EVL

İ

L

İ

K ÖNCES

İ

DANI

Ş

MANLIK

EVLILIK ÖNCESI DANIŞMANLIK IKI AŞAMADA ELE ALINABILIR.

1) PSIKOSOSYAL YAKLAŞIM 2) MUAYENE VE LABORATUVAR TETKIKLERI

EVLİLİK ÖNCESİ DANIŞMANLIĞIN PSİKOSOSYAL YÖNÜ

Evlilik: Türk Medeni Kanunu’ na göre iki karşıt cinsten insanın hukuken makbul ve muteber sayılan hayat ortaklığıdır.

EVLILIĞI GENEL ANLAMIYLA TANIMLAYACAK OLURSAK; IKI KARŞI CINS ARASINDA YASALARA UYMAK ŞARTI ILE AILE KURMAYI, ÇOCUK SAHIBI OLMAYI, BU ÇOCUKLARA BELLI BIR STATÜ SAĞLAMAKLA BERABER KÜLTÜREL, SOSYO-EKONOMIK, PSIKOLOJIK, BIYOLOJIK AMAÇLARI HEDEFLEYEN BIR ANLAŞMA VE DAYANIŞMADIR.

TÜRK MEDENİ

Madde 118:

KANUNU

Madde 119: Nişanlılık, evlenmeye zorlamak için dava hakkı vermez.

Madde 136:

Erkek ve kadından herbiri nüfus cüzdanı ve nüfus kayıt örneğini, önceki evliliği sona ermiş ise buna ilişkin belgeyi, küçük yaşta veya kısıtlı ise yasal temsilcisinin imzasını taşıyan onaylanmış yazılı izin belgesi ve evlenmeye engel hastalığının bulunmadığını gösteren sağlık raporunu evlendirme memurluğuna vermek zorundadır.

UMUMİ HIFZISIHHA KANUNU

Madde 122: Evlenecek erkek ve kadınlar evlenmeden evvel tıbbi muayeneye tabidir.

Madde 123: Sifiliz, gonore, yumuşak şankr , cüzzam ve akıl hastalığı olanların evlenmesi yasaktır.Bu hastalıklar tedavi edildiğinde evlilik gerçekleşebilir.

Madde 124: İlerlemiş verem hastalığı olanların nikahı 6 ay ertelenir.Eğer iyileşme olmazsa 6 ay daha uzatılır.Hastalık konusunda erkek ve kadın bilgilendirilir.

SAĞLIK BAKANLIĞI GENELGESİ (18.03.2002/4134)

Umumi Hıfzısıhha Kanunu’ nda belirtilen sifiliz, gonore, yumuşak şankr, lepra, tüberküloz, akıl hastalığı; bunlara ek olarak AİDS, Hepatit B ve C hastalıkları ayrıca genetik geçişli hastalıklar ile ilgili olarak sorgulanmalı ve genel bir muayene yapılmalıdır.

BU GÖRÜŞME SIRASINDA ADI GEÇEN BULAŞICI HASTALIKLAR, GENETIK GEÇIŞLI HASTALIKLAR VE AILE PLANLAMASI KONULARINDA TIBBI DANIŞMANLIK VERILMELIDIR.

AMAÇ  Evlilik öncesi sağlık kuruluşlarına yapılacak başvuruları; günümüzde önemi artan bulaşıcı hastalıklar ve genetik geçişli hastalıklar ile ilgili bilgi verilmesi için fırsat olarak değerlendirmektir. Kişiler olası riskler, korunma yolları ve sonuçları konusunda

EVLENMEYE ENGEL HASTALIK BULUNMADIĞINA DAIR SAĞLIK RAPORLARI SAĞLIK OCAKLARI VE AÇSAP MERKEZLERINCE VERILIR.

DANIŞMAN HEKİM GÖRÜŞMESİ

 Evlilik öncesi testlerle hangi hastalıklara bakıldığı hakkında bilgi verilir.

 Çiftlere herhangi bir hastalıklarının olup olmadığı sorulur.

 Tüberküloz öyküsü sorgulanır.

KAN VE RH GRUPLARI SORGULANIR, ÖNEMI BELIRTILIR.

AILE PLANLAMASI DANIŞMANLIĞI KONUSUNDA YAPILABILECEKLER BELIRTILIR.

HERHANGI BIR SORULARI OLUP OLMADIĞI ÖĞRENILEREK DANIŞMANLIK ILKELERI ÇERÇEVESINDE GÖRÜŞME SONLANDIRILIR.

