, Дум хин лагерь, 4-р сар
zone3
zone2
zone1
1
5 4 3 2
1
2
w8
stream
w
7
3
1
4
2
w6 w5 w4 w3
5a
4
3
5b
5c
5
w2 w1
Гэдэсний хижигийн халууралтын тохиолдлын тоо,
эхэлсэн он сар өдрөөр, Дум хин лагерь, 6-р сар
zone3
zone2
zone1
1
5 4 3 2
3
1
2
1
4
4
2
3
5a
5b
5c
5
Гэдэсний хижигийн халууралтад нэрвэгдэлтийн
түвшин, Дум хин лагерь дахь бүс болон хэсгээр ,
2001 оны 5 сарын 1-ээс 10 сарын 11 хүртэл
zone3
zone2
3% 2% 3.3 4%
8.9
1
5 4 %
%
3 2
w8
stream
w
7
1
4.6%
15.7
%2
zone1
4.7%
3
2.2%
1
4
3.1%
6.3%
4
w6 w5 w4 w3
5a
2.9%
2
9.2%
3
10%5b
5c
5.1
5
%
w2 w1
Хүн
• Үүнд хүний хэд хэдэн зэрэглэл хамаарна:
– Хүн ам зүйн шинж чанар: нас, хүйс, арьсны
өнгө, гэрлэлтийн байдал, дархлал
– Үйл
ажиллагаа:
мэргэжил,
эм\тамхи\
мансууруулах бодис хэрэглэх байдал
– Амьдралын нөхцөл: нийгэм эдийн засгийн
байдал, эмнэлтийн хяналтанд байх
14
Хүн
Өвчлөлийн бүтэц
15
1
Бусадá…
Өндгөвч
12
22
43
уушигó…
ходоод
элэгõ…
7
умайн
хүзүүó…
ý…
0
10
20
30
%
40
50
Гэдэсний хижигийн халууралтад нэрвэгдэлтийн
түвшин, насны ангилалаар, Дум хин лагерь
2001 оны 5 сарын 1-ээс 8 сарын 1 хүртэл
60
54
50
46
40
30
24
20
14
10
3
0
<9 month
9 mon-5 yr
>5-15 yr
>15-45 yr
Насны ангилал
>45 years
Дескриптив судалгааны хэлбэр
• Экологийн
судалгаа
(Харилцан
хамааралт
судалгаа)
• Тохиолдолын тайлан ба тохиолдолын бүлгүүд
• Хувь хүний нэг агшны судалгаа
17
Экологийн судалгааны
хэлбэрүүд
• Байрлалаар (Олон тооны хэсэг хэлбэртэй)
• Хугацаагаар (Хугацаанд хандсан хэлбэртэй)
• Байрлал ба хугацаагаар (Холимог хэлбэртэй)
18
JE-ийн тохиолдол ба Дали тойргийн дундаж
температурын харилцан хамаарал,
Юннан муж, Хятад, 2001
тохиолдол
14.34
.33
15.3
Дундаж температур
24.3
Улаан бурханы мэдээ, жилээр,
АНУ, 1960-1989
Мэдээлэгдсэн тохиолдол (1,000 хүнд)
600
Vaccine Licensed
500
400
300
200
100
Эх сурвалж : Өвчлөлийн хяналтын төв
Мэдээлэгдэх өвчний хураангуй, АНУ 1989
19
85
19
75
19
65
0
Жил
Экологийн судалгааны
давуу тал
• Тохирсон
ашиглах
бага
зардал:
Байгаа
мэдээллийг
• Хувь хүний судалгааны түвшин дэх хэмжилтийн
хязгаарлал : орчны судалгаа
• Хувь хүний судалгааны түвшин дэх хэлбэрийн
хязгаарлал
• Экологийн үр ашгийн сонирхол: нийгмийн хэм
хэмжээ
21
Экологийн судалгаа
(үргэлжлэл)
• Давуу тал: ихэвчлэн байгаа мэдээллээс авдаг ба
энэ нь түргэн тохиромжтой байдаг
• Сул тал:
– Хувь хүний
хооронд нь
төөрөгдөл)
өвчлөл
холбож
болон илрүүлэлтийг
чаддаггүй (экологийн
– Төөрөлдүүлэгч хүчин зүйлийн үр дүнг хянахад
хязгаарлагдмал
22
Тохиолдлын тайлан ба
тохиолдлын бүлгүүд
• Тохиолдлын тайлан: Өвчтөн тус бүрийн шинж
тэмдгийг тодорхойлох. Тохиолдлын тайлан нь
эмнэлгийн ховор тохиолдлуудын үед бичигдэх ба
шинэ өвчнийг таних анхны түлхүүр ч болдог.
• Тохиолдлын бүлгүүд: Тохиолдлын тайлангуудын
цуглуулга. Тохиолдлын тайлан тус бүрийг
судалснаар таамаглалын томъёололыг гаргаж
чадна.
23
Тохиолдлын тайлан ба
тохиолдлын бүлгүүд
• Давуу тал
– Шинэ өвчнийг илрүүлэх
– Эрсдэлийн хүчин зүйлийн тухай таамаглалаас
ар талын мэдээллэлийг гаргана
– Сул тал
– Зөвхөн ганцхан тохиолдолд үндэслэсэн байж
болно
– Харьцуулсан хэсэг байдаггүй
24
Нэг агшны судалгаа
• Тодорхой хүн ам дахь хүн тус бүрийн өвчлөлийн
байдал ба өртөлтөнд нэг зэрэг үнэлгээ өгч болно.
• Өвчин болон бусад эрүүл мэндийн асуудалд
зөвхөн тархалтын үнэлгээ өгөх ба өөрөөр
тархалтын судалгаа гэж нэрлэж болно.
25
Нэг агшны судалгааны
хэлбэрүүд
• Бичиглэлт: Зөвхөн өвчний тархалтыг хэмжинэ
• Дүн шинжилгээ: Өвчлөл ба өртөлтийн хоорондын
холбоог судлах
26
Мужийн эмнэлэгт цусны доноруудын
дотор С Гепатитийн эсрэг биеийг
судалсан нь
• Бүх цусанд HbC Ab-г үзэх
• Бүх донороос С Гепатит болон эрсдэлтэй зан
үйлийн хоорондын холбоог олохын тулд тэдний
бэлгийн дадал хэвшлийн тухай ярилцлага авах
• Одоогийн бэлгийн дадал хэвшлийн тухай асуух
27
Баярлалаа