DANIŞMANLIK İLKELERİ

      Kişilerin gereksinimine uygun bilgi vermek Gereğinden fazla bilgi vermekten kaçınmak Görüşme için uygun ortamı sağlamak Yeterli zaman ayırmak Açık, yalın ve anlaşılır biçimde konuşmak (etkili iletişim kurmak) Mümkünse bilgilerin yer aldığı doküman, broşür vermek

EVLİLİK ÖNCESİ YAPILMASI ZORUNLU TETKİKLER

 Hepatit B ve C  HIV  Sifiliz  Talasemi taraması  Kan ve Rh grubu

      Gonore Yumuşak şankr Lepra TORCH enfeksiyonları

EVLENMEDEN ÖNCE SORGULANMASI GEREKENLER

Psikiyatrik hastalıklar Genetik geçişli hastalıklar

TETKİKLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ

 HBsAg (+) ise: Hastalık, bulaşma yolları ve taşıyıcılık hakkında bilgi verilir.

 Hasta Enfeksiyon Hastalıkları kliniğine yönlendirilir.

 Hastanın eşi için Anti-HBs baktırılır; (-) ise aşı yapılması konusunda bilgilendirilir.

ANTIHIV (+) ISE: HIFZISIHHA ENSTITÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜ’ NE HASTANIN KANI GÖNDERILIR VE DOĞRULAMA TESTLERI YAPILIR.

TEST SONUCU (+) ISE SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ BULAŞICI HASTALIKLAR ŞUBESI ILE ILETIŞIME GEÇILEREK HASTA YÖNLENDIRILIR.

VDRL (+) ISE: HASTA DERI VE ZÜHREVI HASTALIKLAR HASTANESINE SEVK EDILIR.

SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜNE BILDIRIMI GEREKLIDIR.

KIŞI ANCAK TEDAVI OLDUKTAN SONRA EVLENEBILIR.

HEMOGLOBIN ELEKTROFOREZI: HBA2 %3,5 – 7 ISE TALASEMI TAŞIYICILIĞINDAN; HBF > %90 ISE TALASEMI MAJORDAN BAHSEDILIR.

TALASEMI TAŞIYICILIĞI MEVCUT ISE GEREKLI DANIŞMANLIK VERILIR.

GENETİK HASTALIKLAR

Türkiye Cumhuriyeti’nde evliliklerin % 21,7’ si akrabalar arasında yapılıyor.

Bu oran doğu bölgelerinde % 35 iken batıda % 14 civarlarında bulunmaktadır.

Gelişmiş ülkelerde bu oran % 6 Akraba evliliğinin bu denli yaygın olması genetik geçiş gösteren hastalıkların da sık görülmesine neden olmaktadır.

Umumi Hıfzısıhha Kanunu’ na göre sifiliz, gonore, yumuşak şankr, lepra ve akıl hastalığı olanların tedavi olmadan evlenmeleri yasaktır.

İlerlemiş tüberküloz hastalarının nikahı 6 ay ertelenir eğer iyileşme olmazsa 6 ay daha uzatılır.

AILE: BIRBIRLERI ILE BIYOLOJIK, PSIKOLOJIK, SOSYAL VE DUYGUSAL ETKILEŞIM IÇINDE OLAN TOPLUMUN ÇEKIRDEK YAPISIDIR.

GELIŞIMI ESNASINDA AILE BAZI BELIRLI NOKTALARDAN GEÇER; EVLILIK, ÇOCUKLARIN DOĞUMU, OKUL YILLARI, ADÖLESAN DÖNEM, MEZUNIYET VE IŞE BAŞLAMA, ÇOCUKLARIN EVDEN AYRILMASI…

BU AŞAMALARIN SAĞLIKLI BIR ŞEKILDE ILERLEMESI VE PSIKOSOSYAL AÇIDAN SAĞLIKLI ÇOCUKLARIN YETIŞMESI EBEVEYNLERIN BIRBIRLERINE OLAN BAĞLILIK VE UYUMLARINA BAĞLIDIR.

GELIŞMIŞ ÜLKELERDE, TOPLUMUN TEMEL TAŞI OLARAK NITELENDIRILEN AILEYE VERILEN ÖNEM GIDEREK ARTMAKTADIR. AILE KAVRAMININ ZAYIFLAMASININ TOPLUM SAĞLIĞINA VE TOPLUM KALKINMASINA OLUMSUZ ETKILERI ÖYLESINE BELIRGINDIR KI BATI TOPLUMLARI AILENIN GÜCLENMESINI CESARETLENDIRMEK IÇIN ÇEŞITLI GIRIŞIMLERDE BULUNMAYA BAŞLAMIŞLARDIR

AILELERI DESTEKLEMEK AMACIYLA UYGULANAN EVLILIK ÖNCESI DANIŞMANLIK HIZMETI, AILEYI GÜÇLENDIREN VE BOŞANMA ORANINI DÜŞÜREN YAKLAŞIMI ILE ÜLKE POLITIKALARINA GIRMIŞTIR. (STAHMANN 2000).

SON YILLARDA, EVLILIKLERDE ORTAYA ÇIKAN SORUNLARI ÖNLEMEK IÇIN NIŞANLI ÇIFTLERE YÖNELIK PROGRAMLAR HIZ KAZANMIŞTIR.

Yapılan araştırmalarda; evlilik stresini ve boşanmayı önlemede , iletişim becerilerini arttırmada nişanlı çiftler üzerinde yürütülen programların daha etkili olduğu gösterilmiştir (Hahweg, Markman, Thurmaier ve ark. 1998).



ANCAK

Henüz önemli bir sorun yaşamamış olmaları, İyi giden ilişkilerinden dolayı boşanma ve evlilik sorunları konusunda duyarsız olmaları Evlilik öncesi danışmanlığa katılımın yararını algılamamaları Değişiklik için güdüsüz olmaları nedeniyle nişanlı çiftler evlilik öncesi danışmanlık hizmetlerine pek yanaşmamaktadır. (Günay 1995, Sullivan,Pasch, Cornelius ve ark. 2004).

SAĞLIK İNANÇ MODELİ

Sağlık İnanç Modeli (Health Blief Model/HBM), evlilik öncesi danışmanlığa katılımı kavramsallaştırmada rehber olarak kullanılmaktadır.

Bu model, bireyi sağlığa ilişkin eylemleri yapmaya ya da yapmamaya neyin güdülediğini anlamaya yönelik bir kavramdır ve aynı zamanda sağlık davranışlarının belli inançlarla ilişkilendirildiğini savunur (HBM 2001).

HBM BİLEŞENLERİ

     Bireylerin; Ortaya çıkabilecek olası sorunlara yönelik algıladıkları hassasiyet (algılanan duyarlılık) Sorunların ciddi sonuçlarına yönelik algıladıkları inançları (algılanan ciddiyet) Önleme eylemleri açısından algıladıkları engeller (algılanan engeller) Riski azaltacak ve etkin olacak önleme girişimlerine yönelik inançlarıdır (algılanan yararlar) (Roden 2004, Sullivan, Pasch, Cornelıus ve ark. 2004

EĞER ÇIFTLER; BOŞANMA VE EVLILIKLERINDE SORUN GELIŞME OLASILIĞINA, EVLILIKTE ORTAYA ÇIKABILECEK SIKINTILAR VE BOŞANMA SONUÇLARININ GETIRECEĞI OLUMSUZLUKLARA, Evlilik öncesi danışmanlığa katılımın güç veya sorunlu olmadığına, Danışmanlığın, evlilik sorunlarını önlemede yardımcı olacağına inanırlarsa evlilik öncesi danışmanlık hizmetlerine katılımları artacaktır.

GELIŞMIŞ ÜLKELERDE EVLILIK ÖNCESI DANIŞMANLIK IÇIN UYGULANAN PEK ÇOK MODEL BULUNMAKTA.

İNGILTERE’ DE UYGULANAN PROGRAMME OF PERSONAL, SOCIAL AND HEALTH EDUCATION (PHSE)’ A GÖRE YENI EVLENECEK ÇIFTLER KENDILERINE ŞU SORULARI MUTLAKA SORMALILAR: 1 – Neden evlenmek istiyorum?

2 - Neden bu kişiyle evlenmek istiyorum?

3 – Gelecekteki eşimle paylaştığım temel değerler neler?

4 – İkimiz arasındaki temel farklılıklar neler?

5 – Evlilik hayatını nasıl hayal ediyorum?

EVLILIK ÖNCESI DANIŞMANLIK BIREYLERIN; KARŞISINDAKI KIŞIYI ÖNEMSEMEK, ANLAYIŞLI OLMAK BAĞIŞLAYICI OLMAK, DÜRÜST OLMAK, KARŞILIKLI GÜVEN, PAYLAŞIM, UYUM GIBI ÖZELLIKLERINI GÜÇLENDIRIR.

TÜM BU YÖNLERIYLE BIRLIKTE ELE ALINDIĞINDA EVLILIK ÖNCESI DANIŞMANLIK HIZMETLERI BIREYLER IÇIN EĞITICI, TEDAVI EDICI VE KORUYUCU ÖZELLIK TAŞIR.

DAHA SAĞLIKLI AILELERIN OLUŞMASINA VE BUNA BAĞLI OLARAK DAHA SAĞLIKLI BIREY VE TOPLUMLARIN MEYDANA GELMESINE YARDIMCI OLUR.

Te

ş

ekkürler